|
|
|
This is a machine translation made by Google Translate and has not been checked. There may be errors in the text. On the right, there are more links to translations made by Google Translate. In addition, you can read other articles in your own language when you go to my English website (Jari's writings), select an article there and transfer its web address to Google Translate (https://translate.google.com/?sl=en&tl=fi&op=websites).
Hristian imany we adam hukuklary
Hristian dininiň adam hukuklaryny we adamlaryň şertlerini nädip gowulaşdyrandygyny okaň
- (1 Korintoslylar 6: 9) Adalatsyzlaryň Hudaıyň Patyşalygyny miras almajakdygyny bilmeıärsiňizmi? Aldanmaň ...
- (2 Timoteos 2:19) 19 Şeıle-de bolsa, bu möhür bilen Hudaıyň binıady berkdir, Reb Özüni bilıär. Mesihiň adyny dakıanlaryň hemmesi zalymlykdan galsyn .
- (Matta 22: 35-40) Soňra aklawçy bolan biri oňa sorag berdi, azdyrdy we aıtdy: 36 Ussat, kanunda iň uly tabşyryk haısy? 37. Isa oňa: Hudaıyňyz Rebbi bütin ıüregiňiz, bütin janyňyz we bütin akylyňyz bilen söıüň. 38 Bu birinji we beıik tabşyryk. 39 Ikinjisi hem şuňa meňzeıär: Goňşyňy özüňi söışüň ıaly söı . 40 Bu iki tabşyrykda ähli kanunlar we pygamberler bar.
- (Matta 7:12) Şonuň üçin adamlaryň size näme etmegini isleseňiz, olara-da şeıle ediň, çünki bu kanun we pygamberlerdir.
Häzirki zaman Günbataryndaky pikirleriň biri, Hudaıdan we hristian dininden ıüz öwürmek ahlagyň we medeniıetiň ösmegini aňladıar. Gymmat liberal adamlar we tebigy dünıägaraıyşa ıykgyn edıän adamlar, Hudaıdan dynansoň dünıä ep-esli gowulaşar diıip pikir edip bilerler. Erkinlige, siwilizasiıa, has adalatly jemgyıete we akylyň gadyryny bilıän giňişlige alyp barıar. Iň bärkisi, hristian dinini inkär edıänleriň köpüsi pikir edıär. Şeıle hem, köpler hristiançylygyň we Hudaıyň adyndan edilen ıalňyşlyklary, olaryň Taňrynyň iman etmeginiň netijesidigine ıa-da Isanyň we resullaryň taglymatlarynyň berjaı edilmeıändigine düşünmän bilerler. Olar Isanyň we resullaryň taglymatynyň berjaı edilendigi üçin däl-de, eısem berjaı edilmändikleri üçin. Bu möhüm tapawuda hristian dinini tankytlaıanlaryň köpüsi düşünmeıär. Howöne bu nähili? Hristian ynamy adam hukuklaryna we adam mertebesine oňyn ıa-da ıaramaz täsir etdi? Aıal-gyzlaryň ıagdaıy, sowatlylyk, edebi diliň döremegi we mekdepleriň we hassahanalaryň döredilmegi ıaly birnäçe mysallara seredıäris. Hristian dininiň köp ugurlarda oňyn täsir edendigini görkezıärler. Hristian dininiň möhüm rol oınan ıurtlary, adamlaryň iň gowy göçıän ıurtlarydyr. Olarda adam hukuklary we ykdysady şertler beıleki ıerlerden has gowydy.
Hristian imany aıallaryň ıagdaıyny gowşadıarmy ıa-da gowulaşdymy? Ilki bilen aıallaryň ıagdaıyna üns bermek gowy zat, sebäbi käbirleri hristiançylygyň aıallaryň ıagdaıyna zyıanly täsiri barada jedelleşıärler. Olar munuň patriarhaldygyny we aıallaryň ıagdaıyny gowşadandygyny öňe sürüp, hristian dinine garşy hüjüm etdiler. Bu aıyplama esasanam feminist hereketiň agzalary we şuňa meňzeş pikiri kabul eden beılekiler tarapyndan edildi. Bu adamlar, aıalyň statusy, erkeklere (meselem, aıal ruhanylygy) edil özi ıaly hereket etmegine we özüne we esasanam Mesihiň üsti bilen mynasyp bolmagyna bagly däl diıip pikir edıärler. Bu nukdaınazardan seredilende, aıalyň gymmaty diňe erkek bilen meňzeşligi bilen däl-de, diňe aıal hökmünde şahsyıeti bilen ölçelıär. Şeıle-de bolsa, aıal-gyzlara wekilçilik edıändigini öňe sürıän feminist hereketiň şol bir agzalarynyň hakyky aıallykdan ıüz öwürmegi üçin abort meselesini güıçli öňe sürıändigi gapma-garşydyr. Hakyky aıallyk, enäniň göwresinde ıa-da daşynda çagany öldürmegi öz içine almaıar. Munuň ıerine, ene bilen çagalaryň arasyndaky ıakyn gatnaşyk we çagalara ideg etmek sagdyn aıallykdyr. Feminist hereketiň häzirki ıolbaşçylary muny ıatdan çykardylar. Feminist hereketiň güıçli işjeňliginde ıüze çykan başga bir mesele, ıeke eneleriň sanynyň köpelmegi. Bu, häzirki nesilde hristian ıörelgeleri we nikanyň hemişelikligi terk edilende has giňden ıaırady. Köp aıallar häzirki feminist hereket döwrüne garanyňda has agyr ıük çekıärler. Bu ıeňilleşmedi, ıöne ıagdaılaryny hasam erbetleşdirdi.
Aktrisa we ıazyjy Eppu Nuotio we gözlegçi Tommi Hoikkalaerkek-aıal gatnaşyklary baradaky bulaşyklygy ara alyp maslahatlaşyň. Hoikkala, aıallar has köp hukuk alanda näme üçin ıadro maşgalasynyň dargap başlandygy bilen gyzyklanıar. Finlıandiıanyň ıakyn wagtda Şwesiıanyň öňküsi ıaly ıagdaı bilen ıüzbe-ıüz boljakdygyna ynanıar: iň köp ıaıran maşgala görnüşi ıeke ene we bir çagasy. Aıal-gyzlar saılaw azatlygy bolmadyk ıagdaıdan azat bolmak islediler we saılamak azatlygy bolmadyk ıagdaıa düşdüler. (...) Köp aıallar öı işleri, okuw we gysga möhletli iş sebäpli halys bolıarlar. Hoikkala, gatnaşyklardaky bu kynçylyklaryň erkekleriň üstünlik gazanan aıallary göterip bilmeıändigi bilen baglanyşyklydyr öıdıär. Adamlaryň çydamlylygy peselip barıarka, aırylyşmak çäkleri hem peselıär. Finlıandiıada indi aırylyşmak medeniıeti bar. (1)
Taryh we aıallaryň ıagdaıy barada näme aıdyp bilersiňiz? Köpler hristian dinine garşy hüjüm edıärler, sebäbi munuň aıallaryň ıagdaıyny gowşadandygyny aıdıarlar. Şeıle-de bolsa, bu argument taryhy meselä garamaıar. Grek we rim jemgyıetlerindäki aıallar bilen deňeşdirilende, hristian aıal-gyzlaryň ıagdaıy has gowudy. Gadymy dünıäden bir mysal, bäbek gyzlarynyň terk edilmegi. Rim imperiıasynda täze doglan çagalary terk edip, maşgalany meıilleşdirmek bilen meşgullanmak adaty bir zatdy. Esasanam gyzlaryň ykbalydy. Netijede, erkekleriň we aıallaryň gatnaşygy ıoıuldy we Rim jemgyıetinde her ıüz aıal üçin bir ıüz otuz töweregi erkek bar diılip çaklanylıar. Şeıle-de bolsa, hristian dini ıagdaıy üıtgetdi we gadymy döwürde aıallaryň ornuny gowulaşdyrdy. Hristianlar abort etmegi we täze doglan çagalary öldürmegi gadagan edenlerinde, bu gyzlaryň ıaşamagyna täsir etdi. Gyzlara edil oglanlar ıaly ideg edilıärdi. Bu, erkekleriň we aıallaryň gatnaşygy mukdaryny hasam artdyrdy. Anotherene bir mysal, çaga nikalary we ıaş wagtynda gurlan nikalar. Gadymy jemgyıetde gyzlary ıetginjeklik döwründe ıa-da ondan ozal durmuşa çykmaga mejbur etmek adaty zatdy. Rim taryhyny ıazan grek Kassius Dio bir gyzyň 12 ıaşyndaka durmuşa çykmaga taııardygyny aıtdy: “12 ıaşyna ıetmänkä durmuşa çykan bir gyz, 12 ıaşynda kanuny hyzmatdaş bolıar .” Hristian dini aıallara soň durmuşa çykmaga we öz ıoldaşyny saılamaga mümkinçilik berıän görnüşde täsir etdi. Üçünji mysalymyz, gadymy dünıäde ıagdaıy pes bolan aıal dul aıallara degişlidir (häzirki dindar aıal-gyzlaryň diri ıakylan häzirki Hindistanda bolşy ıaly). Iň ejiz we garyp toparlaryň birine wekilçilik edıärdiler, ıöne hristiançylyk durmuşlaryny hem gowulaşdyrdy. Jemgyıet, dul aıallara ideg edilmedik çagalar hakda alada edişleri ıaly çagyryldy. Bu Rim imperiıasynda hristiançylygyň ıaıramagyna täsir edipdir. Resullaryň Işleri we hatlary dul aıallaryň ıagdaıyny görkezıär (Resullaryň Işleri 6: 1, 1 Timoteos 5: 3-16, Jamesakup 1:27) Dördünjiden, Täze amenthtde Mesihiň ıygnagy söışi ıaly, aıallaryny söımeli ärler üçin öwrediş bar. Bu ıerde aıallara garşy negatiw bir zat bar bolsa, häzirki zaman feministleri munuň nämedigini bize aıtmalydyrlar. Erkek adamyň aıalyna bolan söıgüsi, her bir aıalyň nikada isleıän zady dälmi?
- (Efesliler 5: 25,28) ärler, Mesihiň ıygnagy söışi ıaly, aıallaryny-da söıüň 28 Şonuň üçin erkekler aıallaryny öz bedenleri ıaly söımelidirler. Aıalyny söııän özüni söııär.
Bäşinjiden, Isanyň yzyna eıerijileriň arasynda aıallaryň paıynyň hemişe ulydygyny ıatdan çykarmaly däldir. Ilkinji asyrlarda we ondan soňky döwürde şeıle boldy. Hristian imany durmuşynda gowulaşma getirmedik bolsa, näme üçin beıle bolardy? Hristian dininiň bir aıalyň boıun egıändigini bilıän bolsalar, näme üçin bu zat bilen gyzyklandylar? Hakykat, umuman olaryň durmuşyny gowulaşdyrdy. Mundan başga-da, köp mesihi galkynyş hereketlerinde aıallaryň uly rol oınandygy hakykat. Muňa gowy mysal, Pentekostal galkynyş we Halas ediş Goşuny. Aıallar möhüm rol oınadylar we Hoş Habary erkekleriň ıeterlik bolmadyk ıerlerine ıaıratdylar.
Sosiologiıa we dini gözlegler professory Rodni Stark hristiançylygyň ösmegi we üstünligi barada kitap ıazdy we aıallaryň hristiançylygyň ıaıramagyndaky ähmiıetini hem seljerdi. Starkyň pikiriçe, hristiançylygyň ilkinji döwürlerinden bäri hristian aıal-gyzlaryň ıagdaıy gowydy. Mysal üçin, grek aıal-gyzlaryndan has ıokary bolan Rim doganlaryndan has ıokary derejä we goraga eıe boldular. Hristian jemagatlarynda abort etdirmek we täze doglan bäbekleri öldürmek gadagan edilipdi - ikisine-de düıbünden gadagan edilipdi. Netijede, hristiançylyk aıallaryň arasynda gaty meşhur bolupdyr (Çadwik 1967; Braun, 1988) we bu esasanam aıal-gyzlaryň üsti bilen ärlerine ıaırady. (2)
Mundan başga-da, hatda hristiançylyga garşy çykıan butparazlaryň hem aç-açan boıun alıan zatlaryny inkär etmek peıdasyz: bu täze diniň adaty bolmadyk mukdarda aıal-gyzlary özüne çekendigini we köne aıallaryň berip bilmeıän ıygnak taglymatlaryndan şeıle köp rahatlyk alandygyny inkär etmek peıdasyz. .Okarda belläp geçişim ıaly, Kelsos hristianlaryň arasynda aıallaryň aglaba bölegini hristiançylygyň paıhassyzlygynyň we gödek häsiıetiniň subutnamasy hökmünde pikir etdi. Julianus, Misopogon ıazgysynda Antiokiıanyň erkeklerini aıallaryna mal-mülklerini “Jelilelilere” we garyplara sarp etmegine ıol berenligi üçin tankytlady, gynansak-da hristianlaryň “ateizmi” halkyň haıran galmagyna sebäp boldy. We ş.m. Irki hristiançylyga degişli subutnamalar, din bolandygyna şübhelenmäge gönüden-göni ıer goımaıar, aıal-gyzlary özüne çekdi we beıle köp aıal bolmasa, beıle giň ıaıramazdy. (3)
Aıal ruhanylygy we oňa negatiw garaıyş näme? Hristianlaryň köpüsi Injilden bu meseläniň diňe erkeklere degişlidigine düşünıärler (1 Timoteos 3: 1-7; Titus 1: 5-9). Aıallaryň pes hasaplanmagy däl-de, eısem dürli rol oınaıan erkekleriň we aıallaryň meselesi. Isanyň nähili işländigini hem bellemek möhümdir. Adatça adamlar Isany gowy hasaplaıarlar we hakykatdanam gowydy. Erkek we aıal yzarlaıjylary bardy. Şeıle-de bolsa, möhüm tapyndy, Isanyň aıallar däl-de, diňe erkekleri resul hökmünde saılamagydyr (Matta 10: 1-4). Isa bu ıerde häzirki zaman feministleriniň göreldesine eıermedi, jynsyna garamazdan ähli adamlary söııärdi. Onda näme üçin Isanyň döreden nusgasyna üns bermeli? Esasy sebäbi Isanyň diňe bir adam bolman, eısem paıtagty G. bolan Hudaıdygydyr, ähli zady ıaradan we asmandan gelen Hudaıdy (Johnahıa 1: 1-3,14). Isanyň özi: "Isa olara:" Siz aşakdan, men ıokardan, siz bu dünıäden; men bu dünıäden däl. 24 Şonuň üçin size günäleriňizde ölersiňiz diıdim. meniň özümdigime ynanmasaň, günäleriň bilen ölersiň ". (8ahıa 8: 23,24). Şonuň üçin Isa ilkinji resullara görelde görkezen Hudaı bolsa, bu meseläni gysganman äsgermezlik etmeli däldiris we manysynyň ıokdugyny öňe sürmeli däldiris. Häzirki wagtda bu meselede deňsizlik hakda gürleıänler Isanyň getiren beıleki taglymatlaryny hem ret edıän ıaly. Olaryň köpüsi dowzaha ıa-da Isanyň öwreden Injil esaslaryna ynanmaıarlar. Olary ıalan hasaplaıarlar we Isadan has akylly hasaplaıarlar. Bu ulumsylyk dälmi? Şeıle adamdan Isanyň öwreden esaslaryna ynanmasaňyz, näme üçin palatanyň ıa-da ybadathananyň agzasydygyňyzy sorap bilersiňiz? Munuň ıaly adamlar çörek ruhanylary we şuňa meňzeş "körleriň kör ıolbaşçylary" Isanyň döwründe bolşy ıaly. Isanyň döwründe nämeler bardy. Başga bir tarapdan, bu meselede ylalaşmaıan adam bolsaňyz, bu sebäpli ebedi ıaşaışy ret etmäň! Hudaı sizi baky Patyşalygyna çagyrıar, şonuň üçin bu çagyryşy ret etmäň!
Çagalaryň ıagdaıy.
Çagany abort bilen öldürmeli däl, dünıä inende ony öldürmeli däl (Barnabas haty, 19, 5)
Göwräniň miwesini abort bilen öldürmeli däl we eııäm doglan bäbegi öldürmeli däl (Tertullian, Apologeticum, 9,8: PL 1, 371-372)
Ikinjiden, hristiançylyk çagalaryň adam hukuklaryny gowulaşdyrdy. Oveokarda, islenmedik täze doglan bäbekleri terk etmegiň gadymy jemgyıetde nädip adaty bir zatdygyny beıan etdik. Socialhli jemgyıetçilik synplarynda bu adaty zatdy we umumy tejribe maşgalanyň kakasyna täze doglan çaganyň ömrüniň ilkinji hepdesinde ıaşamaga rugsat beriljekdigini ıa-da ıokdugyny kesgitlemekdi. Çaga gyz, maıyp ıa-da islenmedik bolsa, köplenç terk edilıärdi. Käbir terk edilen çagalar soňra ejiz ıagdaılaryny görkezıän jelep, gul ıa-da dilewar bolup ulaldylar. Hristiançylyk çagalaryň ıagdaıyny gowulaşdyrdy. Netijede adamlar terk etmek endiklerini terk edip başladylar we çagalara doly şahsyıetli we doly adam hukuklary bolan adamlar hökmünde garaldy. Taşlanan çagalar köçelerden ıygnalyp, durmuşda täze mümkinçilik aldylar. Netijede kanunlar hem üıtgedildi: 374-nji ıylda imperator Walentinıanyň döwründe çagalary terk etmek jenaıat boldy.
Gulçulyk. Hristian dini aıallaryň we çagalaryň ıagdaıyny gowulaşdyranda, gullaryň ıagdaıyny hem gowulaşdyrdy we netijede bu edaranyň ıitmegine goşant goşdy. Rim imperiıasynda gulçulyk giňden ıaırapdyr we Gresiıanyň şäher döwletlerinde-de jemgyıetiň agzalarynyň 15-30 göterimi raıat hukuklary bolmazdan gul bolupdyr, ıöne hristian dini ıagdaıa üıtgeşiklik girizipdir. Häzirki wagtda köpler orta asyrlara “Garaňky asyrlar” diıip at bermegi tankytlaıarlar, ıöne şol döwürde birnäçe periferiıa sebitlerinden başga gulçulyk Europeewropadan ıitip gitdi. Täze döwrüň gulçulygy hakda näme aıdyp bilersiňiz? Häzirki döwürde, Aň-bilim döwrüne hormat goıulıar, ıöne gulçulyk täzeden başlanda, bu edara aň-bilim döwründe iň ıokary derejä ıetdi. Birnäçe topar adamlar üçin garaňky döwürdi. Şeıle-de bolsa, Kwakerler we Metodistler ıaly galkynyş hristiançylygynyň wekilleri Angliıada we beıleki ıurtlarda gulçulygyň gadagan edilmegine goşant goşdy. Adam hukuklaryny gowulaşdyrdy:
Gulçulyk dowam edip, XVIII asyryň soňky dört onıyllygynda tutuş aň-bilim döwründe has giň ıaırady . Diňe asyryň ahyrynda esasy koloniıalarda gulçulygy ıatyrmak üçin ilkinji kanun taslamalary kabul edildi. Iki hristian mezhebi, Kwakerler we Metodistler tarapyndan herekete getirilen Angliıada ıatyryş hereketi başlandy. Jarnamalaryna we kararlaryna görä gulçulyk adam hukuklarynyň haısydyr bir bozulmagy däl-de, esasanam günä hasaplandy. (4)
Demokratiıa we jemgyıetiň durnuklylygy
- (1 Timoteos 2: 1,2) Şonuň üçin ilkinji nobatda ähli adamlar üçin dilegleriň, dogalaryň, şepagatlaryň we şükürleriň bolmagyny dileıärin; 2 Patyşalar we ähli ygtyıarlylar üçin; ähli takwa we dogruçyllykda asuda we asuda durmuşda ıaşap bileris.
Timoteosa ıazan ilkinji haty, asuda durmuşa alyp barmagy üçin häkimiıetler üçin doga etmegimizi isleıär. Jemgyıetde tertipsizlik, çäksiz diktatorlyk ıa-da hökümdarlara garşy hemişe gozgalaň barlygy has gowudyr. Leadersolbaşçylaryň ıagşylyga çalyşıan ykdysady we beıleki ösüşler üçin has gowudyr. Käbir alymlar demokratiıanyň ösmeginde we jemgyıetiň durnuklylygynda oňyn rol oınan hristian missionerlik işidigini aıtdylar. Bu Afrika we Aziıa ıurtlarynda-da göründi. Işjeň missionerlik işi bolan ıerlerde häzirki döwürde missionerleriň täsiri az ıa-da ıok bolan ıerlerden has gowy. Häzirki wagtda missiıa sebitlerinde ykdysadyıetiň has ösmegi, saglyk ıagdaıynyň has gowulaşmagy, çagalaryň ölümi pes, korrupsiıa pes, sowatlylyk has ıaıran we bilime elıeterlilik ıaly meselelerde birinji orunda durıar. beıleki ugurlarda. Europeewropada we Demirgazyk Amerikada-da şuňa meňzeş ösüş geçmişde bolup geçdi we hristian dinine-de elbetde täsir etdi.
Alym: Missionerlik işi demokratiıany ıola goıdy
Tehas uniwersitetiniň dosenti Robert Wudberiniň pikiriçe, protestantlaryň missionerlik işiniň 1800-nji ıyllarda we 1900-nji ıyllaryň başynda demokratiıanyň ösmegine täsiri ilkibaşda pikir edişinden has möhümdi. Demokratiıanyň ösüşinde ujypsyzja rol oınamagyň ıerine, Afrika we Aziıa ıurtlarynyň köpüsinde missionerler ep-esli rol oınadylar. “Christianity Today” magazineurnaly bu barada gürrüň berıär. Robert Wudberi 15 ıyl töweregi missionerlik işi bilen demokratiıa täsir edıän faktorlaryň arasyndaky baglanyşygy öwrenıär. Onuň sözlerine görä, protestant missionerleriniň esasy täsir eden ıeri. Häzirki wagtda ykdysadyıet has ösdi we missionerleriň täsiri has az bolan ıa-da ıok bolan sebitlere garanyňda saglyk ıagdaıy has gowy. Missionerlik taryhynyň giňden ıaıran sebitlerinde häzirki wagtda çagalaryň ölüm derejesi has pes, korrupsiıa az, sowatlylyk has köp ıaıran we bilime girmek esasanam aıallar üçin has aňsat. Robert Wudberiniň pikiriçe, oňyn täsir eden protestant galkynyş hristianlarydy. Munuň tersine, 1960-njy ıyllardan ozal döwlet tarapyndan işleıän ruhanylar ıa-da katolik missionerleri beıle täsir etmedi. Protestant missionerleri hökümetiň gözegçiliginden azatdy. “Missionerlik işinde esasy bir stereotip, kolonializme degişlidir. - - Şeıle-de bolsa, hökümet tarapyndan maliıeleşdirilmedik protestant işçileri kolonializme hemişe tankyt etdiler "-diıdi. “Woodberry” -iň uzak möhletli işi öwgä mynasyp boldy. Beılekiler bilen bir hatarda Baılor uniwersitetiniň gözleg professory Filip Jenkins Woodberiniň gözlegleri barada aşakdakylary belläp geçdi: “Men hakykatdanam boşluklary tapmaga synanyşdym, ıöne teoriıa bar. Hristiançylyk boıunça dünıädäki gözleglere uly täsir edıär. " “Christianity Today” magazineurnalynyň habaryna görä, ondan gowrak gözleg Woodberiniň netijelerini güıçlendirdi. (5)
Jenaıat we onuň mukdary
- (Matta 22: 35-40) Soňra aklawçy bolan biri oňa sorag berdi, azdyrdy we aıtdy: 36 Ussat, kanunda iň uly tabşyryk haısy? 37. Isa oňa: Hudaıyňyz Rebbi bütin ıüregiňiz, bütin janyňyz we bütin akylyňyz bilen söıüň. 38 Bu birinji we beıik tabşyryk. 39 Ikinjisi hem şuňa meňzeıär: Goňşyňy özüňi söışüň ıaly söı . 40 Bu iki tabşyrykda ähli kanunlar we pygamberler bar .
- (Luka 18: 20,21) Buıruklary bilıärsiňiz , zyna etme, öldürme, ogurlama, ıalan şaıatlyk etme, kakaňy we ejeňi hormatla. 21 Ol: «Bularyň hemmesini ıaşlygymdan sakladym» diıdi.
- (Rimliler 13: 8,9) Hiç kime bergimiz ıok, biri-biriňizi söıüň, çünki başga birini söııän kanuny ıerine ıetirdi. 9 Munuň üçin zyna etmersiňiz, öldürmersiňiz, ogurlamaň, ıalan şaıatlyk etmersiňiz, islemersiňiz; başga bir buıruk bar bolsa, bu sözde gysgaça düşünilıär, ıagny, goňşyňy özüňi söışüň ıaly söı.
Jenaıatyň derejesi adam hukuklaryna täsir edıär. Jenaıat näçe az bolsa, jemgyıet durnukly bolup, başgalara adalatsyzlyk edilmez. Hristian dininiň jenaıata täsiri nähili? Eger hakyky bolsa, adamyň oňyn üıtgemegine goşant goşmaly we başgalara adalatsyzlygy azaltmaly. Köp adamlar jemgyıetiň erbetliklerinden zeırenıärler, ıöne Hoş Habar we toba çagyryşy (Isanyň sözleri, Luka 13: 3 bilen deňeşdiriň: “… ıöne toba etmeseňiz, hemmäňiz heläk bolarsyňyz.) Üıtgeşiklik üçin oňyn güıçdir. Mundan başga-da, beıleki buıruklar bilen bilelikde goňşyňy söımek baradaky iň uly buırugy ıerine ıetirmek jenaıaty azaldar. Goňşusynyň söıülıän we gadyryny bilıän ıerinde, oňa garşy ıalňyşlyk ıok. Goňşusyna dogry çemeleşmek jenaıaty azaltmak üçin esas bolup durıar. Şonuň üçin bir adam Hudaı tarapyndan degilse, onda oňyn üıtgeşiklik getirmeli. Garaňky we ajy adamlar has oňyn bolup bilerler, neşekeş neşekeşligi we ogurlygy bes edip biler. Oıunçy oıunlardan başga gyzyklanma döredıär, ıa-da terrorçy terrorçylyk hereketini bes edip biler. Olar özleriniň we başgalaryň durmuşyna oňyn täsir edip biljek üıtgeşmelerdir. Kiçijik bir mysal, Hudaıyň köpleriň durmuşyny nädip üıtgedip biljekdigini görkezıär. Mysal içerde köp sanly adamyň üıtgändigini görkezıär. Düşündiriş XIX asyrda we Çarlz Finniniň Ihmeellisiä herätyksiä atly kitabyndan .
Bu galkynyş arkaly ahlak ıagdaıynyň düıpgöter üıtgändigini aıtdym. Şäher täze, ykdysady taıdan gülläp ösen we başarnykly, ıöne günäden doly. Ilat esasanam akylly we hyjuwlydy, ıöne galkynyş şäheriň içinde iň ajaıyp adamlardan, erkeklerden we aıallardan köp adamy kabul edip, imana geldi, tertip, parahatçylyk we ahlak meselesinde gaty gudratly üıtgeşme bolup geçdi. Birnäçe ıyldan soň aklawçy bilen söhbetdeş boldum. Ol bu galkynyşda imana geldi we jenaıat işlerinde baş prokurordy. Bu edara sebäpli jenaıat statistikasy oňa doly tanyşdy. Bu galkynyş wagty barada şeıle diıdi: “Jenaıat kanunlarynyň resminamalaryny gözden geçirdim we geň galdyryjy bir hakykata gözüm düşdi: galkynyş döwründen soň şäherimiz üç esse ulaldy, aıyplamalaryň üçden biri-de ıokdy. öň bardy. Galkynyş jemgyıetimize şeıle gudratly täsir etdi. ”(…) (...) Jemgyıetçilik we şahsy oppozisiıa kem-kemden azaldy. Roçesterde men bu hakda hiç zat bilmeıärdim. Halas bolmagyň öz uly sapary bardy, galkynyşlar şeıle güıçli we giň ıaırady, adamlar hem özleri, hem-de netijeleri bilen tanyşmaga wagt tapdylar, öňküsi ıaly garşy çykmakdan gorkıardylar. Ruhanylar hem olara has gowy düşünıärdiler we erbetler özleriniň Hudaıyň hereketlerine ynanıardylar. Bu baradaky pikir umumy diıen ıaly ıaırap başlady, iman edenleriň hakyky tebigaty şeıle bir üıtgedi, hakykatdanam üıtgedilen, “täze döredijilikler” iman edenlerdi, şahsyıetlerde-de, jemgyıetde-de düıpli üıtgeşme bolup geçdi we hemişelik we inkär edip bolmajak zatdy. miwesi.
Churchygnagyň ıalňyşlyklary hakda näme aıdyp bilersiňiz? Köp ateistler hristian dininiň oňyn üıtgeşiklik getirmeıändigini öňe sürüp bilerler we asyrlaryň dowamynda Hudaıyň adyndan edilen müňlerçe adalatsyzlyga yşarat edip bilerler. Şol esasda, Hudaıyň ıokdugyna ynanıarlar. Olar: "Onuň adyndan gaty köp adalatsyzlyk edilse, Hudaıa ynanmak manysyz dälmi?" Şeıle-de bolsa, bu adamlar göz öňünde tutmaıarlar
• adalatsyzlar Hudaıyň Patyşalygyny miras almazlar: Adalatsyzlar Hudaıyň Patyşalygyny miras almajakdygyny bilmeıärsiňizmi? Aldanmaň ... (1 Korintoslylar 6: 9) • Isanyň günäkärleri boıun almakdan ıüz öwürıändigi: Soň bolsa olara ıüzlenerin, seni hiç haçan tanamaıaryn: zalymlyk edıänler, menden aıryl. (Matta 7:23) • Isa, Çokundyryjy Johnahıa we resullaryň toba yglan edendikleri. Isa şeıle hem "ıöne toba etmeseňiz hemmäňiz heläk bolarsyňyz" diıdi (Luka 13: 3). • Isanyň gylyjy tutmazlyk barada duıduryş berendigi we duşmanlary söımegi maslahat berendigi (Matta 26:52, 5: 43,44). • Köpler Pawlusyň gideninden soň geljek zalym möjekler hakda duıduryş beren sözlerine-de üns bermeıärler. Pawlusyň bu sözleri taryhyň ösüşini gowy görkezıär. Olar Hudaıyň adyndan edilen asyrlary we adalatsyzlyklary suratlandyrıarlar. Pawlusyň dogry däldigini inkär edip bolmaz. Mundan başga-da, Pawlus amallaryň adama şaıatlyk edip biljekdigini görkezdi. Mundan başga-da, başgalara: “Doganlar, meniň bilen yzarlaň we bize görelde bolşy ıaly ıöränleri belläň.” , Filipililer 3:17
- (Resullaryň Işleri 20: 29-31) Sebäbi men gidenimden soň, sürini gaıgyrman, araňyzda möjekleriň girjekdigini bilıärin. 30 Şeıle-de, şägirtleri yzyna çekmek üçin adamlar öz-özünden dörärler. 31 Şonuň üçin synlaň we ıadyňyzdan çykarmaň, üç ıylyň dowamynda her gije-gündiz gözıaşlarym bilen duıduryş bermegi bes etdim.
- (Tit 1:16) Hudaıy tanaıandyklaryny aıdıarlar; Emma eserlerde ony ıigrenıärler, ıigrenji we boıun egmeıärler we her bir gowy işe garşy çykıarlar.
Bilim we sowatlylyk adam hukuklary bilen gönüden-göni baglanyşykly däl, ıöne bilime we sowatlylyga elıeterli ıurtlar adatça adam hukuklarynda ösüş gazandylar. Onda hristian dininiň bu mesele bilen nähili baglanyşygy bar? Köpüsiniň bu ıerde kör ıeri bar. Europeewropada we beıleki ıurtlarda ıazylan dilleriň köpüsiniň, şeıle hem köp mekdepleriň we uniwersitetleriň hristian dininiň täsirinden dörändigini bilmeıärler. Mysal üçin, bu ıerde Finlıandiıada Finlıandiıanyň reformaçysy we edebiıatyň atasy Mikael Agricola ilkinji ABC kitabyny, Täze amentht we Injiliň beıleki kitaplaryny çap etdi. Adamlar olaryň üsti bilen okamagy öwrendiler. Günbatar dünıäsiniň beıleki köp ıurtlarynda ösüş şuňa meňzeş proses arkaly amala aşyryldy:
Hristiançylyk Günbatar siwilizasiıasyny döretdi. Isanyň yzyna eıerenler gowşak ıewreı mezhebi bolup galan bolsadylar, köpüňiz hiç haçan okamagy öwrenmezdiňiz, galanlary el bilen göçürilen kitaplardan okardyňyz. Ösüş we ahlak deňligi bilen utgaşdyrylan ylahyıet bolmasa, bütin dünıä häzirki wagtda 1800-nji ıyllarda Europeanewropa däl jemgyıetleriň takmynan bir döwletinde bolardy: Sansyz astrologlar we alhimikler, ıöne alymlar bolmadyk dünıä. Uniwersitetler, banklar, zawodlar, tomaşaçylar, bacalar we pianino ıok despotik dünıä. Çagalaryň köpüsiniň bäş ıaşyna ıetmän ölıän we köp aıallaryň çaga dogurmagy sebäpli ölıän dünıä - hakykatdanam “Garaňky asyrlarda” ıaşajak dünıä. Häzirki zaman dünıäsi diňe hristian jemgyıetlerinden döräpdir. Yslam äleminde däl. Aziıada däl. "Dünıewi" jemgyıetde däl - beıle zat ıokdy. (6)
Şeıle hem hassahanalar adam hukuklary bilen gönüden-göni baglanyşykly däl, ıöne adamlaryň ıagdaıyny we abadançylygyny ıokarlandyrıar. Bu ugurda hristian dinleri uly rol oınady, sebäbi hassahanalaryň köpüsi (Gyzyl Haç hem goşuldy) onuň täsirinden dünıä indi. Goňşusyna Hudaı tarapyndan berlen söıgi we adamlara kömek etmek islegi hassahanalaryň köpüsinde:
Orta asyrlarda keramatly Benedikt ordeni bilen baglanyşykly adamlar diňe Günbatar Europeewropada iki müňden gowrak hassahanany saklaıardylar. XII asyr bu meselede, esasanam Keramatly Jon ordeniniň işleıän ıerinde diıseň möhümdi. Mysal üçin, 1121-nji ıylda Montpelıerde mukaddes Ruhuň uly hassahanasy döredildi, ol tiz wagtdan 1221-nji ıylda lukmançylyk bilim merkezine we Montpelıeriň lukmançylyk merkezine öwrüldi. Lukmançylyk kömeginden başga-da bu hassahanalar açlary iımit bilen üpjün etdi we dul we ıetimlere ideg edip, mätäçlere sadaka berdi. (7)
Afrikadan birnäçe mysal hristian dininiň ähmiıetini görkezıär. Köpler missionerlik işini tankytlaıarlar, ıöne Afrika jemgyıetlerine uly özgerişlik we durnuklylyk getirdi. Netijede ykdysadyıet hem ösüp başlady we adamlaryň ıaşaıyş derejesi ıokarlandy. Teswirleriň ilkinjisi Nelson Mandela. Iň soňkusy, “The Times” gazetinde tanymal Iňlis syıasatçysy, ıazyjy we journalisturnalist Mäti Parris tarapyndan “Ateist hökmünde men Afrikanyň Hudaıa mätäçdigine ynanıaryn” sözbaşy bilen “Missionerler, grantlar däl Afrikanyň iň uly meselesini çözmek - adamlaryň passiw pikirlerini ezmek. " Parris Afrikanyň dürli ıurtlarynda çagalykda ıaşandan we yklymda giň syıahat edeninden soň bu netijä geldi. Özi-de ateist, ıöne missionerlik işiniň oňyn täsir edıändigini belläp geçdi. Diňe jemgyıetçilik işi ıa-da tehniki bilimleri paılaşmak üstünlik gazanyp bilmez, ıöne yklymy Nike, jadygöı lukman, jübi telefony we jeňňel pyçagy bilen birleşdirer.
Mäti Parris: Ösüp barıan haıyr-sahawata bolan barha azalıan ynamymy täzeledi. Şeıle-de bolsa, Malawide syıahat etmek, bütin ömrümi kowmaga synanyşan başga bir düşünjäni täzeledi, ıöne Afrikadaky çagalygymdan bäri gaçyp bilmedim. Bu meniň ideologiki düşünjelerimi bulaşdyrıar, dünıägaraışymy ıerine ıetirmekden boıun gaçyrıar we Hudaıyň ıokdugyna barha artıan ynamymy bulaşdyrıar. Indi, öwrenişen ateist hökmünde, dünıewi raıat guramalaryndan, hökümet taslamalaryndan we halkara kömek tagallalaryndan düıbünden aırylan hristian hoşhabarçylygynyň Afrikada edıän täsirine ynanıaryn. Bular ıeterlik däl. Diňe bilim we okatmak ıeterlik däl. Afrikada hristiançylyk adamlaryň ıüregini üıtgedıär. Ruhy üıtgeşiklik getirıär. Täzeden dogulmak hakykydyr. Üıtgetmek gowy. ... Halas bolmagyň bukjanyň bir bölegidigi utandyryjy zat, ıöne Afrikada işleıän ak we gara hristianlar hassalary bejerıärler, adamlara okamagy we ıazmagy öwredıärler; Diňe bir dünıewi adam missiıa hassahanasyna ıa-da mekdebe seredip, onsuz dünıäniň has gowy boljakdygyny aıdyp bilerdi ... Hristian Hoş Habarynyň Afrika deňlemesinden ıaıramagy kontinentiň düıp manysynda birleşip biler. : Nike, jadygöı lukman, jübi telefony we pyçak.
Saglyk we abadançylyk
- 1 (Johnahıa 3:11) Çünki bu, ilkibaşdan eşidip, biri-birimizi söımelidiris.
- (1 Petrus 2:17) 17 menhli adamlary hormatlaň . Doganlygy söıüň. Hudaıdan gorkuň. Patyşany hormatlaň.
Saglyk we abadançylyk adam hukuklaryna ıakyn meseleler. Esasanam akyl saglygy beıleki adamlara, ıagny başgalaryň özümize bolan özüni alyp barşyna nähili garaıandygymyza baglydyr. Umuman aıdanyňda, çaganyň goldaw gurşawy, dostlary we söııän ene-atalary bar bolsa, özüni we başgalary kabul edıän ululara öwrüler. Ruhy we aňy gowy, sebäbi oňa baha berildi we söıüldi. Elbetde, ulular üçin hem şeıle. Olar hem kabul edilende we baha berlende gowy. Hristian dininiň akyl saglygyna täsiri nähili? Bu ugurda bize anyk görkezmeler berildi; goňşularymyzy söımeli we hemmelere hormat goımaly, mysal üçin öňki aıatlarda görkezilişi ıaly. Akyl saglygy we adam hukuklary üçin oňat esas bar. Şeıle-de bolsa, adamyň abadançylygy diňe akyl däl, fiziki faktorlara baglydyr. Iımit ıetmezçiligi bolsa, saglyk ıagdaıy erbet bolsa ıa-da syrkaw wagtynda bejergi almasa, bu abadançylygy peseldıär. Bu zatlar köplenç başgalaryň adam hukuklaryna hormat goımaıan jemgyıetlerde bolup geçmeıär. Durmuşyň kyn ıagdaılaryndaky adamlara gezek gelende, Injiliň görkezmesi näme? Täze amentht tarapynda bu ugurda köp öwrediji we aıatlar bar. Olar Isanyň we resullaryň taglymatynda ıüze çykıar. Garyp, syrkaw ıa-da kynçylyk çekıän adamlara kömek bermäge çagyrıarlar. Onlyeke-täk mesele, olary durmuşa geçirmäge haıal. Biziň imanymyz elmydama ıeterlik däl, şonuň üçin goňşularymyza ıaıraıar:
- (Markus 14: 7) 7 Sebäbi garyplar elmydama ıanyňyzda, islän wagtyňyz olara ıagşylyk edip bilersiňiz, ıöne men hemişe dälsiňiz.
- (1 Johnahıa 3: 17,18) thisöne kim bu dünıäde ıagşylyga eıe bolup, doganynyň mätäçligini görüp, oňa rehimdarlyk içegelerini ıapsa, onda Hudaıyň söıgüsi nädip ıaşaıar? 18 Çagalarym, sözde-de, dilde-de söımesin; ıöne amalda we hakykatda.
- (Jamesakup 2: 15-17) Dogan ıa-da aıal dogan ıalaňaç bolsa we gündelik iımitden mahrum bolsa, 16 Araňyzdan biri olara: «Parahatlyk bilen gidiň, ıyly boluň we doıuň; olara beden üçin zerur zatlary bermeıärsiňiz; näme peıdasy bar? 17 Şeıle-de bolsa, iman işlemese, ıeke bolıar.
- (Tit 3:14) 14 Geliň, geliň, peıdasyz bolmazlygy üçin zerur işler üçin gowy eserleri saklamagy öwreneliň.
Muňa garamazdan, käbirleri Injiliň öňki taglymatlaryna eıerdiler. Netijede köp hristian haıyr-sahawat guramalary döräp başlady. Mysal üçin, Gyzyl Haç mähirli hristian Henri Dunant söweş meıdanynda ıaralananlaryň ıagdaıyny görüp, ony ıeňletmegiň ıollaryny oılap tapyp başlanda dünıä indi. Harby we umumy lukmançylyk kömegini özgertıän takwa hristian Florensiıa Nightingale hem bir sebitde işledi. Halas ediş goşunyny esaslandyryjy William Booth we “Çagalary halas et” -iň esaslandyryjysy Eglantine Jebb hem bellidir. Soňky gurama, Jebb Birinji Jahan Urşundan soň Merkezi Europeanewropaly çagalary açlyk üçin işlän mahaly ıüze çykypdyr. Iman praktikasynyň bir mysaly, XVIII asyrda meşhur wagyzçy we Metodist hereketiniň atasy Jon Wesli. Onuň täsiri astynda Angliıa möhüm syıasy, jemgyıetçilik we ykdysady ösüşler bilen hakyky sosial täzelenmegi başdan geçirdi. Jemgyıetiň adalatsyzlygyny we garyplygyny azaldyp, müňlerçe adamyň durmuş derejesini ıokarlandyrdylar. Taryhçy J. Wesli eııäm Wesli doganlaryň reforma hereketiniň Angliıanyň Fransiıada bolup geçen şuňa meňzeş ynkylaba we zorluga girmeginiň öňüni alandygyny çaklady:
Wesliniň habary Hoş Habaryň manysyna ünsi çekdi. Ynsan ruhunyň halas bolmagy ıeterlik däldi, aň, beden we adamyň ıaşaıan ıeri hem üıtgemeli boldy. Wesliniň pikiriçe, Angliıadaky işleri Hoş Habary ıaıratmakdan has köp zatdy. Ol dermanhana, kitap dükany, mugt mekdep, dul aıallar üçin gaçybatalga açdy we gulçulygyň iň meşhur garşydaşy William Wilberforce dünıä inmezden has öň gulçulyga garşy çykdy. Wesli raıat we dini azatlygy öňe sürdi we garyplaryň nähili rehimsizlik bilen mahrum edilendigini görmek üçin adamlary oıardy. Egriji we senetçilik ussahanalaryny gurup, mätäçlere kömek etmek üçin lukmançylygy öwrenıärdi. Wesliniň tagallalary işçileriň hukuklarynyň gowulaşmagyna we iş ıerlerinde howpsuzlyk düzgünleriniň işlenip düzülmegine sebäp boldy. Iňlisleriň öňki premıer-ministri Deıwid Lloıd Jorj ıüz ıyldan gowrak wagt bäri kärdeşler arkalaşygynyň hereketiniň esasy ıolbaşçylarydygyny aıtdy. ... Robert Raikes, işçileriň çagalaryna mekdebe gitmäge mümkinçilik bermek isleıänligi sebäpli, ıekşenbe mekdeplerini açmak pikiri bilen geldi. Wesliniň galkynyşyna täsir eden beılekiler ıetimler öılerini, akyl hassahanalaryny, hassahanalary we türmeleri özgertdi. Mysal üçin, Florensiıa Nightingale we Elizabet Fry lukmançylyk kömegini we türme ulgamyny ösdürmek we döwrebaplaşdyrmak bilen tanaldy. (10)
References:
1. Pirjo Alajoki: Naiseus vedenjakajalla, p. 21,22 2. Mia Puolimatka: Minkä arvoinen on ihminen?, p. 130 3. David Bentley Hart: Ateismin harhat (Atheist Delusions: The Christian Revolution and its Fashionable Enemies), p. 224,225 4. Pekka Isaksson & Jouko Jokisalo: Kallonmittaajia ja skinejä, p. 77 5. Matti Korhonen, Uusi tie 6.2.2014, p. 5 6. Rodney Stark: The victory of reason. How Christianity led to freedom, capitalism and Western Success. New York, Random House (2005), p. 233 7. David Bentley Hart: Ateismin harhat (Atheist Delusions: The Christian Revolution and its Fashionable Enemies), p. 65 8. Lennart Saari: Haavoittunut planeetta, p. 104 9. Parris, M., As an atheist, I truly believe Africa needs God, The Times Online, www.timesonline.co.uk, 27 December 2008 10. Loren Cunningham / Janice Rogers: Kirja joka muuttaa kansat (The Book that Transforms Nations), p. 41
|
Jesus is the way, the truth and the life
Grap to eternal life!
|
Other Google Translate machine translations:
Millionlarça ıyl / dinozawrlar / adamyň
ewolıusiıasy? |
