|
|
|
This is a machine translation made by Google Translate and has not been checked. There may be errors in the text. On the right, there are more links to translations made by Google Translate. In addition, you can read other articles in your own language when you go to my English website (Jari's writings), select an article there and transfer its web address to Google Translate (https://translate.google.com/?sl=en&tl=fi&op=websites).
Mapagtalkan kadi ti Koran?
Mamati dagiti Muslim iti kinamapagtalkan ti Koran, ngem adu dagiti bersion ti Koran, nagbaliw ti dadduma a paset, ken maikontra dayta iti Biblia
No maipapan iti kinamapagtalkan ken linaon ti Koran (Qur’an), saan nga adu a Muslim ti gagangay a mangpanunot iti daytoy nga isyu. Saanda a pampanunoten a naimbag ti nagtaudan daytoy a libro, ngem sipapasnek a panunotenda a ni Muhammad, ti kapatgan a propeta ti Islam, ket inawatna dayta idi panawenna a direkta manipud iti anghel ti Dios, ni Gabriel. Mabalin met a panunotenda nga adda idiay langit ti orihinal a Koran ken ti agdama nga Arabiko a bersion ket eksakto a kopia daytoy nailangitan a modelo. Kas suporta iti dayta, mabalinda nga usaren ti sumaganad a bersikulo ti Koran a tumukoy iti banag:
Impalgakmi ti Koran iti pagsasao nga Arabiko tapno maawatanyo ti kaipapanan dayta. Daytat’ transkripsion ti agnanayon a libro iti Panagtalinaedtayo, natan-ok, ken napno iti sirib. (43:2-4)
Iti sumaganad, panggepmi a sukimaten no ti Koran, nga inawat ni Muhammad, ket mapagtalkan no maipapan iti nagtaudanna ken nangnangruna ti linaonna. Ta no adalentayo daytoy a libro, nga agsaad iti pundasion ti turay ken paltiing ni Muhammad, adunto dagiti marka ti saludsod ken bambanag a maikari nga asikasuen. Mabalin a maibangon manipud kadakuada dagiti sumaganad a punto:
Saan kadi a makabasa ken ni Muhammad ? Maysa kadagiti nakaibatayan ti turay ti Koran ket naibilang a ni Muhammad ket saan a makabasa ken makasurat. Naibaga, "kasano pay koma a nangpataud iti kasta a nakaskasdaaw a teksto no saan nga inted ti Dios kenkuana?" Ti kinaawan panagsuratna ket maawat a kas pammaneknek a ti Koran ket masapul a maysa a paltiing nga imbaon ti Dios. Ti sumaganad a panagadal, nga inaramid ti maysa a tao a nagbiag iti Islamic extremism, itudona ti sabali a direksion. Nadlawna nga adda dagiti pangibatayan a mamati a ni Muhammad ket makabasa ken makasurat:
Kayatko nga ipamaysa ti panangusig no ni Muhammad ket maysa a propeta wenno saan. Naammuak ti dua a nagduduma a rason a ni Muhammad ket maysa a mammadto: isu ket saan a makabasa ngem nakaawat iti Koran. Maikadua, awan basolna ken saan a nakaaramid iti uray maysa laeng a basol sakbay a nagbalin a propeta. Rinugiak ti nagsapul iti ebidensia ti kinaawan panagsurat ni Muhammad. Panagkunak, naan-anay nga imposible ti agsapul iti ebidensia a mabalin koma a basaen ken isurat ni Muhammad. Naminsan manen a binasak dagiti biograpia ni Muhammad. Ita, nasdaawak ta adu ti nasarakak a banag a diak pay nadlaw idi. Nabasak kadagiti libro a simmarungkar ni Muhammad iti isu met laeng a lugar a kas kada EI-Nadr Ibn EI-Hareth, Waraka Ibn Nofal ken ti nalatak a padi a ni Ibn Sa’eda. Nabasak met a ni Muhammad ti nangasikaso kadagiti aramid ken dadakkel a kinabaknang ti nabaknang a balo a ni Khadidja, ken nakitulag iti sumagmamano a katulagan ken aramid kadagiti komersiante manipud Yemen ken Syria. ... Nasarakak pay ti impormasion kadagiti biograpia a kalpasan ti katulagan ti kappia iti lokalidad ti Al-Hudaibija, ni Muhammad ket nagsurat ti libro ti katulagan babaen dagiti bukodna nga ima. Ni Muhammad ken ti kasinsinna a ni Ali ket addada iti sidong ti patronahe ni manongna a ni Abu Taleb, ken ni Muhammad ket in-inauna ngem ni Ali. Pagaammo ni Ali a makabasa ken makasurat, ket nasarakak nga imposible a ni Muhammad ket saan a naisuro uray kadagiti pamunganayan ti panagbasa ken panagsurat. Bayat a rumangrang-ay ti panagbirokko iti impormasion, naammuak nga adda ugali ni Muhammad a makitugaw iti Kristiano a ni Yassar Al-Nusran ken dumngeg kadagiti teksto ti Biblia manipud kenkuana ken agbasa met a mismo iti Biblia. Naamirisko nga idi immay ni anghel Gabriel ken ni Muhammad ket imbagana kenkuana nga agbasa, awan koma ti serserbina no imbaga ni Gabriel iti maysa a di makabasa a tao nga agbasa! Dagitoy a natakuatan ken dagiti napalabas a natakuatak maipapan iti kinapudno ti panagayab ni Muhammad iti propeta ti nangpilit kaniak a mangikonklusion a ni Muhammad ket saan a mabalin nga agbalin a propeta wenno uray pay maysa a nadiosan a tao. (Para amin kadagitoy insuratko ti ad-adu a detalye iti librok a Muhammad iti Biblia) (1) .
Koran nga background . Pagarupen dagiti Muslim a ti Koran ket naan-anay a nadiosan a libro nga awan ti impluensia ni Muhammad iti linaonna. Isu ket maysa laeng a mensahero a mangipaspasa iti naipasa kenkuana. Nupay kasta, napaliiw a ti Koran ket naimpluensiaan iti dadduma a gubuayan. Naibaga, kas pagarigan, a ti estoria no kasano nga agbalin a mammadto ti kabaian a kamelio ken no kasano a naturog ti pito a lallaki ken dagiti animalda iti maysa a kueba iti 309 a tawen ket sarsarita dagiti Arabo. Ti panagsao ni Jesus iti duyan ken ti panagungar dagiti damili a tumatayab ket nagtaud kadagiti palsipikado a Gnostico nga ebanghelio, saan a ti Biblia. Umasping iti dayta, naibaga nga iti Koran adda dagiti isu met laeng a salaysay a kas iti Talmud ken iti nagkauna a relihion ti Persia. Nupay kasta, ti kapatgan a gubuayan isu ti Biblia. Mapattapatta a 2/3 ti linaon ti Koran ket nagtaud iti Biblia. Nupay kasta, dagitoy ket saan a direkta a naadaw a sasao, no di ket dagiti episod a pagparangan dagiti pamiliar a tattao ken pasamak manipud iti Biblia:
No dadduma pampanunotek no kasano kaadu ti mabati iti Koran no maikkat iti dayta ti amin a salaysay ti Biblia ken dagiti panangtukoy iti Biblia. Masarakan dagiti Judio ken Kristiano ti adu unay iti Koran a pamiliar kadakuada babaen ti bukodda a tradision. Kasano koma a maasitgan daytoy? (2) .
Idi nangngeg dagiti tattao ti panagsao ni Muhammad, kasta met laeng ti imbagada. Kinunada nga insalaysay ni Muhammad dagiti nagkauna nga estoria. Nangngeg wenno nabasada ti maipapan kadakuada idi:
Kuna dagiti di manamati: ‘Palke laeng daytoy ti bukodna nga imbension, a nakatulong kenkuana ti sabsabali.’ Di nainkalintegan ti ibagbagada ken ulbod. Ket kunada: ‘Dagiti sarsarita maipapan kadagiti nagkauna nga insuratna: nadiktaran kenkuana iti agsapa ken rabii,’ (25:4,5) .
Tunggal maibasa kadakuada dagiti paltiingmi, kunada: ‘Nangngegmi ida. No kayattayo, mabalintayo nga ibaga ti kastoy. Sarsarita laeng dagita dagiti nagkauna.’ (8:31)
Daytoy ti naikari kadatayo idi, datayo ken kapuonantayo. Maysa laeng dayta a sarsarita dagiti nagkauna.’ (23:83)
MANIPUD KADI TI KORAN ITI LANGIT?
Isu a naiparang ti alternatibo a ni Muhammad ket direkta nga inawatna ti Koran manipud langit manipud ken anghel Gabriel. Daytoy ti gapuna a ti makunkuna a rabii ti pannakabalin (ti panamarsua) (lailat al qadr) ket marambakan bayat ti nasantuan a bulan dagiti Muslim, ti Ramada. Mapapati a ti Dios ti nangibaba idin iti Koran manipud langit. Iti dayta a rabii, dagiti Muslim iti intero a lubong ket mangibalikas kadagiti paset manipud iti Koran wenno suroten ti pannakaulitna iti kas pagarigan ti telebision wenno radio. Ngem talaga kadi a naawat ti Koran iti maysa a kompleto a pedaso manipud Langit? Usigentayo daytoy a saludsod maibatay iti sumaganad nga impormasion:
Naawat dagiti paltiing bayat ti panawen a napapaut ngem 20 a tawen . Idi ni Muhammad ket nakaawat kadagiti paltiingna, a ti Koran ket buklen, daytoy ket napasamak iti las-ud ti las-ud ti agarup a 20 a tawen ken aginggana idi pimmusay (610 - 632), ken urayno ania iti maysa a kanito. Ti Koran ket koleksion dagitoy a nagsisina a paltiing a berbal nga inyallatiw ti Propeta iti nadumaduma nga okasion. Dayta ti pakabuklan dagitoy a paltiing, ngem di umiso a panunoten a naawat dayta manipud langit iti maminsan, gapu ta ti 20 a tawen ket saan a mabalin a kapada ti kaipapanan ti maysa a rabii. Dagiti paltiing ni Muhammad ket kadawyan a nainaig kadagiti espesipiko a kasasaad a napasamak iti biag ni Muhammad ken dagiti dadduma pay. Isu ket nakagun-od kas pagarigan ti anunsio a maipalubos kenkuana a makiasawa iti asawa ti inamponna nga anak a lalaki (33:37-38) wenno mangtaginayon iti ad-adu nga assawa ngem dagiti dadduma a lallaki (dagiti dadduma a lallaki a Muslim ket mapalubosan a mangtaginayon aginggana iti uppat nga assawa, ngem ni Muhammad ket napalubosan iti ad-adu nga assawa "sakbay dagiti dadduma a namati" 33:50). Kasta met, nakaawat iti dadduma pay a paltiing ti panagsusupiat kadagiti taga Mecca, Judio, Kristiano, wenno dadduma pay a grupo. Saanna a namimpinsan nga inawat amin dagitoy ngem bayat a nagbalin a topical dagiti pasamak iti biagna. Dagiti sumaganad a bersikulo ti Koran itudoda ti isu met laeng a direksion. Ipakitada a no ti Koran ket manipud langit, apay a saan a namimpinsan nga inawat ni Muhammad no di ket in-inut:
Saludsoden dagiti di manamati, ‘Apay a saan a naipalgak kenkuana ti Koran nga interamente iti maymaysa a paltiing?’ Impalgakmi iti kasta tapno mapatibkermi ti pammatiyo. Intedmi dayta kadakayo babaen ti in-inut a paltiing. (25:32)
Impalgaktayo ti Koran babaen ti Kinapudno, ken buyogen ti Kinapudno bimmaba dayta. Imbaonmikayo laeng a mangiwaragawag iti naimbag a damag ken mangted iti pakdaar. Biningaymi ti Koran kadagiti benneg a mabalinyo nga isalaysay dayta kadagiti tattao buyogen ti panunot. Impaaytayo dayta babaen ti in-inut a paltiing. Ibagam, ‘Para kenka ti mamati wenno panangilibak iti dayta... (17:105-107)
Naurnong kalpasan ti ipapatay manipud iti sumagmamano a bersion . Kasta met, ti kinapudno a dagiti paltiing ket naurnong iti maysa a libro, ti Koran agarup laeng a 20 a tawen kalpasan ti ipapatay ti Propeta, uray manipud iti sumagmamano a nagduduma a bersion, ipakitana a saan a maymaysa a tomo a naipatulod manipud langit, no di ket in-inut a nakaawat kadagiti paltiing. Iti libro nga Islam / Fadhlalla Haeri ket naibagbaga nga adda dagiti saan a basbassit ngem pito a nadumaduma a bersion kadagiti kapapatgan a tribu wenno rehional a dialekto. Karaman kadagitoy, ti maikatlo a kalifa, ni Uthman, ket nangpili ti maysa nga opisial a bersion ken imbilinna a mapuoran dagiti dadduma. Nupay kasta, nakalasat ti dadduma a bersion kas pammaneknek iti orihinal a kasasaad. Ti sumaganad a naadaw a sasao ket tumukoy kadagiti parikut iti pannakaurnong ti Koran. Adayo a bumaba manipud langit kas maymaysa a tomo, naurnong ti Koran manipud kadagiti indibidual a bersikulo manipud kadagiti bulong ti palma ken pedaso ti lalat. Dagiti nadumaduma a bersion ken wagas ti panagbasa iti Koran ket nakaigapuan ti panagsusuppiat kadagiti Muslim, ken ni Muhammad a mismo ket kasla saan unay a partikular no ania a wagas ti panangibalikas kadagiti bersikulo ti umiso:
... Ti pannakaurnong ti Koran ket napardas babaen ti ipapatay dagiti adu a Muslim a mannakigubat - nalagipda dagiti bersikulo - kadagiti gubat ti relihion a naaramid a maibusor kadagiti apostata a tribu idi 632-634, idi ni Muhammad ket natayen. Kaduada dagiti natay, napan iti tanem dagiti napateg nga impormasion. Bayat a dagiti pay laeng sumagmamano kadagiti bersikulo a naisurat kadagiti bulong ti palma ket natnag kadagiti ngiwat dagiti kamelio, napagamkan a ti material a naurnong manipud kadagiti paltiing ni Muhammad ket mapukaw. ... Dagiti nagduduma a bersion ti Koran ket adda iti memoria ken insurat ti sumagmamano a tattao. Ipakita ti tradision a naiduma ti pananglagip dagiti tattao kadagiti bambanag ken nagsusupiatda. ... Kasla saan unay nga eksakto ni Muhammad maipapan kadagiti sasao ti Koran. Saritaen ti tradision ti Islam ti sumaganad a kaso: “Nangngeg ni Omar ibn al-Khattab a naiduma ti panangibalikas ni Hisham ibn Hakim kadagiti bersikulo ti Koran ngem iti nasursurona. Nupay kasta, kinuna ni Hisham a nangngegna dagitoy manipud ken ni Muhammad. Idi napan nagsaludsod dagiti lallaki iti Propeta, insungbatna, ‘Ti Koran ket naipalgak iti pito a dialekto. Agbasa koma ti tunggal maysa iti bukodna a wagas. ”” (Sahih Muslim 2: 390: 1787.) Ti panagsuratna iti linteg. Iti maikadua a gundaway, imbaga ti maysa a Muslim ken ni Muhammad a naiduma ti panangibalikas da ibn Mas’ud ken Ubayy ibn Ka’b iti Koran. Ania ti husto? Inrekord ti Muslim nga eskolar a ni ibn al-Jawzi iti librona ti sungbat ni Funan al-Afna Muhammad: “Agsao koma ti tunggal maysa kas naisuro kenkuana. Nasayaat ken napintas ti amin nga ugali. ” ... Idi dagiti nadumaduma a pamay-an ti panagbasa ket nangpukaw ti nasaknap a kontrobersia, ti maikatlo a kalifa, ni Uthman ibn Affan (644-656), ket nangikeddeng a mangdrowing ti bukodna, ti kakaisuna a maawat ken maudi a bersion idi 647-652. Isu ket nariribuk babaen ti kinapudno a gapu kadagiti nadumaduma a bersion ti Koran, ti komunidad dagiti Muslim ket agpegpeggad a mabingaybingay kadagiti panagsusuppiat. ... Ti teksto ni Uthman ket nangpataud kadagiti saludsod maipapan ti nailangitan a nagtaudan ti Koran:
• No ti Koran ket nagtaud iti nailangitan ken naited ken ni Muhammad a direkta manipud langit, apay nga adda sumagmamano a bersion dayta, a pinuoran ni Uthman ken imbati laeng ti bukodna?
• Apay, sigun iti tradision, pinangtaan ni Uthman ti ipapatay iti asinoman a di mangawat iti tekstona?
• Manipud iti ania ti ammo ni Uthman nga adda dagiti biddut kadagiti dadduma a bersion ti Koran ken isu laeng ti addaan iti pannakaammo iti nailangitan a Koran?
• Apay nga imbilang dagiti Shiite Muslim a liniklikan ni Uthman kadagiti paset ti Koran nga imbagada a nainaig iti panangidaulo ni Ali? Dagiti Lumaud nga Islamiko nga eskolar ket nangibagbaga pay a manipud iti teksto ni Uthman ket pudno a naikkat dagiti paset nga adda kadagiti sabali a bersion. (3) .
Panagbalbaliw iti Koran. Saan nga awaten ti kaaduan a Muslim ti kapanunotan a ti Koran ket nagdalan kadagiti panagbalbaliw. No panunotenda a ti Koran ket perpekto a kopia ti modelo idiay langit ken direkta a naipatulod ken ni Muhammad, ti pannakapasamak dagiti panagbalbaliw ket maibilang nga imposible a kapanunotan. Nupay kasta, ti sumagmamano a paset manipud iti Koran ti mangtukoy kadagiti panagbalbaliw iti daytoy a libro. Ipakitada a naaramid dagiti panagbalbaliw idi agangay iti teksto nga inawat ni Muhammad. Isut’ orihinal nga inawatna ti teksto iti naiduma a porma manipud iti no idi agangay:
No ikkatentayo ti maysa a bersikulo wenno pataudentayo a malipatan, sukatantayo dayta iti nasaysayaat wenno umasping. Saanyo kadi nga ammo nga adda pannakabalin ti Dios iti amin a banag. (2:106) .
Ti Dios ket mangwaswas ken mangpasingked iti kayatna. Kukuana ti Bilin nga Agnanayon. (13:39)
No baliwantayo ti maysa a bersikulo iti sabali (ti Dios ti kasayaatan nga ammona no ania ti ipalgakna), kunada: ‘Maysakayo nga impostor.’ Awan ti ammo ti kaaduan kadakuada. (16:101) ken ni.
Ti tradision ti Islam ket tumukoy kadagiti panagbalbaliw iti Koran. Adtoy ti maysa a pagarigan:
Nupay dagiti Islamiko nga apologist ket sapasap a sipapannakkel nga ibagbagada a ti teksto ti Koran ket saan a pulos a nabaliwan wenno nailinteg, ken awan dagiti alternatibo a teksto, uray pay iti Islamiko a tradision adda dagiti pagilasinan a saan a talaga a kasta. Salaysayen ti maysa a nagkauna a Muslim, ni Anas bin Malik, iti konteksto kalpasan ti maysa a gubat a natay ti adu a Muslim a ti Koran ket orihinal a naglaon iti mensahe manipud kadagiti napapatay a Muslim kadagiti nakalasat a manamatida: “Kalpasanna, nabasami ti atiddog a bersikulo iti Koran a naikkat idi agangay wenno nalipatan. (Isu idi): idanon ti mensahe kadagiti tattaotayo a naam-ammotayo ti Apotayo, a naragsakan kadatayo, ken naam-ammotayo Isuna. ” (4) .
Nalabit ti kalatakan a paset ti Koran, a mapapati a nagdalan iti panagbalbaliw, ket ti 53:19,20, dagiti makunkuna a sataniko a bersikulo. Segun ti tradision, dagitoy a bersikulo, a mangibagbaga kadagiti tallo a diosa a nagdaydayaw babaen dagiti Arabo - da Allat, al-Uzza ken Manat - ket orihinal a naglaon ti maysa a pammalubos a dagitoy a diosa ket mabalin nga agtignay iti sumagmamano a kita ti mangiballaet a kapasidad. Dagitoy a bersikulo nga inawat ni Muhammad ket ngarud nangitandudo ti panagturong kadagiti idolo. Dagiti bersikulo a nangiturong kadagiti tattao ti Mecca a mangawat kenni Muhammad a kas maysa a propeta ket naipagarup nga orihinal nga adda iti sumaganad a porma. Ti nabura a paset ket namarkaan iti nalukmeg:
Kasta met laeng ti nailawlawag iti sumaganad a naadaw a sasao, a tumukoy iti komentaryo ti maysa nga imam iti Koran. Ipakitana no kasano a nabaliwan daytoy a paset iti Koran gapu ta di nagbayag nakaawat ni Muhammad iti baro a maisupadi a paltiing. Ipakitana pay ti kinapudno a ti Koran ket naan-anay a naibatay kadagiti paltiing ken sasao nga inawat ni Muhammad. Ti nakapatpateg, dagiti dati nga adalan ket dida maawat ti immuna a paltiing ni Muhammad ken gapuna ket nangrugida a nangboykot kenkuana.
Ilawlawag ni Imam El- Syouty ti Sura 17:74 ti Koran iti komentariona a kas iti sumaganad: "Segun kenni Muhammad, ti Anak ni Kaab , ti kabagian ni Karz , ti propeta Muhammad ket binasana ti Sura 53 aginggana idi dimteng iti paset, a nagkuna, 'Nakitam kadi da Allat ken Al-Uzza (pagano a didiosen)... ' Iti daytoy a paset, ti diablo a mismo ket pinagbalinna ni Muhammad a mangibaga a dagiti Muslim ket mabalinda ti agdayaw kadagitoy a pagano a didiosen ken agkiddaw kadakuada iti panangibabaet.Ket ngarud manipud kadagiti sasao ni Muhammad , a bersikulo ti nainayon iti Koran. Naliday unay ni Propeta Muhammad gapu kadagiti sasaona, agingga a pinaregta ti Dios babaen ti baro, "Kasta met a kas iti kanayon idi, idi nangibaontayo iti mensahero wenno propeta, inkabil kadi ni Satanas dagiti bukodna a tarigagay iti kaduada, ngem punasenna ti Dios, ania." Naglalaok ni Satanas para kadakuada, ket kalpasanna patalgedanna ti bukodna a marka.Ti Dios ammona, masirib.” (Sura 22:52.) Gapu iti daytoy kuna ti Sura 17:73-74: "Ket sigurado a pinanggepda a tallikudandakayo manipud iti impalgakmi kadakayo, tapno agparsokayo a maibusor Kadakami malaksid iti dayta, ket kalpasanna sigurado nga alaendakayo koma kas a." gayyem. Ket no saan a naipasdekmi kenka, sigurado nga asidegka koma nga agkiling bassit kadakuada;" (5) .
Isu nga apay a ni Satanas, saan a ni Allah, ket nagsao babaen ti ngiwat ni Muhammad? Ania ti namagbalin ken Muhammad a mangipaay iti ulbod a paltiing? Ti kapatgan a rason ket sigurado a ti kinatao ken panagkurba ni Muhammad iti sidong ti panangpilit. Gapu ta naupayan iti panangpadasna a mangkomberte kadagiti taga Mecca iti Islam, nagbabawi ket nangipaulog iti paltiing a mangirekomendar iti panagraem kadagitoy tallo nga Arabo a diosa ken mabalin nga agpatulong dagiti tattao iti panangibabaetda. Naipasngay dagiti Satanas a bersikulo manipud iti dayta. Kuna pay ti tradision nga idi insalaysay ni Muhammad ti paset a pagsasaritaan, nagruknoy dagiti taga Mecca iti daga idi nangngegda daytoy. Imbes ketdi, nangrugi a liniklikan ti dadduma kadagiti adalan ni Muhammad. Daytoy a panagkompromiso ti namagbalin a posible kadagiti Muslim a napan idiay Ethiopia nga agsubli idiay Mecca. Nupay kasta, impalgak ni anghel Gabriel idi agangay a naggapu ken Satanas dagita a bersikulo. Nawaswas dagitoy. Nangnangruna, dagiti sumaganad a paset manipud iti Koran ket naipagarup a mangiladawan ti pannakatnag ni Muhammad ken no kasano nga isu ket nagkamali:
Ket sigurado a pinanggepda nga iyadayokayo manipud iti impalgakmi kadakayo, a rumbeng a mangpormakayo a maibusor Kadakami malaksid iti dayta, ket kalpasanna sigurado nga innakayo koma a gayyem. Ket no saan a dati nga impasdekmikayo, sigurado nga asidegkayo koma nga agkiling bassit kadakuada. (17:73,74) nga
Kasta met a kas iti kanayon idi, no nangibaontayo iti mensahero wenno propeta, inkabil kadi ni Satanas dagiti bukodna a tarigagay, ngem punasen ti Dios dayta, no ania ti naala ni Satanas para kadakuada, ket kalpasanna pasingkedanna ti bukodna a marka. Ti Dios ket makaammo, masirib. (22:52)
Ti sumaruno a naadaw a sasao ket agsasao maipapan iti isu met laeng a topiko, dagiti sataniko a bersikulo. Ipakitana a daytoy a banag ket saan nga imbension dagiti taga ruar, ngem tinukoy babaen dagiti bukod a nasapa a taudan ti Islam. Saan nga inlibak dagiti autor ti pateg ni Muhammad kas propeta:
Ti kaso dagiti Sataniko a Bersikulo ket natural a napigsa a pakaigapuan ti pannakaibabain dagiti muslim iti intero a siglo. Kinapudnona, linongenna ti intero a panagkuna ni Muhammad nga isu ket maysa a mammadto. No ni Satanas ket naminsan a nakabalin a nangikabil kadagiti balikas iti ngiwat ni Muhammad ken nangipagarup kenkuana a dagitoy ket mensahe manipud kenni Allah, no kasta siasino ti mangibaga a ni Satanas ket saan nga inus-usar ni Muhammad a kas ti pannakangiwatna bayat dagiti dadduma pay a panawen? ... Narigat a maawatan, no kasano ken apay a pinarparbo koma ti kasta nga estoria, ken kasta met no kasano ken apay a dagiti kasta a napeklan a muslim a kas kada Ibn Ishag , Ibn Sa'd ken Tabari, ken kasta met ti naud-udi a mannurat ti anotasion ti Koran, . Zamakhsari (1047-1143) – manipud kenkuana ket relly narigat a patien nga isu ket kinunana koma a kasta no dina nagtalek kadagiti gubuayan – impagarupna a pudno dayta. Ditoy, kasta met kadagiti dadduma a lugar, di masupiat a napigsa ti ebidensia dagiti immuna nga Islamiko a gubuayan . Nupay kasta dagiti pasamak ket mabalin a mailawlawag iti sabali a lawag, dagidiay, a mangtarigagay a mapagbalinda a pumanaw ti pagarigan dagiti Sataniko a Bersikulo, dida mailibak ti kinapudno a dagitoy nga elemento ti biag ni Muhammed ket saan nga imbension dagiti kabusorna, ngem ti impormasion maipapan kadagitoy ket naggapu kadagiti tattao , a talaga a mamati a ni Muhammed ket maysa a propeta ni Allah. (6) .
Ti panagsao ni Muhammad wenno ni Allah ? Kas naibaga, patien dagiti Muslim a ti Koran ket direkta a naggapu idiay langit manipud iti Dios. Patienda a ti intero a Koran ket pagsasao ni Allah. Nupay kasta, no ad-adda nga adalem ti Koran, makasarakka kadagiti paset iti dayta a saan a mabalin a panagsao ni Allah, no di ket dagiti sasao ti maysa a tao, nga isu ni Muhammad. Maysa kadagita a pagarigan ti masarakan iti umuna unay a Sura.
Madaydayaw ti Dios , Apo ti Uniberso, Ti Manangngaasi, ti Mannakipagrikna, Soberano ti Aldaw ti Panangukom. Sika laeng ti pagdaydayawanmi , ket Sika laeng ti agpatulongkami . Iwanwannakami iti nalinteg a dana. Ti dana dagidiay pinabormo, Saan a dagidiay nakagun-od iti pungtotmo, Wenno dagidiay napukaw ti dalanda (1:2-7) .
Nabilin kaniak nga agserbi iti Apo daytoy a Siudad , nga inaramidna a sagrado. Amin a banag ket kukuana. Ket nabilin kaniak nga agbalin a Muslim, ken iwaragawag ti Koran (27:91) .
Aniaman ti suheto dagiti panagsusupiatyo, kukua ti Dios ti maudi a sao. Kasta ti Dios, Apok: Kenkuana inkabilko ti panagtalekko, ket Kenkuana agturongak iti panagbabawi (42:10) .
Awan ti agserbi no di ti Dios. Naibaonak kenka manipud Kenkuana tapno pakdaarannaka ken mangted iti naimbag a damag (11:2) .
NAIPAKASARITAAN A SUBSTANSIA
No basaentayo ti Koran, makaaramidtayo iti sumagmamano a makapainteres a kapaliiwan: Dakamatenna dagiti isu met laeng a tattao a kas iti Biblia. Nadakamat da Noe, Abraham, Lot, Ismael, Isaac, Jacob, Jose, Moises, Aaron, Job, Saul, David, Solomon, Jesus, Maria, ken dadduma pay. Agparang dagitoy a tattao iti Koran ken agbitla pay ketdi. Kinapudnona, ni Muhammad ket napabasol a nangidatag kadagiti kadaanan nga estoria a kas dagiti paltiing nga isu ket naawat manipud iti Dios:
Kuna dagiti di manamati: ‘Palke laeng daytoy ti bukodna nga imbension, a nakatulong kenkuana ti sabsabali.’ Di nainkalintegan ti ibagbagada ken ulbod. Ket kunada: ‘Dagiti sarsarita maipapan kadagiti nagkauna nga insuratna: nadiktaran kenkuana iti agsapa ken rabii,’ (25:4,5) .
Maysa kadagiti kadakkelan a parikut ti Koran ket adda iti historikal a material a kas iti immun-una. Kasano nga ammo ni Muhammad, a nagbiag idi maika-6 a siglo, no ania ti imbaga ken inaramid dagiti tattao a nagbiag iti adu a siglo sakbay kenkuana? Kasano a ti asinoman a tao a naladaw unay ti panagbiagna ket makaipatulod iti mapagtalkan nga impormasion maipapan kadagiti tattao a nasapsapa nga amang ti panagbiagda ngem kenkuana? No dakamaten ti Koran dagiti palawag ti agarup sangapulo ket lima a pigura iti pakasaritaan [Noe (11:25-49), Abraham (2:124-133), Jose (Sura 12), Saul (2:249), Lot (7:80,81) . , Aaron (7:150), Moises (18:60-77), Salomon (27:17-28), Job (38:41), David (38:24), Jesus (19:30-34), Maria (19:18-20)].- kasta met dagiti kasta a bitla a saan a nadakamat iti Biblia - nakaskasdaaw unay no ti maysa a tao a nagbiag 600-3000 a tawen kalpasanna ket makaammo iti kasta nga eksakto maipapan iti linaon dagiti bitla dagitoy a tattao ken ti biagda, uray no dina pay pulos nakita wenno nangngeg ida isu a mismo. Sadino ti nakaalaan ni Muhammad kadagiti linaon dagiti bitla ken kasano a mapagtalkan dagitoy? Iti pangkaaduan, saan a riribuken dagiti Muslim ti uloda kadagitoy a kita ti banag, ngem nasayaat no panunoten no kasano a mapagtalkan ti kasta a historikal a material, a saan a pulos a naibatay kadagiti napaliiw wenno interbiu dagiti nakasaksi.
KASANO A NAGDUMA TI KORAN KEN TI TRADISION DAGITI MUSLIM ITI BIBLIA?
Iti napalabas a parapo, naibaga no kasano a ti historikal a material ti Koran ket agsaad a nangruna kadagiti paltiing nga inawat ni Muhammad. Kanayonanna, tuktukoyen ti Koran ti adu a kakasta a pasamak ken persona a nadakamaten iti Biblia sinigsiglo sakbayna. No maipapan kadagitoy dua a libro, madlawtayo ti nagadu a nagdumaan dagitoy. Agparang dagitoy agpadpada iti benneg ti historikal a material ken doktrinal a material. Kitaentayo dagiti pagarigan manipud iti agpada a benneg:
• Iti Koran, naikuna a maysa kadagiti annak ni Noe ti nalmes iti layus (11:42,43). Sigun iti Genesis, adda amin nga annak ni Noe iti daong ket naisalakanda. (Gen 6:10 ken 10:1: Ket ni Noe ket nangipasngay iti tallo nga annak a lallaki, da Sem, Ham, ken Jafet..... Ita dagitoy dagiti kaputotan dagiti annak da Noe, Sem, Ham, ken Jafet: ket kadakuada adda annak a lallaki nayanak kalpasan ti layus.)
• Dakamaten ti Koran a nagyanud ti daong ni Noe idiay Bantay Dzudi (11:44). Iti umuna a libro ni Moises, naikuna a nagyanud daytoy iti kabambantayan ti Ararat (Gen 8:4: Ket nagna ti daong iti maikapito a bulan, iti maikasangapulo ket pito nga aldaw ti bulan, iti kabambantayan ti Ararat.).
• Nagsao dagiti kapanawenan ni Noe iti Koran 71:21-23 maipapan kadagiti didiosda (...Ket kunada: Saanyo a pulos panawan dagiti diosyo, wenno panawan ti Wadd, wenno Suwa; wenno Yaghus, ken Yauq ken Nasr.. ), nga aktual dagiti didiosen nga Arabo idi panawen ni Muhammad.
• Segun iti Koran, nagtudo dagiti ladrilio iti Sodoma (15:74) ken saan nga asupre ken apuy (Gen 19:24: Kalpasanna, nagtudo ni Jehova iti Sodoma ken Gomorra iti asupre ken apuy manipud iti APO manipud langit).
• Kuna ti Koran a nagnaed ni Abraham idiay Mecca (22:26). Awan ti ibagbaga ti Biblia maipapan iti Mecca.
- Gagangay a patien dagiti Muslim a dandanin idaton ni Abraham ti anakna nga Ismael, uray no kuna ti Biblia a ti anak ket naawagan Isaac (Gen 22 ken Hebreo 11:17- 19: Babaen ti pammati ni Abraham, idi nabista, indatonna ni Isaac : ken daydiay immawat kadagiti kari indatonna ti bugbugtong nga anakna, A naibaga maipapan kenkuana, “Maawaganto iti putotmo ken Isaac: Gapu ta nabalinan ti Dios a pagungaren, uray pay manipud kadagiti natay, manipud sadiay met nga inawatna isuna.” maysa a pigura.) ken uray no tuktukoyen met ti Koran ni Isaac (kitaen ti 11:69-74 ken 37:100-113).
- Kuna ti Koran a nailansa ti maysa nga adipen ti maysa a Faraon (12:41) ken saan a naibitin iti kayo (Gen 40:18-22: Ket simmungbat ni Jose ket kinunana, Daytoy ti kaipapanan daytoy: Dagiti tallo a basket ket tallo nga aldaw: Kaskasdi iti las-ud ti tallo nga aldaw, itag-ay ni Faraon ti ulom manipud kenka, ket ibitinnaka iti kayo, ket kanen dagiti tumatayab ti lasagmo manipud kenka.Ket naaramid iti maikatlo nga aldaw, nga aldaw ti kasangay ni Faraon, nga inaramidna maysa a piesta kadagiti amin nga adipenna: ket intag-ayna ti ulo ti panguluen nga agay-aywan ken ti pangulo a panadero kadagiti adipenna.Ket insublina manen ti panguluen nga agay-aywan iti panagay-ayamna, ket intedna ti kopa iti ima ni Faraon: Ngem inbitayna ti kangrunaan a panadero: kas iti impatarus ni Jose kadakuada.) . Daytoy a kaugalian, ti pannakailansa iti krus, dimteng laeng agarup sumagmamano a siglo kalpasanna babaen kadagiti Romano.
- Kuna ti Koran a ti asawa ti maysa a Faraon ti nangaywan ken Moises (28:8,9). Sarsaritaen ti Biblia ti anak a babai ni Faraon (Exo 2:5-10: ... Ket dimmakkel ti ubing, ket inyegna isuna iti anak a babai ni Faraon, ket nagbalin nga anakna. Ket pinanagananna iti Moises: ket kinunana, Gapu ta nagdrowingak kenkuana rimmuar iti danum.).
- Ti Koran ket inawaganna ni Haman a maysa a korterio ni Faraon (28:6,38 ken 40:36), urayno isu ket maysa a Persiano a korterio iti serbisio ni Ari Asuero ken saan a nagbiag agingga idi maika-5 a siglo (Ester 3:1 Kalpasan dagitoy a banbanag intan-ok ni ari Asuero ni Haman nga anak ni Hamedata nga Agagita, ket indur-asna, ken insaadna ti tugawna a nangatngato ngem kadagiti amin a prinsipe a kaduana.).
- Segun iti Koran, ti balitok a baka ket inaramid ti maysa a Samaritano (20:87,88). Segun iti Biblia, inaramid ni Aaron (Gen 32). Pagaammo maipapan kadagiti Samaritano a saanda nga immay iti nasantuan a daga agingga iti adu a siglo kalpasanna, kayatna a sawen, mainaig iti pannakaidestiero manipud Babilonia.
- Dakamaten ti Koran a ni Maria ket kabsat a babai ni Aaron (19:27-28) ken anak a babai ni Amram (3:35, 36 ken 66:12), isu nga aktual a sigurado a nagbiag isuna kadagiti siglo sakbayna ken isu ni Miriam, kabsat ni Aaron ken Moises.
• Dagiti pasamak a nanglikmut iti kinaubing ni Maria (3:33-37), panagsasao ni Jesus iti duyan (3:46 ken 19:29, 30) ken ti panangaramid ni Jesus kadagiti tumatayab manipud iti damili (5:110), ket bambanag nga ibagbaga ti Biblia awan ti maipapan iti. Imbes ketdi, kadagiti naladaw a nayanak nga apokripal a literatura (ti Childhood Gospel ni Tomas ken ti Arabian Childhood Gospel) masarakantayo dagiti isu met laeng a banag.
• Saan a sapasap a patien dagiti Muslim a natay ni Jesus iti krus. Ti paset 4:156-158 ti Koran ket mapapati a tumukoy iti daytoy nga isyu.
Ti panangampon . Segun kadagiti pannursuro ti Koran, saan nga alaen ti Dios dagiti ubbing para iti bagina (5:18 ken 19:88-92). Maibilang dayta nga imposible. Imbes ketdi, agsao ti Biblia iti sumagmamano a paset maipapan iti panangampon, a mabalin a mapasaran ti tunggal maysa kadatayo, no la ketdi awatentayo ni Jesucristo kas Mangisalakantayo ken makastrektayo iti Espiritu ti Dios kadagiti pusotayo. Mabalin a maidilig iti panangampon, a sadiay alaennatayo ti Dios kas annakna. Mabalintayo ngarud iti kararag ti makisarita iti Dios a kas iti naindagaan nga ama ken basta ibagatayo Kenkuana dagiti pakadanagantayo. Maysa daytoy kadagiti parikut ti adu a Muslim no agkararagda. Saanda nga am-ammo ti Dios kas amada, ket dayta ti gapuna nga ikagkagumaanda ti umasideg Kenkuana a kasla manipud iti likudan ti dakkel a rangkis. Dayta ti manglapped kadakuada nga agkararag a sitatalged. Kasta met, masansan nga adda di kasapulan a panangulit iti kararagda, a pinakdaarannatayo ni Jesus maipapan iti dayta. Mabalin nga ibagada dagiti Arabiko a sentensia sigun iti espesipiko a pormula, uray no mabalin a dida pay ketdi maawatan daytoy a pagsasao:
- (Juan 1:12) Ngem dagiti amin nga immawat kenkuana, intedna kadakuada ti pannakabalin nga agbalin nga annak ti Dios , uray dagidiay mamati iti naganna.
- (Gal 3:26) Ta annakkayo amin ti Dios gapu iti pammatiyo ken Cristo Jesus .
- (1 Juan 3:1) Adtoy, ania a kita ti ayat ti inted kadatayo ti Ama, tapno maawagantayo nga annak ti Dios : gapuna saannatayo nga am-ammo ti lubong, gapu ta saanna nga am-ammo.
- (Mat 6:5-9) Ket no agkararagkayo, saankayo nga agbalin a kas kadagiti managinsisingpet: ta pagay-ayatda ti agkararag a sitatakder kadagiti sinagoga ken kadagiti suli dagiti kalsada, tapno makita ida dagiti tattao. Pudno kunak kadakayo, Addaanda iti gunggona. 6 Ngem sika, no agkararagka, sumrekka iti aparadormo, ket inton inrikepmo ti ridawmo, agkararagka ken Amam nga adda iti nalimed; ket ni Amayo a makakita iti nalimed gunggonaannakayo iti sipapanayag. 7 Ngem no agkararagcayo, saanyo nga usaren dagiti awan mamaayna a panangulit-ulit, kas iti ar-aramiden dagiti nasion : ta ipagarupda a mangngegdanto gapu iti adu a panagsaoda. 8 Saankayo ngarud a kas kadakuada: ta ammo ni Amayo no ania dagiti banag a kasapulanyo, sakbay a dumawatkayo kenkuana. 9 Iti castoy a wagas ngarud ikararagmo : Amami nga adda sadi langit , Nasantoan koma ti naganmo.
- (Mat 7:11) No dakayo ngarud, gapu ta dakes, ammoyo ti mangted kadagiti naimbag a sagut kadagiti annakyo, anian nga ad-adda nga ited ni Amayo nga adda sadi langit kadagiti naimbag a banag kadagiti agdawat kenkuana ?
- (Rom 8:15) Ta dikay inawat manen ti espiritu ti pannakaadipen iti panagbuteng; ngem inawatmo ti Espiritu ti panangampon, a babaen iti dayta ipukkawmi, Abba, Ama .
Ti poligamia ket maysa a banag a ti pannursuro ti Baro a Tulag ket naiduma manipud iti sursuro nga inawat ni Muhammad (ni Muhammad a mismo ket nalabit addaan iti di kumurang a sangapulo ket dua nga assawa ken kasta met ti sumagmamano a kamalala.) Ta nupay makitatayo a bayat ti Daan a Tulag dadduma a tattao ket addaan iti nasurok ngem maysa nga asawa , ti poligamia ket saan nga orihinal a pagayatan ti Dios, ngem maymaysa laeng a lalaki ken asawa a babai - kas kada Adan ken Eva idi damo. Daytoy ti pinatalgedan ni Jesus ken dagiti apostol:
- (Mat 19:4-6) Ket simmungbat ket kinunana kadakuada, Diyo kadi nabasa, a ti nangaramid kadakuada idi damo inaramidna ida a lalaki ken babai. 5 Ket kinunana, Gapu itoy ti maysa a lalaki panawannanto ti ama ken ina, ket makikadua iti asawana: ket isuda a dua agbalindanto a maymaysa a lasag? 6 Apay a saandan a dua, no di ket maymaysa a lasag. Ti ngarud pinagtipon ti Dios, saan koma a pagsisinaen ti tao.
- (1 Cor 7:1-3) Ita maipanggep kadagiti banbanag nga insuratmo kaniak: Nasayaat no saan a sagiden ti lalaki ti babai. 2 Nupay kasta, tapno maliklikan ti pannakiabig, tunggal lalaki addaan koma iti bukodna nga asawa, ken tunggal babai addaan koma iti bukodna nga asawa . 3 Ti asawa a lalaki ipaayna koma iti asawa a babai: ken kasta met ti asawa a babai iti asawa a lalaki.
- (1 Tim 3:1-4) Pudno daytoy a pagsasao, No tarigagayan ti maysa a tao ti opisina ti obispo, tarigagayanna ti nasayaat nga aramid. 2 Ti obispo ngarud masapul nga awan pakababalawanna, ti asawa ti maymaysa nga asawa , nasiput, nasimbeng, nasayaat ti kababalinna, naited iti kinamanagpadagus, maikari a mangisuro; 3 Saan a naited iti arak, saan a mangsapsaplit, saan a naagum iti narugit a gunggona; ngem naanus, saan a mannakigubat, saan a managagum; 4 Daydiay mangiturturay a naimbag iti bukodna a balay, nga agpasakup dagiti annakna buyogen ti amin a grabidad
Kababalin kadagiti kabusor . Bayat ti panangadaltayo iti biag ni Muhammad ken ti pundasion ti pannakabalinna, ti nasken a paset dayta ket ti panangusar iti Kampilan ken Panangpapatay kadagiti kalabanna. Makitatayo manipud kadagiti historikal a gubuayan nga isu ket nakipaset kadagiti agarup a 27 a panagraut, nangipatulod kadagiti 38 a babbabassit a panagraut, ken nangpapatay pay kadagiti sumagmamano a tattao a nanglais kenkuana (ti Biograpia ni propeta Muhammad / Ibn Hisham, p. 452, 390 ken 416, iti Finlandes) . . Kasta met ti Koran nga inbabaet ni Muhammad kadagiti tattao ket mangiraman kadagiti sumagmamano a paset a mangbalakad kadagiti tattao a makiranget kadagiti kalabanda. Iti Arabiko, sumagmamano a kakasta a bersikulo ti agsasao maipapan iti panangpapatay. Kinuna ti Islamiko nga Eskolar a ni Moorthy Muthuswamyn: “Nasurok nga innem a pulo a porsiento iti linaon ti Koran ti agsasao iti dakes maipapan kadagiti di Muslim ken mangaw-awag iti naranggas a pannakidangadang maibusor kadakuada. Iti kaaduan, dandani tallo a porsiento kadagiti bersikulo iti Koran ti agsasao a naparabur maipapan iti sangatauan. Tallo a kakapat ti biograpia ni Muhammad [ti Sirat] ti mangisalaysay maipapan kadagiti pannakidangadang maibusor kadagiti di manamati.” (7) .
Sagrado a bulan para iti sagrado a bulan: dagiti sagrado a banag met ket maipabaklay iti panagibales. No adda mangraut kenka, rautem isuna a kas iti panangrautna kenka... (2:194)
Ummongem a maibusor kadakuada amin a lallaki ken kabalyero iti bilinmo tapno makapapatayka iti buteng iti kabusor ti Dios ken ti kabusormo, ken dadduma pay malaksid kadakuada... (8:60)
Makigubatka kadakuada: Dusaennanto ida ti Dios kadagiti imam ken pakumbabaenna ida. Itednanto kenka ti balligi kadakuada ken paimbagenna ti espiritu dagiti napudno. (9:14)
Labanan dagiti kasta kadagidiay naited kadagiti Kasuratan a saan a mamati iti Dios wenno iti Maudi nga Aldaw... (9:29)
Propeta, makigubatka kadagiti di mamati ken managinsisingpet ken makilangen a nainget kadakuada. Ti impierno ti pagtaenganda: maysa a dakes a gasat. (9:73) nga (9:73).
Laglagipenyo idi impalgak ti Dios ti pagayatanna kadagiti anghel : ‘ Addaak kadakayo ; isu nga ikkam ti tured kadagiti namati . Ikabilkonto ti buteng iti puso dagiti di mamati. Ikkatenyo dagiti uloda, ikkatenyo dagiti mismo a murdong dagiti ramayda!’ (8:12)
No makasabatka kadagiti di mamati kabilem dagiti uloda ket, inton nadadaelmo ti nasaknap a panagparti kadakuada, igalutmo a sititibker dagiti kautibom... (47:4)
Dagiti ngay natalna a bersikulo ti Koran ? _ Mabalin nga agusar ti dadduma a Muslim kadagiti bersikulo a mangisarsarita iti nainggayyeman a kababalin kadagiti saan a Muslim. Kasta ti kas pagarigan dagiti sumaganad a paset manipud iti Koran:
Awan ti pannakapilit iti relihion. Ti pudno a panangiwanwan ket naiduma itan iti biddut..(2:256)
Ket agbalinka a nadayaw no makisuppiatka kadagiti Tattao ti Libro, malaksid kadagiti karaman kadakuada nga agar-aramid iti dakes. Ibagam: ‘Mamatikami iti naipalgak kadakami ken naipalgak kadakayo. Maymaysa ti Diosmi ken ti Diosmo. Kenkuana agpasakupkami kas Muslim.’ (29:46) ken ni.
Nupay kasta, kaaduan kadagiti Islamiko nga eskolar ket umanamong a dagiti naud-udi a paset ti Koran – dagiti paltiing kalpasan ti panagakar idiay Medina – ket mangsukat kadagiti immun-una a paltiing, kayatna a sawen dagiti paltiing a naawat idiay Mecca. Maysa a naisangsangayan a paset ket nangnangruna ti sura 9:5, ti makunkuna a bersikulo ti kampilan, a mangsukat kadagiti natalna a bersikulo nga agturong kadagiti saan a Muslim:
Inton malpas dagiti sagrado a bulan1 patayem dagiti agdaydayaw iti didiosen sadinoman ti pakasarakam kadakuada. Tiliwenyo ida, lakubenyo ida, ken agiddakayo a mangbalkot iti sadinoman para kadakuada. No agbabawida ket agkararagda ken itedda ti buis ti limos, palubosam ida a mapan iti dalanda. Manangpakawan ken mannakipagrikna ti Dios (9:5) .
Ngem no kitaentayo dagiti pannursuro ni Jesus ken ti immuna a pasurotna, makitatayo a naibasar dagitoy iti agsusupadi a kababalin ken ni Jesus a mismo ti nangited iti biagna para kadatayo (Mat 20:28: Uray no immay ti Anak ti tao tapno saan a maserbian nga, ngem agserbi, ken itedna ti biagna a subbot para iti adu.). Dagiti sumaganad a bersikulo a pakairamanan dagiti bukod a sasao ni Jesus ken kasta met dagiti sursurat da Pablo, Pedro, ken Juan, iladawanda daytoy. Ipakitada kadatayo a dagiti sursuro ni Jesus ken dagiti immuna a pasurotna ket naan-anay a kasungani kadagiti sursuro ni Muhammad:
Jesus: (Mat 5:43-48) Nangngegyo a naikuna, Ayatem ti kaarrubam, ken guraem ti kabusormo. 44 Ngem kunak kadakayo, Ayatenyo dagiti kabusoryo , bendisionanyo dagidiay mangilunod kadakayo, aramidenyo ti naimbag kadagiti manggurgura kadakayo, ken ikararagyo dagidiay siuulpit a mangus-usar kadakayo, ken mangidadanes kadakayo ; 45 Tapno agbalinkayo nga annak ni Amayo nga adda sadi langit: ta pagsilnaganna ti initna kadagiti nadangkes ken kadagiti naimbag, ken mangitudo iti tudo kadagiti nalinteg ken kadagiti nakillo. 46 Ta no ay-ayatenyo dagiti agayat kadakayo, ania ti gunggona? uray dagiti agsingsingir iti buis saanda kadi nga agpapada ? 47 Ket no agsaludokayo laeng kadagiti kakabsatyo, ania ti ad-adda nga aramidenyo ngem iti sabsabali? saan kadi a kasta uray dagiti agsingsingir iti buis? 48 Agbalinka ngarud a perpekto, a kas iti naan-anay nga Amayo nga adda sadi langit.
- (Mat 26:52) Kalpasanna, kinuna ni Jesus kenkuana, Ikabilmo manen ti kampilanmo iti lugarna: ta amin dagiti mangala iti kampilan mataydanto babaen ti kampilan.
Apostol Pablo: (Rom 12:14,17-21) Bendisionanyo dagiti mangidadanes kadakayo: bendisionanyo, ket dikay ilunod . 17 Awan ti asinoman a supapakan ti dakes iti dakes. Mangted kadagiti bambanag a napudno iti imatang ti amin a tattao. 18 No mabalin, kas iti adda kadakayo, agbiagkayo a sitatalna iti amin a tattao. 19 Patpatgek a patpatgek, dikay ibales ti bagbagiyo, no di ket ikkanyo ti lugar ti pungtot: ta naisurat, ‘Kukuak ti panagibales; Subliakto, kinuna ti Apo. 20 Ngarud no mabisin ti kabusormo, pakanen; no mawaw , ikkan iti inumen : ta iti panangaramidmo iti kasta mangbuntonkanto kadagiti beggang ti apuy iti ulona. 21 Dikay parmeken ti dakes, no di ket parmekenyo ti dakes babaen ti naimbag.
Apostol Pedro: (1 Pedro 3:9,17) Saan a subbotan ti dakes iti dakes, wenno pananglais iti pananglais: no di ket bendision; nga ammoyo a naayabankayo iti dayta, tapno tawidenyo ti bendision. 17 Ta nasaysayaat no kasta ti pagayatan ti Dios, nga agsagabakayo gapu iti naimbag nga aramid, ngem gapu iti dakes nga aramid.
Apostol Juan: (1 Juan 4:18-21) Awan ti panagbuteng iti ayat; ngem ti naan-anay nga ayat ibellengna ti buteng: agsipud ta ti buteng addaan iti pannakatutuok. Ti agbuteng ket saan a naan-anay iti ayat. 19 Ay-ayatentayo isuna, agsipud ta immuna nga inayatnatayo. 20 No ti maysa a tao kunaenna , Ay-ayatek ti Dios, ket guraenna ti kabsatna, isu ket ulbod : ta ti saan nga agayat iti kabsatna a nakitana, kasano nga ayatenna ti Dios a dina nakita? 21 Ket nagun-odtayo daytoy a bilin manipud kenkuana: Ti agayat iti Dios ayatenna met ti kabsatna.
Naregta iti Dios, ngem saan a maitunos iti pannakaammo. No agsapsapultayo iti nagdumaan dagiti pannursuro ti Koran ken ti Baro a Tulag, maysa kadagiti kadakkelan a nagdumaan ket no kasano a mainaig dagitoy iti kasasaad ni Jesus ken no ania ti inaramidna para kadatayo. Ti kangrunaan a kapanunotan ti Baro a Tulag ket dagiti basoltayo ket naikappia ni Jesucristo. Daytoy, ken ti kinadios ni Jesus, ket kinamaag kadagiti Muslim, ket gagangay a sipipinget a sarangtenda ti kapanunotan ken dida mamati iti dayta. No dagiti Muslim busorenda ni Jesus ken ti ebanghelio maipapan kenkuana iti kastoy a wagas, umasping dayta iti panangbusor dagiti relihioso a tattao idi panawen da Jesus ken Pablo. Naregtada met iti Dios ngem saan a naibatay iti pannakaammo ti regtada. Mainayon pay, impagarupda a naggapu iti Dios dagiti aramidda, uray no kanayon a busorenda ti pagayatanna ken ti bukodda a pannakaisalakan. Sipupudno a maibagatayo a dagiti sumaganad a bersikulo ti Biblia ket masansan a maulit-ulit iti intero a pakasaritaan iti biag ti adu a Muslim met:
- (Rom 10:1-4) Kakabsat, ti tarigagay ken kararag ti pusok iti Dios para iti Israel ket, tapno maisalakanda. 2 Ta paneknekak ida nga adda regtada iti Dios, ngem saan a maitunos iti pannakaammo . 3 Gapu ta saanda nga ammo ti kinalinteg ti Dios, ken mapanda ipasdekda ti bukodda a kinalinteg, saanda nga impalubos ti bagbagida iti kinalinteg ti Dios. 4 Ta ni Cristo ti panungpalan ti Linteg para iti kinalinteg ti tunggal maysa a mamati.
- (Mat 23:13) Ngem asikayo pay, nga eskriba ken Fariseo, managinsisingpet ! ta iserradanyo ti pagarian ti langit maibusor kadagiti tattao: ta dikay met sumrek a mismo, ken dikay ipalubos a sumrek dagiti sumsumrek .
- (Fil 3:18-19) (Ta adu ti magmagna , a masansan nga imbagak kadakayo, ket ita ibagak kadakayo uray agsangsangit, a kabusorda ti krus ni Cristo : 19 A ti panungpalanna isu ti pannakadadael , a ti Diosda isu ti tian, ken ti dayagna adda iti bainda, a pampanunotenda dagiti naindagaan a bambanag.)
- (Juan 16:1-4) Dagitoy a banbanag ti imbagak kadakayo , tapno saankayo a masair. 2 Patalawennakayto kadagiti sinagoga: wen, dumteng ti tiempo a ti siasinoman a mangpapatay kadakayo ipagarupnanto nga agserserbi iti Dios . 3 Ket aramidendanto dagitoy kadakayo, agsipud ta saanda nga am-ammo ti Ama wenno siak. 4 Ngem imbagak kadakayo dagitoy tapno inton dumteng ti tiempo, malagipyo nga imbagak kadakayo . Ket dagitoy a banbanag saanko nga imbaga kadakayo idi damo, gapu ta kaduak kadakayo.
Talaga kadi a napasamak idiay Mecca dagiti orihinal a pasamak? Ti Koran ken ti tradision dagiti Muslim ket naiduma iti Biblia iti adu a lugar. Kasta met laeng dagiti lugar a pagperegrinoan dagiti Muslim. Bayat nga adu a Muslim ti sipapasnek a mamati iti kapanunotan a dagiti nasantuan a lugar ti Mecca ket nasinged a nainaig iti biag da Abraham, Ismael ken Agar, narigat ti agsapul iti ebidensia para iti daytoy iti Biblia. Kitaentayo dayta iti lawag ti sumagmamano a pagarigan:
Mecca ken ti templo ti Kaaba. Adu a napasnek a Muslim ti mamati a ni Abraham agraman ti anakna nga Ismael ti nangibangon iti Kaaba. Nupay kasta, awan ti ipapaay ti Biblia a suporta iti daytoy a kapanunotan. Nupay dakamaten ti libro ti Genesis ti sumagmamano a lugar a nagnaedan ni Abraham - ti Ur dagiti Caldeo iti lugar ti dati a Mesopotamia ken agdama nga Iraq, a naggapuan ni Abraham (Genesis 11:31), Harran (Genesis 12:4), Egipto (Genesis 12:14), Bethel (Genesis 13:3), Hebron (Genesis 13:18), Gerar (Genesis 20:1), Beerseba (Genesis 22:19) - nupay kasta, awan ti uray sangkabassit a pannakadakamat ti Mecca. Awan ti nadakamat iti dayta, nupay maitutop nga ipapan a kasta no ti templo ti Kaaba ket impasdek ni Abraham ken no dayta ti damo a sentro ti agdama nga Islamiko a panagdayaw. Apay a saan a pulos a nadakamat daytoy wenno dagiti tinawen a panagperegrino ni Abraham iti daytoy nga ili, a nasurok a 1000 km manipud kadagiti lugar a nagnaedan ni Abraham? Wenno gapu kadi ta saan pay a pulos a napasamak dagitoy a banag? Kanayonanna, nasayaat a laglagipen nga ipakita ti Biblia a ti anak ni Abraham, ni Ismael, ket nagnaed idiay let-ang ti Paran. Pagaammo a kukua daytoy ti agdama a Peninsula Sinai (Kitaen dagiti daan a mapa!). Daytat’ lugar a dandani sangaribu a kilometro ti kaadayona manipud Mecca. Tukoyen dagiti sumaganad a bersikulo daytoy a let-ang kasta met no kasano a nakagun-od ni Ismael iti asawa manipud Egipto, nga asideg iti isu met laeng a lugar:
- (Gen 21:17-21) Ket nangngeg ti Dios ti timek ti ubing; ket ti anghel ti Dios inayabanna ni Agar manipud langit, ket kinunana kenkuana, Ania ti sakitmo, Agar? dikay agbuteng; ta nangngeg ti Dios ti timek ti ubing iti ayanna. 18 Tumakderka, itag-aymo ti ubing, ket iggamam iti imam; ta pagbalinekto isuna a naindaklan a nasion. 19 Ket linuktan ti Dios dagiti matana, ket nakitana ti bubon ti danum; ket napan, ket pinunnona ti botelia iti danum, ket ininumna ti ubing. 20 Ket adda ti Dios iti ubing; ket dimmakkel, ket nagnaed iti let-ang, ket nagbalin a pumapana. 21 Ket nagnaed isuna iti let-ang ti Paran : ket ni inana innalana ti asawa manipud iti daga ti Egipto .
- (Numb 10:12) Ket dagiti annak ti Israel nagdaliasatda manipud let-ang ti Sinai ; ket naginana ti ulep iti let-ang ti Paran .
Arafat ni Arafat. Sigun iti pammati dagiti Islam, dandanin isakripisio ni Abraham ni Ismael (sasao ti Biblia maipapan ken Isaac) idiay Bantay Arafat, nga agarup 11 a kilometro manipud Mecca. Imbes ketdi, no kitaentayo ti libro ti Genesis, mapaspasamak dagitoy a pasamak iti amin a tiempo iti Nasantuan a Daga. Masarakan dagitoy iti rehion ti Moria - maysa a lugar a tallo nga aldaw a panagdaliasat manipud iti nagnaedan ni Abraham, ken agparang nga isu met laeng a bantay idiay Jerusalem a nangited ni Jesus iti biagna, ken a sadiay ni Solomon idi panawenna ket nangibangon iti templo. Sigurado a dayta ti kaaduan a posible a lokasion dagiti pasamak:
- (Gen 22:1-4) Ket napasamak kalpasan dagitoy a banag, sinulisog ti Dios ni Abraham, ket kinunana kenkuana, Abraham: ket kinunana, Adtoyak. 2 Ket kinunana, Alaem itan ti anakmo, ti kakaisuna nga anakmo a ni Isaac, nga ay-ayatem, ket ipanka iti daga ti Moria ; ket idatonyo isuna sadiay kas daton a mapuoran iti maysa kadagiti bantay nga ibagak kadakayo. 3 Ket bimmangon ni Abraham iti nasapa a bigat, ket siniliana ti asnona, ket inkuyogna ti dua kadagiti agtutubona a lallaki, ken ni Isaac nga anakna, ket biningayna ti kayo a maipaay iti daton a mapuoran, ket timmakder, ket napan iti lugar a nakaigapuan ti daton a mapuoran Imbaga ti Dios kenkuana. 4 Kalpasanna iti maikatlo nga aldaw intangad ni Abraham dagiti matana, ket nakitana ti lugar iti adayo .
- (2 Cron 3:1) Kalpasanna, rinugian ni Solomon nga bangonen ti balay ni Jehova idiay Jerusalem idiay bantay Moria , a nagparangan ti Apo ken ni David nga amana, iti lugar nga insagana ni David iti pagirikan ni Ornan a Jebuseo.
Dagiti turod ti Safa ken Marwa ken ti ubbog ti Zamzam ket Nasantuan met a lugar idiay Mecca ken dagiti lugar nga umay dagiti tattao iti panagperegrinoda. Ti pakasaritaanda ket nainaig iti panagala da Agar ken Ismael iti danum manipud sadiay kalpasan a pimmanawda ken Abraham. Imbes ketdi, no kitaentayo ti Genesis, dagitoy a pasamak - ti panagsapul da Agar ken Ismael iti danum - ket adda pay laeng iti Nasantuan a Daga, iti let-ang ti Beerseba, nga asideg idi iti Natay a Baybay. Gapuna, saan a maitunos ti Biblia iti pammati ti Muslim.
- (Gen 21:14,19) Ket bimmangon ni Abraham iti bigat, ket nangala iti tinapay, ken maysa a botelia ti danum, ket intedna ken Agar, inkabilna iti abagana, ken iti ubing, ket pinapanawna: ket pimmanaw, ket nagallaalla iti let-ang ti Beerseba . 19 Ket linuktan ti Dios dagiti matana, ket nakitana ti bubon ti danum ; ket napan, ket pinunnona ti botelia iti danum, ket ininumna ti ubing.
Paraiso ken Langit. No kitaentayo ti pannursuro ti Baro a Tulag maipapan iti Paraiso, kunana a maysa daytoy a lugar a nalipatanen dagiti naindagaan a banag. Awanton ti sakit, bisin, panagsagaba, basol, ken awanton ti pannakilangen iti panagasawa, kas kinuna ni Jesus. Mapukawto amin dagiti agdama a kinaimperpekto ken ut-ottayo:
- (Mat 22:29-30) Simmungbat ni Jesus ket kinunana kadakuada, Agbiddutkayo , gapu ta diyo ammo dagiti nasantuan a kasuratan, wenno ti pannakabalin ti Dios. 30 Ta inton panagungar, saanda nga agkasar, wenno maited iti panagasawa, no di ket kas kadagiti anghel ti Dios idiay langit.
- (Apoc 21:3-8) Ket nangngegko ti dakkel a timek manipud langit a nagkuna, Adtoy, ti tabernakulo ti Dios adda kadagiti tattao, ket makipagnaedto kadakuada, ket isudanto ti ilina, ket ti Dios a mismo makikadua kadakuada, ket agbalinka a Diosda. 4 Ket punasento ti Dios ti amin a lua kadagiti matada; ket awanton ti ipapatay, wenno ladingit, wenno ikkis, wenno awanton ti ut-ot: ta dagiti immun-una a banag ket napalabasen . 5 Kinuna ti nagtugaw iti trono, Adtoy, aramidek a baro ti amin a banag. Ket kinunana kaniak, Agsuratka : ta dagitoy a sasao pudno ken napudno . 6 Ket kinunana kaniak, Nalpasen . Siak ni Alpha ken Omega, ti pangrugian ken ti panungpalan. Siwayawaya nga itedko iti mawaw iti ubbog ti danum ti biag . 7 Ti agballigi tawidennanto ti amin a banbanag; ket agbalinakto a Diosna, ket isunto ti anakko. 8 Ngem dagiti managbuteng, ken saan a mamati, ken dagiti makarimon, ken mammapatay, ken mannakikamalala, ken mangkukulam, ken managdaydayaw kadagiti didiosen, ken amin nga ulbod, addaandanto iti pasetda iti danaw a sumsumged iti apuy ken asupre: nga isu ti maikadua nga ipapatay.
Nupay kasta, no kitaentayo ti paltiing nga inawat ni Muhammad maipapan iti Langit, naan-anay a naiduma dayta iti nadakamat a panangiladawan. Sigun ken Muhammad, ti Langit ket maysa a lugar a dagiti banag a maiparit ditoy Daga ket agbalin a maipalubos, kangrunaanna a kaipapananna dagiti babbai ken arak (dagitoy ket nalabit banag a patien ti adu a nagpakamatay a bomber a mapasaran kalpasan ti ipapatay, uray no ti maudi a bersikulo dagiti nadakamat a paset ti Biblia , kas pagarigan, impamatmatna a dagiti mammapatay ket saanda a tawiden ti pagarian ti Dios - masapul a mapanda idiay Impierno.) . Sadiay dagiti tattao ket maaddaanto met kadagiti assawa a kas met laeng ditoy Daga ken agiddadanto kadagiti sopada, a nakawesan kadagiti nabaknang a seda ken napino a brocade:
No maipapan kadagiti nalinteg, agtalinaeddanto a sitatalna a sangsangkamaysa iti tengnga dagiti minuyongan ken ubbog, a naarkosan kadagiti nabaknang a seda ken napino a brocade. Wen, ket ikasarmi ida kadagiti nasipnget ti matana nga houris (44:51-54) .
Agsadagdanto kadagiti sopa a naparabawan iti napuskol a brocade... Adda sadiay dagiti managbabain a birhen a saan a sinagid ti tao wenno jinnee idi... Birhen a kas iti kinapintas dagiti korales ken rubi. (55:54-58) nga .
Iti dayta nga aldaw makumikomto dagiti agtawid iti Paraiso kadagiti ragsakda. Kaduada dagiti assawada, agsadagdanto kadagiti nalinong a kabakiran kadagiti nalukneng a sopa. Maaddaandanto kadagiti bunga iti dayta, ken amin a tarigagayanda. (36:55-57) nga .
Agsadagda kadagiti sopa a nagsasaruno ti panagsasarunoda. To dark-eyed houris Kasartayo ida. (52:20)
No maipapan kadagiti nalinteg, sigurado nga agballigidanto. Dagiti kukuada ket agbalinto a minuyongan ken kaubasan, ken nangato ti barukongda a babbalasitang para kadagiti kakadua: maysa a pudno a nalapunos a kopa. (78:31-34) nga .
Sigurado nga agtaengto ti nalinteg iti kinaragsak. Agsadagda kadagiti nalamuyot a sopa kumitadanto iti aglawlawda: ket iti rupada markaamto ti silnag ti rag-o. Maiteddanto iti puro nga arak nga inumen, a sitatalged a naselioan, a dagiti mismo a rugitna ket musko (ta iti daytoy agsisinnublat koma ti amin a tattao). (83:22-26) nga .
Sumagmamano a dadduma pay a gubuayan ti tumukoy iti panangipapan ni Muhammad iti paraiso. Sigun ken Muhammad, ti paraiso ket maysa a lugar a napno iti seksualidad. Naan-anay a maikontra daytoy iti sasao ni Jesus, agsipud ta kinuna ni Jesus: “Agbiddutkayo, a diyo ammo dagiti nasantuan a kasuratan, wenno ti pannakabalin ti Dios. Ta inton panagungar saanda nga agasawa, wenno maited iti panagasawa, no di ket kasda kadagiti anghel ti Dios idiay langit.” (Mat 22:29,30):
Insalaysay ni Ali a kinuna ti Apostol ni Allah : “Iti Paraiso adda merkado a sadiay saan a maaramid ti panaggatang wenno panaglako , no di ket adda dagiti lallaki ken babbai . No kayat ti lalaki ti maysa a napintas, mapalubosan a makiseks kenkuana. “Pinasingkedan daytoy ni Tirmizi. (Al Hadis, Libro 4, Kapitulo 42, No. 36.)
Insalaysay ni Abu Sayeed a ti Mensahero ni Allah ket kinunana, "Tunggal lalaki ket addaan iti dua nga assawa idiay paraiso, ken tunggal maysa nga asawa ket addaan kadagiti pitopulo a belo a babaen daytoy ket makita ti maysa ti puso dagiti sakana." Daytoy ti pinasingkedan ni Tirmizi. (Al Hadis, Libro 4, Kapitulo 42, No. 23, 652.)
Kinuna ni Anas a kinuna ti Propeta, "Iti Paraiso, maikkan dagiti lallaki iti kasta ken kasta a pannakabalin para iti seksual a pannakidenna." Idi napagsaludsodan no kabaelantayo ti kasta, insungbatna a maited kenkuana ti pannakabalin ti sangagasut a lallaki. Kinuna ni Tirmidhi daytoy . ( Mishkat al-Masabih Paset 3, panid 1200.)
References:
1. Ismaelin lapset (The Children of Ishmael), p. 92,93 2. J. Slomp: “The Qura’n for Christians and other Beginners”, Trouw, 18/11, 1986 3. Martti Ahvenainen: Islam Raamatun valossa, p. 87-90 4. Ibn Sa’d Kitab Al-Tabaqat Al-Kabir, vol. II,64. 5. Ismaelin lapset, p. 14 6. Robert Spencer: Totuus Muhammadista (The Truth About Muhammad: Founder of the World’s Most Intolerant Religion) p. 92,93 7. Martti Ahvenainen: Islam Raamatun valossa, p. 374
|
Jesus is the way, the truth and the life
Grap to eternal life!
|
Other Google Translate machine translations:
Minilion a tawen / dinosaur / ebolusion
ti tao? |
