|
|
|
This is a machine translation made by Google Translate and has not been checked. There may be errors in the text. On the right, there are more links to translations made by Google Translate. In addition, you can read other articles in your own language when you go to my English website (Jari's writings), select an article there and transfer its web address to Google Translate (https://translate.google.com/?sl=en&tl=fi&op=websites).
Malunghana ni ku susa khwiri
Dyondza leswaku ha yini ku susa khwiri swi hoxile naswona i ku dlaya. A hi mhaka ya mfanelo ya wansati yo endla xiboho hi miri wa yena kambe i mhaka ya ku dlaya n’wana ekhwirini
Xana u tshame u susa khwiri, kumbe u ehleketa ku susa khwiri? Vavasati vo tala va langutane na xiyimo lexi naswona va tivutisile leswaku va ta endla yini, kasi a va nga si lunghekela ku tika emiehleketweni. Laha hansi, hi ta dyondza hi ku susa khwiri – leswi hakunene swi nga riki yin’wana ya tidyondzo to olova swinene. Hi ta dzikisa mianakanyo ya hina eka loko ku susa khwiri ku ri nchumu lowunene, hi tihi tinhla leti tirhisiwaka ku tiyimelela, ni ndlela leyi ku kula ka n’wana hi ntolovelo ku endlekaka ha yona. I swa nkoka ku va erivaleni hi leswi hikuva vonelo ra hina hi ku susa khwiri ri titshege ngopfu hi leswi hi swi ehleketaka hi timhaka leti. Mhaka leyi landzelaka yi hlamusela kahle leswaku ku tika loku nga languteriwangiki ku nga va nchumu wo tika swonghasi eka vo tala loko va nga swi lunghekelanga emiehleketweni. Swi nga ha vonaka onge i ndzhwalo wo tika eka vona. Xikombiso xi tlhela xi kombisa leswaku, ku nga khathariseki mavunwa hinkwawo, vanhu vo tala lava humeseke khwiri va ni mianakanyo ya leswaku va endle swo biha phela. Va nga ha titwa nandzu hikwalaho ka swona, kambe a va ha swi koti ku swi tlherisela endzhaku:
Endzhaku ko miyela nkarhinyana, Nakagawa-san u ya emahlweni a ku, “Hi ximumu, ndzi tikile naswona a ndzi lava ku susa khwiri. A ndzi ehleketa leswaku a ku nga ri na ndlela leyi ndzi nga ta sungula ku khathalela n’wana ha yona, tanihi leswi Daisuke lontsongo a a ri ni malembe manharhu ntsena. Sweswi, vanhu va vonaka va ehleketa leswaku vana vambirhi va ringanerile ndyangu wun’we. Dyondzo na yona yi koxa mali yo tala. Handle ko kanakana, ndzi ye eka dokodela kutani vutomi byebyo lebyintsongo lebyi a byi kula ekhwirini ra mina byi lovisiwa.” Mahlo ya yena a ma tele hi mihloti. Swi ve tano ni hi ya mina. “Endzhaku ndzi swi twisisile leswi ndzi swi endleke. A ndzi twa onge ndzi dlaye n’wana wa mina hi mavoko ya mina. Hi nkarhi wolowo ndzi swi twisisile leswaku ndzi mudyohi. A ndzi antswi ku tlula vadlayi van’wana...” “I mani loyi a ku byeleke leswaku ku susa khwiri i xidyoho? Xana u swi twile ekerekeni?” Hi xitshuketa, ndzi ve ni swiphiqo swo humesa marito ya Xijapani enon’wini wa mina. “E-e, a ndzi swi endlanga. Hina Majapani hi swi tiva hi ku ya hi misinya ya milawu leswaku ku susa khwiri swi hoxile, kambe vo tala va ha swi endla. Lava nga na swiphiqo swa ripfalo ra vona va nga ya eka "tempele ya tincece leti velekiweke ka ha ri emahlweni" yo hlawuleka ku ya khongelela moya wa n'wana wa vona, naswona va tisa xifaniso lexitsongo xa Budha kwalaho. Manana wa mina u ndzi byele leswaku ndzi fanele ndzi ya etempeleni loko a vona ndlela leyi ndzi nga ni gome ha yona. Kambe a ndzi nga lavi ku famba, hikuva a ndzi pfumeli eka swikwembu sweswo.” A ndzi ehleketa leswaku nawu wa Xikwembu wu tikomba wu tsariwe ripfalo ra munhu ku nga khathariseki leswaku i Mukreste kumbe Mubudha. Kambe munhu u fanele ku chumayela Evhangeli – a nga kona loyi a nga yi kumaka embilwini ya yena n’wini. (1).
SWIVANGO SWA KU SUSA KHWIRI
Loko hi lava swivangelo leswi hi ntolovelo swi fambisanaka ni ku susa khwiri, hi nga kuma tinhla tinharhu ta nkoka, leti hinkwato hi nga ta ti dyondza hi ku hambana. Loko u boheke ku langutana ni mhaka leyi tinhla leti landzelaka kumbexana ti tolovelekile eka wena:
1. 'Xihlangi a hi munhu." 2. Wansati u na mfanelo yo teka xiboho hi miri wa yena." 3. Ntwela-vusiwana
1. ”XIHLANGI A HI MUNHU." Xihlawulekisi xo sungula xa ku susa khwiri ku nga ha va mianakanyo ya leswaku xihlangi a hi munhu, munhu la hetisekeke, kambe u va un’we ntsena loko a velekiwa kumbe eka xiyimo xo karhi xa le ndzhaku xa ku tika.Vanhu va vule tano leswaku xihlangi i xirhumbana ntsena xa tinyama lexi nga fani hambi ku ri ku fana ni munhu naswona hikwalaho a xi fanelanga xi va ni timfanelo ta ximunhu. Kambe xana langutelo leri i ntiyiso? Xana xihlangi xi hundzuka munhu ntsena loko a velekiwa kumbe eka xiyimo xo karhi xa le ndzhaku xa ku tika? Hi languta tindlela leti hatimbirhi hi ku hambana:
Xana ku velekiwa swi endla leswaku xihlangi xi va munhu? Loko hi ehleketa leswaku xihlangi xi hundzuka munhu loko xi velekiwa swivutiso swa hina swo sungula hi leswi: i yini lexi endlaka leswaku nkarhi lowu wu va wa nkoka swinene? I yini lexi endlaka leswaku xihlangi xi cinca xi va munhu? Xana ku velekiwa entiyisweni a swi vuli ntsena ku cinca ka ndhawu – ku cinca loku n’wana a sukaka endzeni ku ya ehandle ka mbeleko – ku fana na loko hi suka endzeni ka yindlu hi ya ehandle? Hi fanele ku twisisa leswaku nkarhi wa ku velekiwa a wu endli n’wana a va munhu ku tlula leswi a a ri xiswona, hi ku vula, siku rin’we emahlweni loko a ri ekhwirini ra mana wa yena. U na swirho swa miri leswi fanaka - nomu, milenge, mavoko... - eka tindhawu leti hatimbirhi. Hambi endzhaku ka ku velekiwa, u titshege hi ku ringana hi nhlayiso wa mana wa yena. I xivutiso xa munhu un'we nkarhi hinkwawo. Ku cinca ntsena i laha n’wana a tshamaka kona. Swiviko swa khale ka dokodela wa ku susa khwiri malunghana ni swifaniso swa ultrasound swi endla leswaku mhaka leyi yi va erivaleni swinene. U kombisa leswaku hi ku pfuniwa hi ndlela leyi yo teka swifaniso, swa koteka ku vona ndlela leyi xihlangi lexi nga ekhwirini xi nga riki xirhumbana xa tinyama kumbe xivumbiwa lexi nga riki na vumunhu, kambe xi na swivumbeko leswi hetisekeke swa n’wana lontsongo. Fetus yinga famba, yi mita, naku etlela – hinkwaswo leswi vanhu lavakulu na tincece letintsongo vanga swiendlaka ehandle ka mbeleko:
Ndza ha tsakela ku engetela leswaku hambi leswi a hi ri na vuxokoxoko byo tala (hi ku kongoma) bya ku ringeta mayelana no herisa munhu loyi a hanyaka hi ku susa khwiri a ku ri ntsena hi thekinoloji ya ultrasonic laha miehleketo ya hina yi cinceke hakunene. Hi ku pfuniwa hi ultrasound a hi vonanga ntsena leswaku xihlangi i xivumbiwa lexi tirhaka, kambe hi nga tlhela hi pima mintirho ya nkoka ya xihlangi, hi pima ni ku ringanyeta malembe ya xona, hi vona ndlela leyi a mita ni ku chulula ha yona, hi n’wi languta a etlela ni ku pfuka ni vona ndlela leyi a a tisusumeta ha yona hi xikongomelo tanihi leswi n’wana la ha ku velekiwaka a endlaka hakona. (...) . Hi laha ndzi tikumeke kona; emahlweni ka nhluvuko lowu wa empirical, mahungu lawa hinkwawo lamantshwa, ndzi sungule endlelo ro vava leri eka rona ndzi cinceke miehleketo ya mina mayelana na ku lulamisiwa ka ku susa khwiri. A ndzi hetelele ndzi amukerile ku cinca ka paradigm. (3) .
Xana xihlangi xi hundzuka munhu hi nkarhi wo karhi wa ku tika? Loko ku ringanyetiwe ndlela yin’wana yo va munhu, swi nga ha endleka ku ringanyetiwe leswaku swi ta endleka eka xiyimo xo karhi xa ku tika, ngopfu-ngopfu eka xiyimo xo karhi xa le ndzhaku. Hambiswiritano, ku ni swiphiqo eka dyondzo leyi leswi kombisaka leswaku yi le ka xiyimo lexi nga sirhelelekangiki. Xiphiqo xin’wana xa dyondzo leyi xi kumeka eka swiyimo leswi vana va velekiweke va nga si fika nkarhi. Tincece to tala leti velekiweke ka ha ri na nkarhi ti ta emisaveni leyi hi malembe yo fana – kumbe hambi ku ri titsongo – ku tlula tincece toleto leti nga susiwa khwiri. Loko ku tika loku tolovelekeke hi ntolovelo ku teka kwalomu ka 40 wa mavhiki, vana van’wana va nga velekiwa va nga si fika nkarhini ku fikela eka 20 wa mavhiki emahlweni ka sweswo naswona va ha hanya. Leswi 20 wa mavhiki emahlweni ka nkarhi wa ntolovelo wa ku veleka swi kombisa leswaku xihlangi xi fanele se xi ri munhu eka xiyimo lexi, hikuva xi ta hanya ku fana na vana lava velekiweke endzhaku. Ntshamiseko wa sweswi hileswaku vana lavatsongo na lavatsongo lava velekiweke ka ha ri na nkarhi va nga hlayisiwa va hanya ehandle ka mbeleko wa manana. Nkarhi lowu vekiweke hi ku ya hi malembe ya vona wu ve wu hunguteka nkarhi hinkwawo. Hikwalaho, swi fanele ku twisisiwa leswaku ku hava xiteji xa le ndzhaku kumbe xa le mahlweni xa ku tika lexi nga vaka nkarhi wo va munhu. Phela, ku hava nhluvuko lowu nga sungulaka exikarhi, hi ndlela yo fanekisela, hi nkarhi wa ku tika. Ku hava xivangelo lexi nga erivaleni lexi nga kumiwaka eka mianakanyo leyi naswona a yi nge tiyisisiwi. Mhaka ya leswaku vutomi byi sungula hi ku nonisa yi tlhele yi amukeriwa eka nkambisiso wa sweswinyana lowu vutiseke vativi va ntivo-vutomi va 5 577 emisaveni hinkwayo leswaku vutomi byi sungula rini. Eka lava, 96 wa tiphesente va vule leswaku swi sungula hi ku nonisa (Erelt, S., Survey yi vutisile, 5,577 wa vativi va ntivo-vutomi loko vutomi bya vanhu byi sungula. 96% va vule leswaku ku tika; lifenews.com, 11 Jul 2019). Hilaha ku fanaka, Xitiviso xa Geneva xa Nhlangano wa Vutshunguri wa Misava Hinkwayo hi 1948, loko mahanyelo lama nga riki manene ya madokodela ya Manazi ma paluxiwile, xi vule leswaku vutomi bya vanhu byi sungula hi ku nonisa: “Ndzi teka vutomi bya munhu byi xixima swinene ku sukela loko ndzi tikile, naswona a ndzi tirhisi bya mina.” vutshila bya vutshunguri lebyi lwisanaka ni milawu ya vumunhu, hambi ku ri ehansi ka nxungeto." Kutani, nkarhi wun’we ntsena lowu twalaka ni lowu kotekaka wa ku sungula ka vutomi bya munhu i ku nonisa hikuva sele ya tandza leyi nonisiweke se yi katsa hinkwaswo leswi lavekaka leswaku munhu a kula. A swi bohi ku engetela nchumu eka tijini: sele se yi ni swilo hinkwaswo leswi lavekaka leswaku munhu a hanya vutomi lebyi nga ha tshamaka ku ringana malembe ya dzana. Nkarhi hinkwawo, kusukela loko ku nonisiwa, i munhu loyi a kulaka no hluvuka. Pisalema leyi landzelaka leyi tsariweke hi Davhida yi hlamusela leswi: - (Ps 139:16) Mahlo ya wena ma vone nchumu wa mina, kambe a wu hetisekanga; ebukwini ya wena, swirho swa mina hinkwaswo swi tsariwile, leswi hambetaka swi vumbiwile, loko ku nga si va na xin'we xa swona.
2. ”WANSATI U NA MFANELO YO TEKA XIBOHO HI MIRI WA YENA." Xivangelo xa vumbirhi lexi nga vaka kona xo susa khwiri hi leswaku wansati u na mfanelo yo teka xiboho hi miri wa yena na leswi a lavaka ku swi endla hi wona. Ku ringanyetiwe leswaku ku susa khwiri i endlelo leri fanaka ni ku susa meno ya vutlhari kumbe appendix, laha ku susiwa xirho xa miri lexi nga lavekiki. Hambiswiritano, langutelo leri a hi ntiyiso. Sweswo a hi ntiyiso, hikuva xihlangi a hi xiphemu xa miri xin’we na, hi xikombiso, mavoko, milenge kumbe nhloko, leswi a swi ta va eka munhu evuton’wini hinkwabyo. Ematshan’wini ya sweswo, yiva ntsena emirini wa manana kuringana nkarhi wokarhi, kwalomu ka. 9 wa tinhweti - kumbe hambi ku ri ehansi loko n’wana a velekiwa a nga si fika nkarhi. Xihlangi kumbe n’wana u kula ntsena ekhwirini ra manana, kambe a hi xiphemu xa miri wa manana. Loko swi ta eku sunguleni ka xihlangi, na swona a hi miri wa wansati hi yexe, kambe swi sungule ku hlangana ka tisele ta xitsongwatsongwana ta xinuna ni ta xisati. Magoza man’wana ya le mahlweni ka sweswo, yo tanihi ku endliwa ka ti- gamete, ku ve malunghiselelo ya ku nonisa loku nga kotekaka, loku nga ta tisa ku velekiwa ka munhu lontshwa, loyi hi ntumbuluko a hlawulekeke. Nakambe, placenta, umbilical cord na fetal membranes, leswi lavekaka eka ku kula, a hi xiphemu xa miri wa manana, kambe i swa swirho leswi vumbiwaka hi fetus. Hikwalaho swi fanele ku twisisiwa leswaku xihlangi a hi xiphemu xa miri wa mana wa xona eka nkarhi wihi na wihi, kambe i munhu wa nyama loyi a kulaka ekhwirini ra mana wa rona naswona a kuma swakudya swa rona eka yena. Minkarhi hinkwayo i n’wana loyi a kulaka ekhwirini. Leswi swi tlhela swi kombisiwa hi nhlamuselo laha ntsumi yi vitaneke xihlangi leswaku i mufana se a ku ri tin’hweti tinharhu a nga si velekiwa. Loko hi nga yi tekeli enhlokweni mhaka leyi leyi nga erivaleni, hakunene hi ta hambuka:
- (Luka 1:36) Waswivo, muzala wa wena Elisabeta, na yena u tikile n'wana wa jaha loko a dyuharile, naswona leyi i n'hweti ya vutsevu na yena, loyi a a vuriwa mfuwo.
Switlhokovetselo leswi landzelaka swi kombetela eka ndlela leyi xihlangi xi nga riki xiphemu xa miri wa mana wa xona kumbe xirhumbana xo karhi xa tinyama. Swirho swa miri leswi fanaka na leswi munhu lonkulu swi nga na swona - mavoko, milenge, mahlo, nomu, tindleve - swi kombisa leswaku i munhu wa xiviri:
A wu nge swi koti ku susa khwiri u pfarile mahlo. Ufanele ku tiyisisa leswaku hinkwaswo swihuma ekhwirini naswona u hlayela leswaku kutava na mavoko na milenge yoringanela, xifuva na byongo. Kutani loko muvabyi a pfuka hi vutshunguri bya ku titivala ivi a vutisa loko ku ri nhwanyana kumbe mufana, mpimo wa ku tiyisela ka mina wu fikeleriwile naswona hi wona nkarhi lowu ndzi talaka ku famba. - Loko ndzi endla endlelo laha ndzi dlayaka xivumbiwa lexi hanyaka erivaleni, ndzi vona swi ri vuhunguki ku vulavula hi ku onha vutomi lebyi ha ku sungulaka. I ku dlaya, naswona ndzi swi vona tanihi ku dlaya.” (4) .
Exibedlhele, a ndzi ri ni mutirhi-kulorhi wa dokodela loyi a hi bula na yena hi ku susa khwiri. U sirhelele ku susa khwiri tanihi mfanelo ya wansati, kasi mina a ndzi kaneta tanihi ku tlula vutomi bya n’wana. Nkarhi wun’wana exikarhi ka siku ra ntirho ndzi hlangane na yena pale a titshege hi rirhangu kutani ndzi n’wi vutisa loko a vabya. U vule leswaku a ha ku susa khwiri loko nenge lowutsongo lowu hambanisiweke ni xitombo wu wile eka muchini wo koka. A a sungurile ku vabya a hefemuteka a ku: "Lowu i ntirho wa muhakeri." (5) .
3. Ntwela-vusiwana . Xin’wana xa swivangelo leswi tolovelekeke swo endla leswaku ku susa khwiri swi fanerile i ntwela-vusiwana. Swinga endleka ku vuriwa leswaku "swikahle eka manana na n'wana leswaku ku susiwa khwiri." Hambiswiritano, munhu a nga vutisa, xana ntwela-vusiwana i xivangelo lexinene xo susa khwiri? Hambileswi hi twisisaka leswaku xiyimo xi nga ha tika, ha ha kanakana loko ntwela-vusiwana wu fanele wu tirhisiwa ku kombisa leswaku ku susa khwiri ku fanele ku tirhisiwa kumbe e-e. Loko swi tiviwa kahle leswaku ku susa khwiri ku onha n’wana lontsongo ku nga ri xirhumbana lexi nga twisisekiki xa tinyama ntsena, njhekanjhekisano lowu wa kanakana. Swi nga ha amukeleka ku fana ni ku dlaya vana lava ha ku velekiwaka ni vana lavakulunyana loko swi nga endleki leswaku swi hi tsakisa. A ku nga ta va na ku hambana exikarhi ka swilo leswimbirhi handle ka nkarhi wo koma na vutshamo bya vana - van'wana va vona a va ta va va ha ri ekhwirini ra manana loko va fa; van’wana a va ta va va ri ehandle ka yona. Ntwela-vusiwana ntsena a hi njhekanjhekisano lowunene, hambileswi swi nga ha vonakaka swi ri tano eku sunguleni. I njhekanjhekisano wo biha hikuva wu onha vutomi bya n'wana lebyi se byi sunguleke:
“Lexi ndzi hlamariseke hileswaku eka swiyimo leswimbirhi ntwela-vusiwana ni rirhandzu a swi nyikeriwa tanihi mimpimanyeto leyi twalaka. Vavasati lava va tsundzuxiwe ku susa khwiri hikwalaho ka ntwela-vusiwana. Hikwalaho ka xivangelo lexi fanaka, va khutaziwe leswaku va nga susi khwiri. Un’wana ni un’wana a a ri ni ntwela-vusiwana. Kambe i mani loyi a a ri ntiyiso? A ndzi fanele ndzi kuma swiletelo leswi hi ku ya hi swona ndzi nga endla xiboho xa leswaku i mani la lulameke. A ndzi fanele ndzi va ni leswi tlulaka ntwela-vusiwana leswaku ndzi tirha na swona. Swi teke nkarhi wo leha leswaku ndzi hundza eka timhaka hinkwato leti khumbeke xiboho xo susa khwiri, kambe endzhaku ka riendzo ro leha ni ro tika, ndzi vone leswaku ndzi joyine lava hi matimba va ringetaka ku sirhelela timfanelo ta n’wana la nga si velekiwaka. Hi marito man’wana, ku susa khwiri ku sungule ku languteka ku fana ni ndlela yin’wana leyi a ndzi nga ta yi amukela tanihi ntlhantlho wa ku tika loku nga laviwiki.” ( 6 ) .
XANA NHLUVUKO WU ENDLEKA NJHANI? Ha swi tiva leswaku ku kula ka munhu ku humelela hi nkarhi wa endlelo ra hakatsongo-tsongo. Vutomi bya hina byi sungula hi ku nonisa, kambe sele ya tandza leyi nonisiweke a yi cinci hi ku hatlisa yi va nhwanyana kumbe mufana la tikaka tikhilogiramu tinharhu, kumbe yi va munhu lonkulu; hinkwaswo swi endleka hakatsongo-tsongo hi ku famba ka tin’hweti to hlayanyana. Switlhela switiveka leswaku nhluvuko wuya emahlweni kufikela loko munhu lonkulu. Swirho swa miri leswi hi nga na swona nkarhi hinkwawo swi kula ni ku cinca. Hikwalaho ka leswi, hinkwerhu hi na vukulu byo hambana ekhwirini ku tlula, xikombiso, eka malembe ya rin’we, ntlhanu, khume mbirhi kumbe makume mbirhi, hambi leswi nkarhi hinkwawo ku nga xivutiso xa munhu un’we na swirho leswi fanaka. Pawulo u kombise leswi fanaka hi yena n’wini:
- (Gal 1:15) Kambe loko swi tsakisa Xikwembu, lexi ndzi hambaniseke ni khwiri ra manana, xi ndzi vitana hi tintswalo ta xona, .
Loko hi vulavula hi ku kula ekhwirini, hi nga kuma switeji swo hlayanyana swa ku kula leswi landzelaka. Hi nga tlhela hi xiya leswaku se a ha ri eku sunguleni swinene, n’wana loyi a nga si velekiwaka u fana hi ku helela ni vanhu lava se va velekiweke emisaveni leyi, lerova a va ni swirho swa miri leswi fanaka. A hi hundzeni eka swiyenge leswi swa nhluvukiso:
- Hambi leswi munhu lontshwa a nga ntsongo ku tlula mbewu ya apula loko a ri na mavhiki mambirhi, u ringanerile ku yimisa ku ya enkarhini ka manana. Ku sukela hi nkarhi wolowo, n’wana la nga si velekiwaka u khumba miri wa mana wakwe eka nkarhi hinkwawo wa ku tika.
- Loko a ri na kwalomu ka 3 wa mavhiki, mbilu yi sungula ku pompa ngati emirini wa n'wana hi yexe. Ntlawa wa ngati wu nga ha hambana ni wa manana. Endzhaku ka masiku ma nga ri mangani leswi, hi nga vona mavoko ni milenge ya xisekelo.
- Kwalomu ka tsevu wa mavhiki, hi nga endla electroencephalogram (EEG) ya byongo bya n’wana. Ku yi pima i swa nkoka swinene, hikuva ku hela ka vutomi hi ntolovelo ku hlamuseriwa tanihi nkarhi lowu ntirho hinkwawo wa byongo wu hela ha wona.
- Loko a ri na 7- ku ya eka 8 wa mavhiki, n’wana se u na mavoko, milenge, tintiho, na swikunwana xikan’we na xikandza lexi nga na mahlo, nhlonge, na nomu. Swikoweto swa tintiho ha yin’we yin’we na swona swita vumbiwa endzhakunyana ka leswi naswona aswita cinci endzhaku ka leswi – handle ka loko swita eka vukulu bya swona. Eka xiyimo lexi, n’wana u tlhela a kota ku khoma hi mavoko ya yena a twa ku vava. Ku susa khwiri ko tala ku endliwa hi vhiki ra vu 8 ra ku tika.
- N’wana wa 14 wa mavhiki u ringana na voko ra munhu lonkulu naswona mbilu ya yena yi pompa 24 wa tilitara ta ngati siku na siku. Swivumbeko swa xikandza swi sungula ku fana na swa vatswari lava se va nga eka xiyimo lexi.
- N’wana wa 20–21 wa mavhiki masiku lawa anga hlayisiwa a hanya na yena ehandle ka mbeleko, naswona a tshama a hanya. Vana lavakulu hambi ku ri lavakulu va susiwa khwiri ematikweni man’wana.
KU AMUKELA VANA I NDLELA YIN’WANA. Loko hi twisisa leswaku ku susa khwiri swi hoxile, hikuva swi herisa vutomi bya munhu, ndlela yin’we ntsena leyi saleke i ku yisa emahlweni ku tika: ku tshika n’wana a hanya. (Eka ku nonisa hi ti test tube na tindlela to karhi to sivela mbeleko, ku fana na ku tirhisa coil, hi langutana na xiphiqo lexi fanaka xa mahanyelo, hikuva leswi swi nga herisa tisele tihi na tihi ta tandza leti nonisiweke ku tlula mpimo). Leswi swi fanele ku endliwa, hikuva handle ka sweswo, hi ta lovisa vutomi bya munhu lebyi se byi sunguleke. Lexi nga riki kona ntsena eka leswi ku nga va loko vutomi bya manana byi ri ekhombyeni. Loko vutomi bya manana byi ri ekhombyeni, swi tlhela swi vula leswaku n’wana a nga na swilo leswi nga kotekaka ku hanya hikuva vutomi bya yena byi fambelana na vutomi bya mana wa yena. Eka swiyimo leswi – leswi, hambiswiritano, swi nga talaka swinene – hi nga twisisa leswaku ku susa khwiri swi nga ha va swi fanerile. Hi hala tlhelo, loko u tikile naswona u nga swi koti ku khathalela n’wana, u nga ha tlhela u anakanya hi tindlela tin’wana. Eka xiyimo lexi u vonaka onge a wu nge swi koti ku hlayisa n’wana – xikombiso, ku tika hikuva u pfinyiwile – u nga ha ehleketa ku nyiketa n’wana leswaku a ta n’wi amukela. Minkarhi yin’wana ku amukela n’wana i ndlela leyinene ngopfu. Swi nga va ndlela yin’wana leyinene ngopfu hi ku ya hi langutelo ra n’wana, manana, naswona nakambe mimpatswa yo tala leyi nga riki na vana. Kutani loko u langutane ni xiyimo lexi naswona kumbexana u nga ri na vuswikoti byo khathalela n’wana wa wena, swa fanela ku languta ku koteka loku tanihi ndlela yin’wana leyinene.
KU RIVALELA LOKU HETISEKEKE. Xihoxo xin’wana lexi hi talaka ku xi endla hileswaku a hi ehleketi hi timhaka hi ku ya hi vutomi lebyi nga heriki. Hi nga ha ehleketa leswaku hi ni vutomi lebyi byo koma ntsena, naswona hi yona mhaka leyi kumbexana hi nga ehleketiki leswaku ku nga ha va ni vutomi ni le ndzhaku ka lebyi. Kambe, loko hi dyondza Testamente Leyintshwa, hi kota ku vona leswaku endzhaku ka vutomi lebyi ku ta va na ku avanyisa, loko swiendlo swa hina hinkwaswo na hinkwaswo leswi hi swi endleke hi nkarhi wa vutomi lebyi swi pimiwa. Wena, loyi u nga si kambisisaka timhaka leti, u fanele ku kambisisa ku koteka ka leswaku kumbexana timhaka leti i ntiyiso phela. Ma kombisa leswaku loko hi hambeta hi dyoha hi vomu naswona hi nga ri na mhaka ni vuyelo bya swiendlo swa hina, a hi nge wu dyi ndzhaka ya mfumo wa Xikwembu:
- (1 Kor 6:9,10) Xana a wu swi tivi leswaku lavo homboloka a va nge dyi ndzhaka ya mfumo wa Xikwembu? Mi nga tshuki mi kanganyisiwa : mi nga tshuki mi timbhisa, ni vagandzeri va swikwembu swa hava, ni vaoswi, ni vasati, ni lava tixanisaka ni vanhu; 10 Ku nga ri makhamba, kumbe makwanga, kumbe swidakwa, kumbe varhuketeri, kumbe vagevenga, a va nge dyi ndzhaka ya Mfumo wa Xikwembu.
- (Rhom 14:12) Kutani un’wana ni un’wana wa hina u ta tihlamulela eka Xikwembu .
- (2 Kor 5:10) Hikuva hinkwerhu hi fanele ku humelela emahlweni ka xitulu xa vuavanyisi xa Kriste; leswaku un’wana ni un’wana a amukela swilo leswi endliweke emirini wakwe, hi ku ya hi leswi a swi endleke, hambi swi ri leswinene kumbe swo biha .
Tindzimana leti nga laha henhla ti kombisa leswaku un’wana ni un’wana u ta tihlamulela eka Xikwembu. Loko hi hanya timbilu ta hina ti nonon’hwile naswona hi ehleketa leswaku a ku nge vi na vuyelo bya swiendlo swa hina, hakunene hi tixisa. Hambiswiritano, mahungu lamanene hileswaku xin’wana ni xin’wana xi nga rivaleriwa. Bibele yi kombisa leswaku Xikwembu se xi lunghiselele ku rivaleriwa eka un’wana ni un’wana wa hina. U endlile leswi hi ku rhumela N’wana wa yena n’wini ku ya fela swidyoho swa hina. Leswi swi endleke kwalomu ka malembe ya 2 000 lama hundzeke; naswona loko sweswi u hundzukela eka Yesu Kriste naswona u lava ku nyiketa vutomi bya wena eka Yena, hi wexe u nga kuma ku rivaleriwa ka swidyoho swa wena (u nga khongela ntsena, "Hosi Yesu, tana evuton'wini bya mina u ndzi rivalela.”) . Leswi swa byeriwa eBibeleni:
- (Mintirho 13:38) Hikokwalaho, n'wina, vavanuna ni vamakwerhu, mi swi tivile leswaku hi ku tirhisa munhu loyi, mi rivaleriwa swidyoho ...
- (Mintirho 10:43) N'wi nyike vumbhoni bya vaprofeta hinkwavo, leswaku un'wana na un'wana loyi a pfumelaka eka yena u ta rivaleriwa swidyoho hi vito ra yena .
- (1 Yohane 2:12) Ndza mi tsalela vana lavatsongo, hikuva swidyoho swa n'wina mi rivaleriwile hikwalaho ka vito ra yena .
Ku nga khathariseki leswaku i mhaka ya ku susa khwiri kumbe timhaka tin’wana leti wena (kumbe vanhu van’wana) u nga ha tiyisaka emahlweni ripfalo ra wena, na wena u nga kuma ku rivaleriwa eka sweswo. Hambiloko u endle swidyoho leswikulu kumbe leswitsongo, u ta tshama u ri ni ku koteka ka ku rivaleriwa. Xikombiso lexi landzelaka xa vutomi bya siku na siku xi kombetela eka leswi:
- Yesu u hayekiwile exihambanweni leswaku u ta kuma ku rivaleriwa hi ku susa khwiri, ndza ku tiyisekisa. U xanisekile hi nxupulo wa wena, hikuva wa ku rhandza. - Ina, hi swona leswi a ndzi swi yingisela no ringeta ku swi pfumela ku sukela loko u vuyile hi le holideyi ya wena ya ximumu. Emahlweni ka sweswo, ku rivaleriwa ka swidyoho a swi nga ndzi tsakisi. A ndzi ehleketa leswaku a ndzi nge swi koti ku pfumela eka Ntumbuluko ni masingita. Kambe sweswi ndza swi twisisa leswaku swa tika swinene ku pfumela eka ku rivaleriwa. Swi titwa swi ri tano – swi ri na vutianakanyi swinene, swi olova ngopfu -- Loko u pfumela ntsena, u ta rivaleriwa, naswona a wu fanelanga ku hakela swidyoho swa wena. - N'wina Majapani a wu tolovela ku kuma nchumu mahala hakunene. Hambi ku ri tinyiko minkarhi hinkwayo ti fanele ti hakeriwa hi tinyiko tin’wana. - Swi tano ngopfu! Se loko ha ha ri vana lavatsongo manana wa hina u hi byerile leswaku hi fanele hi hatlisa hi nyika swo karhi hi ku tlherisela, handle ka sweswo hi ta lahlekeriwa hi ku tshembana ematihlweni ya vaakelani va hina, ku tiyisisile vavasati. - Naswona kunene ku tlhela ku va na xivuriso lexi nge: Xin'wana lexi u xi kumeke mahala, xi ta durha. - Ku rivaleriwa ka swidyoho na kona a hi mahala, hikuva nxavo wa kona i ngati ya N'wana wa Xikwembu. Kambe se u swi hakerile, a ku na xilaveko xa leswaku hi vuyelelana na swidyoho swa hina nakambe. - Xana i ntiyiso ke leswaku hinkwaswo swi ta rivaleriwa loko hi kombela Xikwembu ku rivaleriwa hi vito ra Yesu? - I ntiyiso. U nga tlhela u pfumela leswaku swidyoho swa wena hinkwaswo swi rivaleriwile hikwalaho ka Yesu Kriste. (7) .
SWITSALWANA:
1. Mailis Janatuinen: Tapahtui Tamashimassa, p. 17 2. Bernard Nathanson: Antakaa minun elää (The Hand of God), p.107. 3. Bernard Nathanson: Antakaa minun elää (The Hand of God), p.123-124. 4. Suomen kuvalehti, n:o 15, 10.4.1970 5. Päivi Räsänen: Kutsuttu elämään (?), p. 146 6. Bill Hybels: Kristityt seksihullussa kulttuurissa (Christians in a Sex Crazed Culture), p.89-90. 7. Mailis Janatuinen: Tapahtui Tamashimassa, p. 18
|
Jesus is the way, the truth and the life
Grap to eternal life!
|
Other Google Translate machine translations:
Timiliyoni ta malembe / ti- dinosaur /
ku hundzuka ka vanhu? |
