Ti Layus

1. Ebidensia ti Layus

Masansan a naibilang ti Layus kas sarsarita laeng. Nangnangruna dagidiay a tattao, a mamati iti teoria ti ebolusion, dida patien a napasamak ti Layus. Ipagarupda nga imposible a naminsan a sinakup ti danum ti intero a daga. 

   Ngem talaga kadi a napasamak ti Layus? No agaramidtayo kadagiti praktikal a panagpaliiw iti daga, fossil ken tradision ti tao, tuktukoyenda ti Layus. Ipakitada a napasamak idi ditoy Daga ti dakkel a pannakadadael ti adu. Iti sumaganad, sukimatentayo iti kasla listaan ​​a pamay-an dagiti ebidensia a mangipasimudaag iti daytoy nagdakkel a didigra.

Dagiti masa a tanem dagiti animal

• Napattapatta nga adda agarup 800 a bilion nga iskeletal a bertebrata a naitabon iti rehion ti Karroo idiay South Africa (ti artikulo ni Robert Broom iti Science, Enero 1959). Ti dakkel a kadakkel daytoy a lugar a nakaitaneman ipasimudaagna nga adda di natural a pasamak a napasamak. Napartak la ketdi ti pannakaitabon dagiti animal. Kaaduanna, daytoy a kita ti pasamak ket kasayaatan a mailawlawag babaen ti dakkel a pannakadadael a kas iti Layus, a mabalin a dagus a mangurnong kadagiti suson ti daga iti rabaw dagiti animal.

• Ti permafrost ti Alaska ken Siberia ket naglaon iti minilion a tonelada a tulang ti animal. Ti nakapatpateg, sumagmamano kadagitoy nga animal ket dadakkel a mamalia a di koma makalasat iti nalamiis a kasasaad ken dida koma maitabon ti bagbagida. Ti deskripsion manipud iti libro a Maailman Luonto ket mangisalaysay maipapan iti daytoy. Ipakitana no kasano a nasarakan dagitoy a dadakkel nga animal iti kaunggan ti daga agraman dagiti nadumaduma a mula:

Ti nangnangruna a makapainteres ditoy ket ti kinapudno a ti permafrost idiay Alaska ken idiay Siberia ket mabalin a mangiraman kadagiti madlaw a kaadu dagiti tulang ken karne, ken dagiti kagudua a narunot a mulmula ken dadduma pay a tedda ti organiko a lubong. Iti dadduma a lugar, dagitoy ti mangnayon iti nakadkadlaw a paset ti daga. Ti dakkel a paset dagiti tedda ket manipud kadagiti dadakkel nga animal, kas kadagiti dutdot a rhinoceroses, higante a leon, beaver, karabaw, musk, baka, mammoth, ken dutdot nga elepante, a nagbalinen a naungawen... Dayta ti gapuna a nalawag a ti klima idiay Alaska ket naungawen nabarbara nga amang sakbay a nagyelo.

• Ti pammaneknek kadagiti dadakkel a tanem ti masa ket dagiti tedda dagiti rhinocerose, kamelio, atap a baboy ken di mabilang a dadduma pay nga animal a nasarakan idiay Agate Spring, Nebraska. Sigun iti pattapatta dagiti eksperto, adda dagiti tedda ti nasurok a 9,000 a dadakkel nga animal iti nasao a lugar.

• Idi 1845, nakabakab dagiti tedda dagiti animal iti asideg ti Odessa idiay Russia, a pakairamanan dagiti tulang ti nasurok a 100 nga oso, kasta met ti adu a tulang dagiti kabalio, oso, mammoth, rhinoceros, bison, elk, lobo, hyena, nadumaduma nga insekto nga insekto, rodent, . dagiti otter, marten ken sora. Dagitoy ket nabaliktad a nalaokan kadagiti tedda ti mula, tumatayab ken uray kadagiti ikan (!). Ti kaadda dagiti ikan kadagiti animal iti daga ket kasla nalawag a tuktukoyenna ti Layus. Kasano a dagiti ikan ket adda iti isu met laeng a strata kadagiti animal iti daga?

• Nasarakan dagiti turod a naglaon iti adu a tulang ti hippopotamus idiay Palermo, Italia. Yantangay adda met tulang dagiti urbon a hippopotamuse kadagiti natakuatan, saan koma a natayda iti natural a pamay-an. Ti kaadda dagitoy nga urbon a hippos nalawag nga itudona ti Layus.

• Naaramid dagiti nasarakan iti kueba, kas pagarigan, idiay Yorkshire idiay Inglatera, China, iti daya a kosta ti USA ken idiay Alaska, a sadiay nasarakan dagiti iskeleton ti pinulpullo a nagduduma nga herbivore ken mangan iti animal kadagiti isu met laeng a kueba. Idiay Yorkshire, Inglatera, nasarakan dagiti tulang ti elepante, rhinoceros, hippopotamus, kabalio, ugsa, tigre, oso, lobo, kabalio, sora, liebre, koneho, kasta met ti adu a tumatayab iti maysa kadagiti kueba ti stalactite. Kas pagannurotan, dagitoy nga animal a mangan iti tunggal maysa iti aniaman a kasasaad ket agtalinaedda iti maysa ken maysa.

• Masarakan idiay Francia ti sabali pay a dakkel a tanem, a sadiay nasarakan ti nasurok a 10,000 a tultulang dagiti kabalio.

• Naaramid met dagiti natakuatan kadagiti nalawa a sementerio dagiti dinosaur. Nasarakan idiay Belgium ti tulang ti sumagmamano a gasut, rinibu pay ketdi, a babassit a dinosaur iti deposito a damili nga agarup 300 a metro ti kaunegna. Natakuatan ti tulang ti agarup 10,000 a duck lizard iti bassit a lugar idiay Montana, E.U. Kanayonanna, naaramiden iti nadumaduma a paset ti lubong ti dadduma pay a babbabassit a nasarakan iti tanem a nainaig kadagiti dinosaur. Posible a dagitoy nga animal ket nakikumplot iti isu met laeng a pannakadadael a napasamak iti lubong iti isu met laeng a tiempo.

   Agparang met ti maysa a pagarigan iti libro a The Age of Dinosaur nga insurat ti nalatak nga ebolusionario a sientista a ni Björn Kurten. Dakamatenna no kasano a nasarakan ti sumagmamano a fossil dagiti dinosaur iti posision ti panaglangoy a dagiti uloda ket nabalitokan nga agpaatras, a kasla adda iti pannakidangadang iti ipapatay.

Dagiti fossil ti puon ti kayo, nga adu kadagitoy ti nariribuk ken nabaliktad . Iti napalabas, naibaga no kasano a nasarakan dagiti fossil dagiti puon ti kayo manipud iti nadumaduma a paset ti lubong, a masarakan iti uneg ti daga ken agsaknap iti sumagmamano a nagduduma a sapasap. Masansan unay a dagitoy a puon ken troso ket maysa laeng a dakkel a gulo a nabunton iti pitak, tulang ken pitak. Mabalin met a nabaliktad ti ramutda, a pammaneknek iti sumagmamano a makadadael a pasamak. Tapno dagiti fossil ti puon ti kayo ket naipasngay ken napreserba, dagitoy ket masapul a naitabon kadagiti suson ti daga iti aglawlawda iti napardas unay - no saan ket awan koma dagiti nabati a fossil kadagitoy.

Ti nagtaudan dagiti fossil . Dagiti fossil iti daga ket nabileg a pammaneknek iti Layus. Ti nagtaudan dagiti fossil iti daga ket mailawlawag laeng babaen ti kinapudno a dagiti panagreggaay ti pitak ket napardas unay a nangitabon iti sumagmamano a sibibiag wenno nabiit pay a natay a mula ken animal. No saan a napardas a napasamak daytoy, saan koma a nabukel dagiti fossil, ta no saan, marunot koma ida dagiti bakteria ken scavenger iti apagbiit. Mapaliiw nga itatta saan a maporma dagiti fossil. Nadlaw ti nalatak nga eksplorador a ni Nordenskiöld a nalaklaka ti agbirok kadagiti daan a tedda dagiti higante a ngilaw idiay Spitzbergen ngem kadagiti nabiit pay a naitabon a seal, uray no adda minilion a seal iti dayta a lugar.

    Gapuna, dakkel a parikut ti panangpadas a mangilawlawag no kasano a dagiti dadakkel nga animal kas kadagiti mammoth, dinosaur, rhinoceroses, hippopotamuses, kabalio ken dadduma pay a dadakkel nga animal ket mabalin koma a naitabon iti sirok ti pitak ken dagiti suson ti daga no saan a mamati ti maysa iti Layus. Dagiti laeng mammoth ket napattapatta nga agarup a 5 a riwriw nga indibidual a naitabon iti daga. Iti sidong dagiti agdama a kasasaad, saan a maitabon dagiti kasta nga animal iti daga, no di ket alisto a marunot iti daga wenno kanen a dagus dagiti manangallilaw. Ti sumaganad a panangiladawan (James D. Dana: "Manual ti Heolohia", p. 141) ket mangipakita no kasano ti napardas a panagitabon ket kasapulan para iti fosilisasion:

Dagiti ayup a bertebrata, kas kadagiti ikan, reptilia kdpy., agrupsa no maikkat dagiti nalukneng a pasetda. Masapul a dagus a maitabon dagitoy kalpasan ti ipapatay tapno saan a marunot ken kanen ti dadduma nga animal.

NAitabon a sibibiag . Sumagmamano a fossil ti mangipaay iti nalawag unay a pammaneknek iti kinapudno a napartak a naitabon dagitoy.

    Malaksid iti napartak a pannakaitabon, adda sumagmamano a pammaneknek a sibibiag pay laeng dagiti animal idi tiempo ti pannakaitabonda. Adtoy ti sumagmamano a pagarigan:

Dagiti fossil ti ikan. Adu a fossil ti ikan ti nasarakan nga addaan kadagiti pagilasinan a naitabon a sibibiag ken napartak.

   Umuna, nasarakan dagiti fossil ti ikan nga addaan iti taraon a mapaspasamak: addaanda iti sabali pay a babbabassit nga ikan iti ngiwatda idi kellaat a naitabon iti sirok dagiti dakkel a masa ti daga. Iti sabali a pannao, no ti ikan ket mangmangan iti taraonna, saan a mapaspasaranna ti normal nga ipapatay, no di ket nagbiag iti normal a biag agingga a nakapadas iti napartak a pannakaitabon.

    Maikadua, adu a fossil ti ikan ti nasarakan nga addaan amin a siksik iti lugarda, nakalukat ti ngiwat ken naiwaras amin a payak. Tunggal masarakan dagita a marka kadagiti ikan, ipamatmatda a sibibiagda pay la ketdi ken makilablaban manen iti gasatda agingga a kellaat a naitabonda. Iti layus, ti kasta a napartak a pannakaitabon iti sirok ti pitak ti posible a pamay-an tapno matay dagiti ikan. Kas pagarigan, agarup 9/10 kadagiti ikan ti kabal a masarakan kadagiti daan a nalabaga a deposito ti bato a darat ket adda iti kasta a posision - intag-ayda ti dua a sarada iti umiso nga anggulo iti tulang a plato ti uloda kas pagilasinan ti peggad - a mangipakita a napadasandan a napartak a pannakaitabon.

    Maysa pay, saan a maporma dagiti fossil ti ikan iti sabali a wagas – malaksid iti wagas a nadakamat itay – gapu ta iti sidong dagiti normal a kasasaad napartak unay ti panagrunot dagiti ikan wenno kanen dagiti dadduma nga animal. Nupay kasta, kadagiti lugar a pagitaneman dagiti ikan minilion a kakasta a fossil ti ikan ti masarakan.

Bivalve a mussels ken tahong. Nasarakan dagiti bivalve a mussel ken tahong iti naserraan a posision, a mangipasimudaag a naitabon dagitoy a sibibiag. Gagangay a no matay dagitoy nga animal ti piskel a mangtengtengngel kadagiti ukisda a naserraan ket agrelaks a mangipalubos a makastrek ti darat ken damili.Nupay kasta, dagitoy a fossil ket kadawyan a masarakan a nairut a naserraan ken awan ti darat wenno damili iti nagbaetan dagiti ukis. Yantangay nairut ti pannakaserra dagitoy a shell, ipamatmatna a naitabon dagitoy nga animal idi sibibiagda pay laeng.

Dagiti Mammoth. Kagiddan ti adu a sabsabali pay nga animal, naaramiden dagiti dadakkel a natakuatan a mammoth. Mapattapatta nga addanto agingga iti 5 milion a mammoth a naitabon iti daga. Dagiti tedda, kangrunaanna dagiti ngipen, ket nakabakab manipud iti daga iti tonelada, ken nausar pay ketdi dagitoy kas raw material para iti industria ti marfil, isu a ditay makapagsarita maipapan iti aniaman a bassit a kaadu a nasarakan.

    Ti naisangsangayan kadagitoy a natakuatan ti mammoth ket nasarakan dagiti mammoth a napreserba iti nasayaat unay a kasasaad. Dadduma kadakuada ti nasarakan a nakatakder a posision (!), dadduma ti addaan pay laeng iti di narunaw a taraon iti ngiwat ken tian. Kanayonanna, dadduma ti nasarakan a naan-anay a di nadadael ken di nadadael.

    No maaramid dagita a natakuatan iti nalawa a lugar, ipakitana a saanda a napapatay iti lokal a layus iti primavera, babaen ti in-inut nga ipapatay gapu iti bisin, wenno aniaman nga ordinario nga ipapatay kas nailawlawag. Awan ti kaadu ti uniformitarianismo a makailawlawag iti aggigiddan ken naranggas nga ipapatay ti ginasut a ribu nga animal ken no kasano a naitabon dagitoy kadagiti suson ti pitak ken daga. Iti Layus, mabalin a mapasamak dayta.

DAGITI PARUNO ITI BAYBAY KEN PASET DAGITO A MASARAK ITI BANTAY KEN NAMAGA A DAGA .

- (Gen 7:19) Ket nagraira dagiti danum iti nalabes iti daga; ket amin dagiti nangato a turod, nga adda iti baba ti entero a langit, naabbungotan.

- (2 Ped 3:6) ... Iti kasta nadadael ti lubong nga adda idi, gapu ta nalapunos iti danum

Nalabit ti kasayaatan a pammaneknek iti sangalubongan a Layus ket ti kinapudno a makasaraktayo kadagiti tedda dagiti parsua iti baybay kadagiti bantay ken namaga a daga. (Masarakan dagiti umasping a pagarigan kadagiti programa ti nakaparsuaan iti telebision.) Sigurado a saan a mabalin nga adda dagitoy a tedda kadagiti agdama a lokasionda no ti baybay saan koma a sinakup idi nabayagen dagitoy a lugar.

• 500 a tawen sakbay ti panangrugi ti moderno a kalendario, nakasarak ni Pythagoras kadagiti tedda dagiti parsua iti baybay kadagiti bantay. (p.11 Planeetta maa (“Planeta a Daga”)).

• Sangagasut a tawen kalpasanna, insurat ti Griego a historiador a ni Herodotus a naurnong dagiti ukis ti baybay manipud iti let-ang idiay Egipto. Inkonklusionna a ti baybay ket sigurado a nakadanon agingga iti disierto (p. 11 "Planeetta maa"). Nasarakan met dagiti tedda dagiti dadakkel nga animal iti baybay kadagiti dadakkel a desierto ti darat ti Africa.

• Nakasarak ni Xenofanes kadagiti fossil ti baybay kadagiti lugar iti uneg ti daga nga adayo iti baybay idi agarup 500 BC Nasarakanna pay dagiti fossil ti ikan iti maysa a quarry idiay Syracuse idiay Sicily, ken idiay Malta ken ti nangruna a daga ti Italia. Isu ket nagkonklusion a dagitoy a lugar ket immun-una a nasaklaw babaen ti baybay (p. 17 Nils Edelman - Viisaita ja veijareita geologo maailmassa).

• Nasabat met ni Charles Darwin dagiti tedda iti baybay idi nakasarak iti iskeleton ti balyena kadagiti kabambantayan a rehion ti Peru.

• Dakamaten ni Albaro Alonzo Barba, a maysa idi a direktor ti panagminas idiay Petos, iti librona a naisurat idi 1640, a nakasarak kadagiti karkarna a shell kadagiti bato iti nagbaetan ti Potos ken Oroneste idiay Bolivia, 3,000 a metro iti ngatuen ti patar ti baybay (p. 54 Nils Edelman: Viisaita ja veijareita geologo maailmassa ) .

• Dagiti Aleman a PS Pallas idi dekada 1700 ket nakasarak kadagiti naisaad nga apog ken damili a slates kadagiti kabambantayan ti Ural ken Altai – agpada idiay Russia – a nakaiggem kadagiti tedda dagiti ayup ken mula iti baybay (p. 125 Nils Edelman: Viisaita ja veijareita geologian maailmassa) .

• Adu nga organismo iti baybay a kas kadagiti mussels, ammonites, belemnites, (aggigiddan a nagbiag dagiti ammonites ken belemnites kadagiti dinosaur) , bone fish, sea lilies, coral ken plankton fossil ken kabagian dagiti agdama a sea urchin ken starfish ti nasarakan iti adu a kilometro iti ngatuen ti baybay lebel iti Himalaya. Ti libro a Maapallo Ihmeiden Planeetta ( p. 55) ket mangiladawan kadagitoy a tedda iti sumaganad a wagas:

Ni Harutaka Sakai manipud iti Japanese University idiay Kyushu ket adu a tawenen a nagsuksukisok kadagitoy a fossil iti baybay idiay Kabambantayan ti Himalaya. Isu ken ti grupona ket nangilistada ti sibubukel nga aquarium manipud idi panawen ti Mesozoiko. Masarakan dagiti nalaka a madadael a sea lilies, a kabagian dagiti agdama a sea urchin ken starfish, kadagiti pader a bato a nasurok a tallo a kilometro iti ngatuen ti patar ti baybay. Dagiti ammonita, belemnite, korales ken plankton ket masarakan a kas fossil kadagiti bato ti bantay (...)

   Iti kangato a dua a kilometro, nakasarak dagiti geologo iti tugot nga imbati ti baybay a mismo. Ti kasla allon a rabaw ti batona ket katupag dagiti porma nga agtalinaed iti darat manipud kadagiti nababa a danum nga allon. Uray manipud iti tuktok ti Everest, masarakan dagiti duyaw a garit ti apog, a timmaud iti sirok ti danum manipud kadagiti tedda ti di mabilang nga animal iti baybay.

• Malaksid iti Himalaya, nagadu ti natakuatan iti Alps, Andes ken Rocky Mountains. Dagitoy a natakuatan ket mairaman dagiti mussel, krustaseo, ammonites, ken dagiti pay garit ken dagiti deposito ti damili a shale a naglaon kadagiti fossil ti baybay. Sumagmamano a kilometro ti kangato ti dadduma kadagiti nasarakan. Ti sumaganad a panangiladawan kadagiti Alpes ket mangipakita ti kaadda dagiti fossil ti baybay:

Adda rason a kitaen a naimbag ti orihinal a kinatao dagiti bato kadagiti kabambantayan. Kasayaatan a makita dayta idiay Alps, kadagiti apog nga Alps iti makin-amianan, makunkuna a Helvetian zone. Ti apog ti kangrunaan a material a bato. No kitaentayo ti bato ditoy kadagiti narangkis a bakras wenno iti tuktok ti bantay - no adda enerhiatayo nga agpangato sadiay - inton agangay masarakantayo dagiti fossilized animal remains, animal fossil, iti dayta. Masansan a nakaro ti pannakadadaelda ngem posible ti makasarak kadagiti mailasin a pedaso. Amin dagita a fossil ket lime shell wenno iskeleton dagiti parsua iti baybay. Karaman kadagita adda dagiti spiral-threaded ammonites, ken nangnangruna ti adu a doble ti ukisna nga clams. (...) Mabalin a masdaaw ti agbasbasa iti daytoy a punto no ania ti kayat a sawen a dagiti kabambantayan ket agtengtengngel iti adu unay a sedimento, a mabalin met a masarakan a naisaad iti lansad ti baybay.(p. 236,237, Pentti Eskola, Muuttuva maa)

• Ti apog a mangsaklaw iti dandani kakapat ti China iramanna dagiti tedda dagiti korales a nagtaud iti baybay (p. 97,100-106 “Maapallo ihmeiden planeetta”). Adda met dagiti umasping a lugar idiay Yugoslavia ken Alps.

• Iti maysa a pagminasan iti slate idiay Snowdon Mountains idiay Inglatera, adda nagdadakkel a graba ken darat a suson a napno kadagiti ukis dagiti shore mussels nga agarup 1,400 a pie iti ngatuen ti patar ti baybay.

• Nasarakan idiay Inglatera ken Alemania dagiti fish lizard wenno Ichthyosaur, a mabalin a dumakkel agingga iti sumagmamano a metro ti kaatiddogda, a naitabon kadagiti damili a suson agraman dagiti tulang ken kudilda. Maysa kadagiti iskeleton, a naitalimeng iti koleksion ti Helsinki University Geological Institute, ti nasarakan iti damili a bato idiay Holzmaden ti Wurttenberg. Daytat’ 2.5 a metro ti kaatiddogna ken nasayaat unay ti pannakapreserbana. (p. 371 "Muuttuva maa", Pentti Eskola)

• Idiay makintengnga a Francia (Saint-Laon, Vienne), nasarakan dagiti shell ti ammonites iti apog. (p. 365 "Muuttuva maa", Pentti Eskola)

• Ti lugar ti apog idiay Solnhofen ti Bavaria ket addaan iti dua a fossil ti tumatayab a tukak (Archaeopteryx). Manipud iti isu met laeng a lugar ti apog, nasarakan met ti dadduma pay a nasayaat ti pannakapreserbana a fossil, kas kadagiti insekto, medusas, crayfish, belemnites, ken ikan. (p. 372, "Muuttuva maa", Pentti Eskola)

• Adda sumagmamano a lugar idiay London, Paris, ken Vienna a dati a bed ti baybay. Kas pagarigan, dadduma a lugar ti apog idiay Paris ket buklen kangrunaanna dagiti ukis ti mollusk manipud kadagiti tropikal a baybay. (p. 377 "Muttuva maa", ni Pentti Eskola) .

• Iti asideg ti Berlin, dagiti suson ti silt a sumagmamano a metro ti kapuskolna iramanna dagiti ukis ti naungawen a gastropod ( Paludina diluviana ), ken tedda dagiti pike. (p. 410 "muuttuva maa, Pentti Eskola) .

• Dagiti lugar a kas iti Siria, Arabia, ti agdama nga Israel, ken Egipto ket nagbalinen a beddeng ti baybay. (p.401, 402 "Muttuva maa", ni Pentti Eskola)

• Nasarakan dagiti daan a fossil ti tahong idiay Tunisia, iti asideg ti ili ti Tozeur. (p. 90 Björn Kurten, Kuinka Mammutti ti pakastetaan ) .

• Iti disierto ti Faijum 60 a kilometro iti abagatan a laud ti Cairo, nasarakan dagiti tedda dagiti balyena ken sea lion kadagiti bakras ti nangato a rangkis ti Djebel Qatran. (p. 23 Björn Kurten, Jääkausi, [Ti Panawen ti Yelo])

• Manipud iti adu a nadumaduma a paset ti globo, nasarakan dagiti suson ti fossil ti ikan a naglaon iti ginasut a ribu wenno minilion nga ikan. Kas pagarigan, kadagiti Herring fossil layers idiay California, mapattapatta nga adda maysa a bilion nga ikan iti kalawa a sangapulo a kilometro kuadrado. Dagiti lugar manipud Alemania agingga iti Baybay Kaspio, Italia, Scotland, Denmark (iti tisa a bakras ti Steven’s Klint ) ken Abagatan ti Espania (dagiti turod ti Caravaca) ket mairaman dagiti suson ti minilion a fossil ti ikan. Amin dagitoy a namaga a lugar ket sigurado a sinakup ti baybay ta no saan ket saan koma a posible dagitoy a natakuatan ti ikan.

• Dagiti nalatak a damili a slate layers idiay Burgess, a nasarakan idiay Rocky Mountains idi tawen 1909, iramanna ti pinullo a ribu a fossil manipud iti nagkauna a beddeng ti baybay, itatta iti kangato a nasurok a 2,000 a metro iti ngatuen ti patar ti baybay.

• Manipud iti amianan a laud a paset ti Australia (p. 96 Maapallo ihmeiden planeetta) ken New Guinea, masarakan dagiti korales ken fossil ti ikan.

• Manipud iti mainland ti Amianan nga America, nasarakan dagiti tedda dagiti balyena iti adayo unay manipud iti baybay. Dagitoy a natakuatan ket naaramid kas pagarigan idiay Ontario Lake, idiay Vermont, Quebec, ken St. Lawrence. Gapuna, dagitoy a lugar ket sigurado a sinakup ti baybay iti sumagmamano a tiempo iti napalabas.

• Adu kadagiti nangato a lugar iti intero a lubong – ti Himalaya ken dadduma pay a nangato a bantay – ti mangipakpakita kadagiti pagilasinan ti kadaanan a kosta ken panagtignay ti dalluyon. Dagitoy a natakuatan ket naaramid pay idiay Baro a Guinea, Italia, Sicilia, Inglatera, Irlandia, Islandia, Spitzbergen, Novaja-Semlja, ti Daga ni Franz Joseph, Greenland, kadagiti nasaknap a lugar idiay Amianan ken Abagatan nga Amerika, Algeria, Espania ... ti listaan ​​ket mapan agtultuloy ken agtultuloy. (Ti Impormasion ket nangruna a naggapu manipud kenni Maanpinnan muodot ja niiden synty , p. 99,100 / babaen ni Iivari Leiviskä ).      

   Nasarakan met dagiti nagkauna nga aplaya idiay Finland ken kadagiti kabangibang a lugar. Ti maysa a pagarigan ket ti Pyhätunturi, a sadiay adda dagiti bato nga addaan kadagiti pagilasinan ti dalluyon. Masarakan met dagiti pagilasinan dagiti nagkauna nga aplaya kadagiti bakras ti adu a turod. Iti akin-abagatan a paset ti Finlandia, dagiti kasta a lugar ket ti Korppoo, Jurmo, Kanissaaunissaari idiay Pyhtää ken Virttaankangas idiay Säkylä, ken kasta met nga ad-adda pay nga agpangato iti amianan, kas pagarigan ti Lauhanvuori, Rokua ken Aavasaksa. (Manipud iti libro a Jokamiehen geologia , p. 96 / ni Kalle Taipale, Jouko.T. Parviainen)

• Nasarakan ti lava kadagiti kabambantayan ti Ararat iti kangato a 4,500 metro iti ngato ti patar ti baybay, ken mabalin laeng a produkto dagiti panagbettak ti bulkan iti uneg ti danum (Molen, M., Vårt ursprung?, 1991, p. 246) .

• Maysa a pagilasinan ti Layus ket dagiti sedimentary rocks iti baybay. Ad-adda nga amang a gagangay dagitoy ngem iti aniaman a dadduma pay a sedimentary rock no pagtitiponen. Ni James Hutton, a maibilang kas ama ti geolohia, tinukoyna daytoy a kapaliiwan nasurok a dua a siglon ti napalabas:

Masapul nga ikonklusiontayo nga amin a suson ti daga (...) ket nabukel babaen ti darat ken graba a naurnong iti tukok ti baybay, ukis ti krustaseo ken coral matter, daga ken damili. (J. Hutton, Ti Teoria ti Daga l, 26. 1785)

J. S. Shelton: Kadagiti kontinente, adayo a gagangay ken nasaknap dagiti sedimentary rock iti baybay ngem iti amin a dadduma pay a sedimentary rock no pagtitiponen. Maysa daytoy kadagidiay simple a kinapudno a kasapulan ti pannakailawlawag, nga adda iti puso ti amin a mainaig iti agtultuloy a panagregget ti tao a mangtarus iti agbaliwbaliw a heograpia ti geolohikal a napalabas.

TRADISYONAL A PANANGAMMO KEN TI LAYUS . Saan a kasapulan nga agsapultayo iti impormasion maipapan iti Layus laeng iti nakaparsuaan; masarakantayo ti pammaneknek iti dayta kadagiti tradision ti nadumaduma a nasion. Napattapatta nga adda dandani lima gasut kadagitoy nga estoria nga insalaysay dagiti kultura iti intero a lubong. Adu kadagitoy nga estoria ti (natural) a nagbalbaliw bayat ti panaglabas ti panawen, ngem agpapada amin dagitoy iti pannakadakamat ti danum kas pakaigapuan ti pannakadadael. Adu kadagitoy nga estoria ti mangdakamat met kadagiti napalabas a nasayaat a panawen, Ti Pannakatnag ti tao ken ti pannakariro dagiti pagsasao a napasamak idiay Babel (Babilonia) – amin a pasamak a dakamaten met ti Biblia.

   Masarakan dagiti estoria kadagiti naiduma unay a tattao: dagiti Babilonia, dagiti katutubo ti Australia, dagiti tattao a Miao ti China, dagiti Africano nga Efe dwarf, dagiti Hopi Indian ti America iti tribu ti Padago iti Amianan nga Amerika, ken adu a dadduma pay a tattao. Ti sapasap a kinaadda dagiti salaysay ti Layus ket mangisingasing ti kinahistoriko daytoy a pasamak: 

Agarup 500 a kultura – agraman dagiti katutubo a tattao ti Grecia, China, Peru ken North America – ti pagaammo iti lubong a sadiay dagiti sarsarita ken sarsarita ket mangiladawan iti makapilit nga estoria ti dakkel a layus a nangbalbaliw iti pakasaritaan ti tribu. Iti adu nga estoria, sumagmamano laeng a tattao ti nakalasat iti layus, kas iti kaso ni Noe. Adu kadagiti ili ti nangibilang a ti layus ket gapuanan dagiti didiosen a, gapu iti maysa wenno sabali a rason, naumada iti natauan a kita. Nalabit narugit dagiti tattao, kas idi panawen ni Noe ken iti sarsarita ti tribu dagiti Katutubo nga Americano a Hopi iti Amianan nga America, wenno nalabit adu unay ken naariwawa unay dagiti tattao, kas iti epiko ni Gilgamesh. (2) .

Kuna ni Lenormant iti librona a "Pangrugian ti Pakasaritaan":

"Addaantayo iti gundaway a mangpaneknek a ti estoria ti Layus ket sapasap a tradision iti amin a sanga ti pamilia ti tao, ken ti kasta a sigurado ken agpapada a tradision a kas iti daytoy ket saan a maibilang a naipagarup a sarsarita. Masapul a pakalaglagipan ti maysa a pudno ken." nakabutbuteng a pasamak, maysa a pasamak a nakaro ti impresion iti panunot dagiti immuna a nagannak ti natauan a pamilia nga uray dagiti kaputotanda dida pulos malipatan dayta.(3)

Nagduduma ti pakasaritaan dagiti tattao a nagduduma ti puli maipapan iti nakaro a didigra ti layus. Naisalaysay dagiti Griego ti maysa nga estoria maipapan iti Layus, ket naisentro dayta iti aglawlaw ti maysa a karakter nga agnagan Deukalion; uray pay nabayagen sakbay ni Columbus, dagiti katutubo iti kontinente ti America addaanda kadagiti estoria a nangtaginayon a sibibiag iti lagip ti dakkel a layus. Dagiti sarsarita maipapan iti layus ket nayakar manipud kaputotan agingga iti kaputotan agingga ita nga aldaw met idiay Australia, India, Polinesia, Tibet, Kašmir ken Lithuania. Sarsarita ken estoria laeng kadi amin dagitoy? Nabukelda kadi amin? Maipagarup a iladawanda amin ti isu met laeng a dakkel a didigra. (4) .

No saan a pudno ti Layus iti intero a lubong, inlawlawag koma ti dadduma a nasion a dagiti nakabutbuteng a panagbettak ti bulkan, dadakkel a bagyo ti niebe, tikag (...) ti nangdadael kadagiti dakes nga inapoda. Ti sapasap a kinaadda ti estoria ti Layus ket ngarud maysa kadagiti kasayaatan a pammaneknek iti kinapudnona. Mabalintayo nga ilaksid ti aniaman kadagitoy a sarsarita kas indibidual a sarsarita ket ipagaruptayo nga imahinasion laeng dayta, ngem no pagtitiponen, manipud iti sangalubongan a panangmatmat, dandani di masupiat dagitoy. (Ti Daga) .

Sumaganad, ad-adu pay a panangtukoy iti isu met laeng a topiko. Dinakamat dagiti napalabas a historiador ti Layus kas pudno a historikal a pasamak. Ti pannakaisurat manen ti pakasaritaan itatta ket agsapsapul ketdi a mangbalbaliw iti napalabas a pakasaritaan ti tao babaen ti panangilibak iti daytoy dakkel a didigra ti layus ken pananginayon iti ginasut a ribu ken minilion a tawen iti pakasaritaan nga awan unay ti makakombinsir nga ebidensia.

• Dinakamat ti historiador a ni Josephus ken ti Babilonia a Berosus dagiti tedda ti daong ni Noe

• Ti Griego a historiador a ni Herodotus tinukoyna dagiti Escita iti maikalima a paset ti History-na. Dakamatenna ida a kas kaputotan ni Jafet (anak ni Noe) (Gen 10:1,2: Ita dagitoy ti kaputotan dagiti annak da Noe, Sem, Ham, ken Jafet: ket kadakuada nayanak dagiti annak a lallaki kalpasan ti layus.Dagiti annak ni Jafet, Gomer, Magog, Madai, Javan, Tubal, Mesec, ken Tiras.)

• Iti estoria ni Gilgamesh, naibilin ni Utnapistim a mangaramid iti barko: “O tao ni Shuruppak, anak ni Ubar-Tutu. Rebbaem ti balaymo ket mangaramidka iti barko, tallikudam ti kinabaknang, sapulem ti biag kalpasan ti ipapatay, umsiem ti kinabaknang, isalakanmo ti biagmo. Ipanmo ti bin-i dagiti amin a sibibiag iti barko nga aramidem. Rukodem a naimbag ti rukodna.”

• Iti salaysay ti layus ti Asiria adda pannakailadawan ti pannakaaramid ti barko:

Mangaramid ti barko segun iti daytoy -- - .

- - Dadaekekto ti managbasol ken ti biag.

- - Bay-am a sumrek ti bukel ti biag, amin dayta, .

agingga iti tengnga ti barko, iti barko nga aramidem.

Innem a gasut a kasiko ti kaatiddogna

ket innem a pulo a kasiko ti kaakabana ken kangatona.

- - Bay-am nga umuneg. – .

Inawatko ti bilin ket kinunak ken ni Hea, Apok:

Inton malpasko

ti panagaramid iti barko nga imbagam nga aramidek, .

isu a dagiti agtutubo ken nataengan ti manglais kaniak. (5) .

• Tinukoy dagiti Aztec ti Layus:

Idi addan ti lubong iti 1716 a tawen, dimteng ti Layus: “Ti intero a sangatauan naungaw ken nalmes, ket

nadlawda a nagbalinda nga ikan. Amin ket naungaw iti maysa laeng nga aldaw”. Ni laeng Nata ken ni baketna a Nana ti naisalakan, gapu ta imbaga kadakuada ti dios ti Titlachauan nga agaramidda iti bilog manipud iti kayo a sipres. (6) .

• Nasarakan ti damili a tapi manipud iti maysa a siudad ti Babilonia, ti Nippur, bayat ti dekada 1890, ket natataengan ti tapi ngem iti Epiko ni Gilgamesh . Ti damili a tapi ket napetsaan iti saan a basbassit ngem idi 2100 BC, a kas ti lugar a nakasarakan daytoy, ti maysa a publiko a biblioteka, ket nadadael idi a panawen.

Ti pannakailadawanna ket umasping unay iti daydiay adda iti Libro ti Genesis. Dakamatenna ti iyaay ti Layus ken balakadanna ti panagaramid iti dakkel a banga a mangsalaknib kadagiti naispal. Ti teksto iti tapi ket impatarus ti maysa nga eksperto nga asiriologo a ni Herman Hilprecht. Dagiti balikas nga adda iti kuadrado a braket ket saan a masarakan iti teksto, ngem inraman ni Hilprecht dagitoy maibatay iti konteksto:

(2) ... [dagiti beddeng ti langit ken daga I] ikkatek

(3) ... [Mangyegakto iti layus, ket] iyanudna amin dagiti tattao a maminsan;

(4) ... [ngem sapulem ti biag sakbay nga umay ti layus;

(5).......[Ta iti rabaw dagiti amin a sibibiag a parsua], kas kaadu ti adda, iyegko ti pannakarba, pannakadadael, pannakadadael

(6) ...Mangaramid iti dakkel a barko ken

(7) ...ti pakabuklan a kangato ti estrukturana

(8) ...maysa koma a houseboat a mangibiahe kadagiti nakalasat.

(9) ...nga addaan iti napigsa a kalub ti kalub (daytoy).

(10) ... [Iti barko] nga aramidem

(11) ... [iyegyo sadiay dagiti animal iti daga, dagiti tumatayab iti tangatang, .

(12) ... [ken dagiti agkarkarayam a banag iti daga, maysa a paris ti tunggal maysa] imbes nga adu a tattao, .

(13) ...ken pamilia... (7) .

• No maipapan iti kronolohia ti Egipto, mabalin a naiddep dayta iti adu a siglo. Dagiti Egipcio ket awananda kadagiti listaan ​​dagiti agtuturay idi immuna nga aldaw, ngem dagitoy ket naurnong kalpasan dagiti siglo (c. 270 BC) babaen ti Egipcio a padi a ni Manetho. Maysa kadagiti biddut kadagiti listaanna ket ti panangipagarup ni Manethon a nagsasaruno ti panagturay ti sumagmamano nga ari, uray no nasarakan nga aggigiddan a nagturayda.

    Iti laksid ti amin, pasingkedan ni Manetho ti kinahistoriko ti Genesis. Isu ket "insuratna a ti 'kalpasan ti layus' kenni Ham, ti anak ni Noe, ket naipasngay ti 'Egipto, wenno Misraim', nga isu idi ti immuna a nagnaed iti lugar ti agdama nga Egipto idi panawen idi dagiti tribu ket nangrugida a nagwaras". (8) .

SIMBOLO TI LETRA . Sigun iti Biblia, idi simrek ni Noe iti Lakasa adda laeng pito pay a tattao a kaduana; no dagupenna adda walo a tattao iti Lakasa (Gen 7:7 ken 1 Pedro 3:20).

   Nupay kasta, makapainteres ta agparang ti isu met laeng a numero walo ken nalawag a panangtukoy iti Layus uray kadagiti simbolo ti letra, nangnangruna iti sistema ti panagsurat dagiti Tsino. Iti sistema ti panagsurat dagiti Tsino, ti simbolo ti barko ket ti bilog nga addaan iti walo a tao, a kapada ti bilang iti Lakasa ni Noe! Ti simbolo para iti sao a “layus” ket addaan met iti numero a walo! Saan a mabalin a naiparna laeng a ti isu met laeng a bilang, walo, ket nainaig kadagiti simbolo ti barko ken ti Layus. Daytoy a koneksion ket sigurado a gapu iti kinapudno nga addaan met dagiti Insik iti napreserba a tradision ti isu met laeng a sangalubongan a Layus a kas kadagiti dadduma a tattao. Namatida met sipud pay idi un-unana a maymaysa laeng ti Dios, nga adda idiay langit.

Ti maikadua a pagarigan. Ti simbolo dagiti Tsino iti barko ket maysa a bangka nga addaan iti walo a tao. Walo a tao? Ti Lakasa ni Noe ket addaan iti eksakto a walo a tao.

   (...) Saan nga agpapada ti opinion ti amin a managsirarak maipapan iti eksakto a kaipapanan ti tunggal simbolo. Uray kaskasano, dagiti Insik a mismo (kas iti adu a Hapones, a – praktikal a pagsasao – addaanda iti isu met laeng a sistema ti panagsurat) nga interesado kadagiti interpretasion nga indatag kadakuada dagiti misionero. Uray no saan nga umiso dagiti teoria, ti basta panagsao kadagita ket mabalin nga umdasen a mangipasimudaag iti naespirituan a kinapudno para kadagiti di manamati.

   Napaliiwko a mismo nga adu a manangaskasaba nga Insik ken Hapones ti mangipagarup a dagitoy a nagduduma a simbolo buklenda ti nagsayaat a pagnaan iti panagpampanunot dagiti tattaoda. (Don Richardson, Agnanayon iti Pusoda)

Ti sao a nalinteg . Iti sistema ti panagsurat dagiti Tsino, adda met sabali a karkarna a simbolo: ti balikas a “nalinteg”. Ti simbolo ti nalinteg ket buklen ti dua a nagduduma a paset: ti makinngato a paset kaipapananna ti kordero ken iti babana ket ti personal a pangsandi nga I . Ngarud, addan ti panangmatmat a dagiti tattao ket saan a mabalin nga agbalin a nalinteg a bukbukodda. Nalintegda laeng no addada iti sirok ti kordero. Gapuna, ti sistema ti panagsurat dagiti Tsino ket mangisuro kadagiti isu met laeng a mensahe a kas iti Baro a Tulag. Masapul nga addatayo iti sidong ti Kordero nga inted kadatayo ti Dios (Jesu-Cristo), tapno agbalintayo a nalinteg. Natukoy daytoy kadagiti sumaganad a bersikulo ti Biblia:

- (Juan 1:29) Kabigatanna nakita ni Juan ni Jesus nga umas-asideg kenkuana, ket kinunana, Adtoy ti Kordero ti Dios , a mangikkat iti basol ti lubong.

- (1 Cor 1:30) Ngem manipud kenkuana addakayo ken Cristo Jesus, a gapu iti Dios napagbalin kadatayo a sirib, ken kinalinteg , ken pannakasantipikar, ken pannakasubbot

2. Ti pannakayanak ti karbon ken lana

KARBO KEN LANA . Gagangay a maisuro kadatayo a nabukel ti karbon ken lana babaen ti in-inut a proseso a kasapulan ti minilion a tawen. Sarsaritaen dagiti tattao ti maipapan iti panawen ti karbon, idi a nabukel koma ti naisangsangayan a kaadu ti karbon. Ngem kasano ti kasasaad? Timmaud kadi dagitoy a substansia ginasut a milion a tawenen ti napalabas ken minilion kadi a tawen ti napalabas tapno mapormada? No kitaentayo dayta sigun iti lawag dagiti sumaganad a kinapudno, ipakitada ketdi a napartak ken medio ‘iti nabiit pay a napalabas’ nabukelda, sumagmamano laeng a milenio ti napalabas ken nabatad nga iti konteksto ti layus a nadakamat iti Biblia.

Ti panawen dagiti deposito ti karbon ken bubon ti lana. Ti umuna a punto ket ti ebidensia ti edad dagiti deposito ti karbon ken lana ket saan a tumukoy iti dakkel a panawen. Nasapsapa a nagsaritaantayo daytoy ken ti sumaganad a dua a punto paneknekanda daytoy:

• Nangato unay ti presion dagiti bubon ti lana (gagangay a mabalin nga agdisso ti lana iti angin manipud iti nabartek nga abut iti daga), isu a saan a mabalin a nasurok a 10,000 ti tawenda. (Kapitulo 12-13 ti Prehistoria ken dagiti modelo ti daga babaen ni Melvin A. Cook, Max Parrish ken kompania, 1966). No minilion a tawenen dagitoy a bubon ti lana, nabayagen a nawaswas ti presion.

• Dagiti tugot ti saka dagiti tattao ket nasarakan kadagiti suson ti karbon a nailadawan a kas "250–300 a riwriw a tawen ti tawenna" kadagiti adu a lugar (Mehiko, Arizona, Illinois, Baro a Mehiko, ken Kentucky, ken dagiti dadduma pay). Nasarakan dagiti banag a kukua ti maysa a tao ken dagiti fossil ti tao (!) kadagitoy met laeng a suson. Kaipapanan daytoy nga agnanaed dagiti tattao ditoy daga 300 milion a tawenen ti napalabas, wenno talaga a sumagmamano laeng a ribu a tawenen dagita a suson ti karbon. (Glashouver, WJJ, So entstand die Welt , Hänssler, 1980, ss. 115-6; Bowden, M., Ape-men – Kinapudno wenno Kinaulbod? Soberano a Publikasion, 1981; Barnes, F. A., Ti Kaso dagiti Tulang iti Bato, Desierto/Pebrero, 1975, p. 36-39). Ad-adda a posible a pudno ti naud-udi nga alternatibo, gapu ta uray dagiti sientista dida patien a nagnaed dagiti tattao iti Daga 300 milion a tawenen ti napalabas:

"No ti tao (...) iti ania man a porma ket adda idi pay idi panawen ti Landok a Karbon, ti sibubukel a heolohiko a siensia ket naan-anay unay a biddut nga amin a heologo ket rumbeng nga agikkat kadagiti trabahoda ken agbalin a drayber ti trak. Isu a, urayno para iti agdama, laksiden ti siensia ti makagargari nga alternatibo a ti tao ket nangibati kadagita a tugot ti saka." ( Ti Misterio ti Karbonifero , Sientipiko a Binulan, tomo 162, Enero 1940, p.14)

• Ti maikatlo a rason a ditay ibilang a minilion a tawenen dagiti deposito ti karbon ken lana ket ti radiocarbon a linaonda. No ti opisial a kagudua ti biag ti radiocarbon ket 5730 laeng a tawen, saan koma nga adda aniaman kadagita a nabati kadagiti deposito a minilion wenno ginasut a milion a tawenen ti kabayagna. Nupay kasta, idi pay 1969 ti publikasion a Radiocarbon ket dinakamatna no kasano a dagiti sample ti radiokarbon ket nangted kadagiti sample a naala manipud iti karbon, lana ken natural a gas iti edad ti radiokarbon a basbassit ngem 50,000 a tawen.

Ti kapartak ti pannakaporma. Maipapan iti pannakabukel ti lana ken karbon saan a kasapulan nga agbayag. Ti maysa a suporta iti daytoy a teoria ket masarakan iti kinapudno a bayat ti Gubat Sangalubongan II ti lana ket naaramid manipud iti karbon ken lignite idiay Alemania, ken nagballigi. Saan a nagbayag dayta, no di ket napasamak iti ababa a tiempo. Babaen ti panagusar ti naiduma a teknolohia iti nabiit pay, ti maysa a bariles ti lana ket napataud iti 20 a minuto manipud iti maysa a tonelada nga organiko a basura (Disenyo ti makina, 14 Mayo 1970 ).

   Posible met a mabalbaliwan ti kayo ken selulusa a kas karbon wenno kasla karbon a material iti sumagmamano laeng nga oras. Ipakita daytoy a no umiso dagiti kasasaad, medio napartak a maporma ti lana ken karbon. Saan a kasapulan ti minilion a tawen tapno mabukel dagitoy. Dagiti laeng teoria maipapan iti ebolusion ti agkasapulan iti minilion a tawen. Paneknekan ti sumaganad a pagarigan a ti mineral a karbon ket mabalin a maporma iti ababa a panawen, iti sumagmamano laeng a lawas. Paneknekan ti autor a mabalin a dagus a napasamak dagiti kasta a pasamak, mainaig iti Layus.

Napaneknekan dagiti sientista iti Argonne National Laboratory (idiay E.U.) a magun-odan ti top-class black carbon babaen ti panangusar iti sumaganad a pamay-an: mangala iti sumagmamano a lignin (nasken a ramen iti kayo) ket ilaok dayta iti sumagmamano nga asido a damili ken danum. Ipapudot ti naglaok iti awanan oksihena a naserraan a pagkargaan ti quartz iti 150 oC a saan a mapaadu ti presion. Saan a nangato a temperatura daytoy manipud iti geolohikal a panangmatmat – iti kinapudnona, awan met ti naisangsangayan wenno “di natural” kadagiti ramen, met. Saan met a minilion a tawen ti proseso – 4–36 laeng a lawas ti kasapulan!

   (...) Inladawan ti nalatak nga Australiano a geologo a ni Sir Edgeworth David iti reportna idi 1907 a nakatakder pay laeng dagiti nasugat a puon ti kayo a nasarakan iti nagbaetan dagiti suson ti nangisit a karbon idiay Newcastle (Australia). Dagiti makinbaba a paset dagiti puon ket naitabon iti nauneg iti carbon stratum, ket kalpasanna dagiti puon ket limmasat a mismo kadagiti strata iti ngato, a kamaudiananna nagtungpal iti carbon stratum iti ngato!

 Panunotem nga ikagumaan dagiti tattao nga ilawlawag dagitoy a banag babaen kadagiti nabannayat a proseso a napasamak iti dua a nagsisina a libtong nga addaan kadagiti nagdadakkel a panawen iti nagbaetan dagitoy. No ti bias ket "nabannayat ken in-inut a panagrang-ay", nalawag a daytoy ket nanglapped ti nalawag unay a panangipalawag para iti nagtaudan ti karbon, kayatna a sawen a ti dakkel a natural a riribuk a gapuanan babaen ti danum ket napardas a nangitabon kadagiti napigis a mula.

    Ti aggaraw a danum ket mabalin a dagus a mangpataud iti dakkel a kaadu ti geolohikal a panagbalbaliw, nangnangruna no adu ti danum. Pampanunoten ti kaaduan a tattao a masapul a minilion a tawen ti kasapulan dagitoy a panagbalbaliw. (...)

    Dadduma a geologo (agraman ti adu kadagidiay mamati kadagiti proseso ti “minilion a tawen”) kunada itan a ti Grand Canyon ket nabukel iti isu met laeng a wagas, a nakaam-amak, ken saan a naparsua dayta babaen ti in-inut a panagreggaay ti Karayan Colorado iti las-ud ti minilion dagiti tawen.

    Nagpaut ti Layus iti maysa a tawen, nangabbong kadagiti bantay, nangpataud iti sangalubongan a riribuk ken dinadaelna ti ukis ti daga idi nagburek ti danum (ken di maliklikan met a magma) iti adu a bulan (”nagburak dagiti ubbog ti dakkel a kaadalem”, Gen 7:11). Ti kasta a nakabutbuteng a didigra ket mangpataud iti di kapapati a kaadu ti geolohikal a panagbalbaliw. (9) .

Ti ebidensia a mangsuporta iti ababa a panawen a pannakaporma. Sibibileg a suportaran dagiti sumaganad a punto ti kapanunotan a napartak ti pannakaparsua ti karbon ken lana bayat ti Layus, saan nga in-inut iti las-ud ti minilion a tawen:

• Masarakan dagiti fossil dagiti puon ti kayo a sumsumrek iti nadumaduma a suson iti tengnga dagiti suson ti karbon. Ti daan a ladawan ti pagminasan ti karbon idiay Francia ipakitana no kasano a sumrek ti lima a puon ti kayo iti agarup sangapulo a suson. Saan koma a nabukel wenno nagparang dagitoy a fossil no nabukel dagiti suson ti karbon iti las-ud ti minilion a tawen.

• Ti maysa a makapainteres a naduktalan ket kadagiti adu kadagiti deposito ti karbon ti daga, dagiti naipangpangruna a kaadu dagiti deposito ti ukis ti baybay ken dagiti fossil ti ayup ti baybay ket masarakan ("Ti maysa a nota iti panagpasamak dagiti tedda ti ayup ti baybay iti maysa a bola ti karbon ti Lancashire", magasin ti Geological, 118:307 , 1981 ken Weir, J. "Dagiti kabarbaro a panagadal ti shell ti karbon a rukod ", Siensia a panagrang-ay, 38:445, 1950).   Kasta met, dagiti mula a di pay ketdi agtubo kadagiti lugar ti libtong ket nasarakan kadagitoy a suson ti karbon. Dagitoy a natakuatan ket nalawag nga itudoda ti Layus, a nangibiahe koma kadagiti animal iti baybay ken dadduma pay a porma ti biag kadagiti mula a masarakan iti namaga a daga.

Ni Prof. Price ket mangipresenta kadagiti kaso a dagiti 50–100 a suson ti karbon ket maysa a tuktok ti tunggal maysa ken iti nagbaetan dagitoy ket adda dagiti suson a mairaman dagiti fossil manipud iti nauneg a baybay. Ibilangna daytoy a pedaso ti ebidensia a napigsa ken makakombinsir unay nga isu ket pulos a dina pinadas nga ilawlawag dagitoy a kinapudno maibatay iti teoria ti panagpapada ni Lyell. (Ni Wiljam Aittala: Sanoma ti Kaikkeuden , p. 198)

• Saan a natural a maporma ti carbon ken lana ita. Dayta ti gapuna a maawagan dagitoy a non-renewable natural resources. Saanda a natural a maporma uray kadagiti tropikal a pagilian, uray no maitutop koma ti kasasaad kadagita a pagilian. Maisupadi ketdi, alisto laeng ti panagrunot dagiti mula sadiay ket awan ti maparsua a lana wenno karbon.

   Ti kakaisuna a posibilidad ti pannakapataud ti karbon ket ti natural a didigra a kellaat a mangsaklaw kadagiti basura ti mula iti sirok dagiti masa ti daga, a mangbaybay-a iti dayta iti sidong ti nangato a presion ken iti kasasaad nga awanan iti oksihena, a sadiay ti oksihena dina mabalin a dadaelen dayta. Ti nangato a presion ken oxygen-free mode ket naibilang a nasken para iti pannakapataud ti karbon. Mainayon pay, saan a marunot dagiti bakteria ti basura ti mula iti kasasaad nga awanan iti oksihena. Ti Layus, a nangurnong kadagiti adu a pitak ken daga iti rabaw ti maysa ken maysa, ti kasayaatan a makailawlawag iti kasta a pasamak. Ti sumaganad a naadaw manipud iti libro a "Muttuva maa" (p. 114) babaen ti Finlandes a heologo a ni Pentti Eskola, ket mangibagbaga ti isu met laeng a banag. Ipamatmatna a, mainaig kadagiti seam ti karbon, adda dagiti bato a damili a na-stratified manipud iti danum. Nalawag a tuktukoyen ti naadaw a sao ti Layus kas napasamak laeng agarup dua ribu a tawenen ti napalabas:

“Iti sirok ken iti ngato dagiti pagdait ti karbon adda, kas naibaga, dagiti regular a suson ti damili a bato, ket manipud iti estrukturada makitatayo a naisaad dagitoy manipud iti danum."

3. Ti pannakadadael dagiti dinosaur

Kaaduanna a patien dagiti tattao a ti pannakadadael dagiti dinosaur ket napasamak minilion a tawenen ti napalabas bayat ti maudi a paset ti panawen ti Cretaceous, a nangdadael met kadagiti ammonites, belemnites, ken sumagmamano a dadduma pay a kita ti mula ken animal. Maipagarup a ti pannakadadael ti nangyanud iti nakaad-adu nga animal idi panawen ti Cretaceous.

   Pudno kadi dayta a pammati? Talaga kadi a nadadael dagiti dinosaur bayat ti makunkuna a panawen ti Cretaceous minilion a tawenen ti napalabas, wenno nadadaelda kadi idi Layus? Iti sumaganad, sukimatentayo daytoy a banag bayat nga usigentayo dagiti kadawyan a teoria a naiparang:

Nadadael kadi dagiti dinosaur gapu iti epidemia, virus, wenno mannanakaw iti itlog ? Dadduma a tattao ti mangiteoria a dagiti dinosaur ket dinadael ti epidemia wenno virus. Dadduma ti agteoria a kellaat a nangrugin a mangan ti dadduma nga animal kadagiti itlog ti dinosaur.  

   Nupay kasta, adda dakkel a parikut kadagiti agpada a teoria: awan kadagitoy ti mangilawlawag no kasano a dagiti dadduma a mula ken ayup -- dagiti plesiosaur, ichthyosaur, pterosaur, mula, herbivores ammonites, ken belemnites -- ket mabalin a natay iti aggigiddan. (Dagiti ammonite ken belemnites ket animal iti baybay a dagiti fossil-da ket nasarakan kadagiti bakras ti Alps ken Himalaya, ken dadduma pay a lugar.) Apay a natay dagitoy a dadduma pay a kita a naggigiddan? Sigurado a saan a mabalin a dagiti virus ti mammapatay; kasano a dadaelen dagiti virus ti nagduduma unay a kita, animal iti baybay ken daga, uray dagiti mula? Saan nga ammo dagiti kasta a virus.

   No maipapan kadagiti mangan iti itlog, dida met mailawlawag ti aggigiddan a pannakadadael ti sumagmamano a nagduduma a kita, uray pay dagiti mula. Saanda a makapataud iti dakkel a pannakadadael ken pannakaungaw ti nadumaduma a kita iti aggigiddan. Masapul nga adda nasaysayaat a panangilawlawag iti daytoy.

Maysa kadi a meteorite ti makagapu iti pannakadadael? Dadduma a tattao ti mangiteoria a ti maysa a meteorite ket nangibangon iti nagdakkel nga ulep ti buli, ken daytoy nga ulep ti buli ti nanglapped iti Init iti kasta unay a panawen nga amin a mula ket natay ken dagiti herbivore ket natayda iti bisin.

   Nupay kasta, adda maysa a parikut iti daytoy a teoria ti in-inut a panagbalbaliw ti klima. Daytoy a teoria, wenno dagiti teoria a nadakamat iti ngato, ket saan a makailawlawag no kasano a masarakan dagiti fossil dagiti dinosaur iti uneg dagiti bato ken bantay kadagiti nalawa a lugar iti globo. Masarakan dagitoy iti intero a lubong iti uneg ti natangken a bato, a talaga a karkarna. Karkarna ta aniaman a dakkel nga animal – nalabit 20 a metro ti kaatiddogna – ket saan a makastrek iti uneg ti natangken a bato. Saan met a makatulong ti panawen. Uray no minilion a tawen nga urayentayo a maitabon dagitoy nga animal iti daga ken agbaliwda a fossil, marunotda sakbay dayta wenno kanen ida ti dadduma nga animal. Kinapudnona, tunggal makakitatayo iti fossil ti dinosaur wenno dadduma pay a fossil, napartak la ketdi a naitabon dagitoy iti sirok ti pitak ken pitak. Saanda a mabalin a nayanak iti sabali a wagas:

Nabatad a no ti pannakaporma dagiti deposito ket napasamak iti kasta a nabannayat a kapartak, awan ti mapataud a fossil, gapu ta saan a maitabon dagitoy kadagiti sedimento, ngem sakbay dayta agrupsada iti sidong ti impluensia dagiti asido ti danum, wenno madadael ken mapirpirsay bayat nga agkuskusen ken mangsapsaplitda iti lansad dagiti narabaw a baybay. Mabalin laeng nga agbalinda a naabbungotan kadagiti sediment no adda aksidente, a sadiay kellaat a maitabon dagitoy. ( Heokronolohia wenno ti Panawen ti Daga maibatay kadagiti Sedimento ken Biag , Boletin ti Nailian a Konseho ti Panagsukisok No. 80, Washington DC, 1931, p. 14)

Ti konklusion ket dagitoy a dinosaur, a masarakan iti intero a lubong, ket sigurado a napartak unay a naitabon iti sirok dagiti deposito ti pitak ken slime. Nalukneng a pitak ti immuna a dimteng iti aglawlawda, ket kalpasanna timmangken a natangken iti isu met laeng a wagas a kas iti semento. Iti laeng kastoy a wagas a mailawlawag ti genesis dagiti fossil dagiti dinosaur, mammoth ken dadduma pay nga ayup. Iti Layus, sigurado a mabalin a mapasamak ti kasta. Kitaentayo ti panangiladawan, a mangted iti umiso nga ideya iti isyu. Ipakitana ti pannakatakuat dagiti dinosaur iti uneg dagiti natangken a bato, a mangipasimudaag a nagbalinda la ketdi a naabbungotan iti nalukneng a pitak. Kalpasanna, timmangken ti pitak iti aglawlawda. Iti laeng Layus, ngem saan nga iti gagangay a natural a siklo, a manamnamatayo a mapasamak ti kastoy (adda met ti panangtukoy iti surat no kasano a dagiti water vortices ket mabalin a nagtumpok kadagiti tulang ti dinosaur).

Napan kadagiti disierto ti South Dakota, nga addaan kadagiti naraniag ti kolorna a nalabaga, duyaw ken kahel a bato a diding ken dadakkel a bato. Iti las-ud ti sumagmamano nga aldaw nakasarak iti sumagmamano a tulang iti bato a diding , a pinattapattana a kas iti kita nga inkeddengna a biroken. Idi nagkali iti bato iti aglawlaw dagiti tulang , natakuatanna a dagiti tulang ket adda iti urnos ti estruktura ti animal. Saanda a nabunton a kas iti masansan a tulang ti dinosaur. Adu a kakasta a bunton ti kasla inaramid ti nabileg nga alipugpog ti danum.

   Ita dagitoy a tulang ket addada iti asul a bato a darat, a natangken unay . Masapul a maikkat ti bato a darat babaen ti grader ken maikkat babaen ti panagbettak. Nangaramid ni Brown ken dagiti kakaduana iti abut a dandani pito ket kagudua a metro ti kaunegna tapno mairuar dagiti tulang. Ti panangikkat iti maysa a dakkel nga iskeleton ti nangala kadakuada iti dua a kalgaw. Saanda a pulos nga inikkat dagiti tulang iti bato. Inbiaheda dagiti dadakkel a bato babaen ti riles agingga iti museo, a sadiay a nabalinan dagiti sientista a pinisel ti material a bato sada insaad ti iskeleton. Daytoy a tirano a ngilaw ket agtaktakder itan iti exhibition hall ti museo. (p. 72, Dagiti Dinosaur / Ruth Wheeler ken Harold G. Coffin) .

REFERENCES:

1. J.S. Shelton: Geology illustrated

2. Kalle Taipale: Levoton maapallo, p. 78

3. Toivo Seljavaara: Oliko vedenpaisumus ja Nooan arkki mahdollinen?, p. 5

4. Werner Keller: Raamattu on oikeassa, p. 29

5. Arno C. Gaebelein: Kristillisyys vaiko uskonto?, p. 48

6. Francis Hitching: Arvoitukselliset tapahtumat (The World Atlas of Mysteries), p. 165

7. siteeraus: Luominen 17, p. 39

8. J. Ashton: Evolution Impossible, Master Books, Green Forest AZ, 2012, p. 115, lainaa viitettä 1, p. 7

9. Carl Wieland: Kiviä ja luita (Stones and Bones), p. 12-14