1. ¿Mayamp mayamp jaqir tukusktanti?

Reincarnación sat yatichäwit parlkasaxa, walja jan waltʼäwinaka ukat jisktʼasiñ chimpunak jikxatsna. Ukhamarakiw reencarnación tuqit yatxatäwinakax lurasiwayi ukat hipnosis ukat espontáneo amtawinak apnaqasaw lurasiwayi. Ukjja jutïr uñachtʼäwinakarjamaw yatjjataskañäni:

¿Kunatsa jan amtktanti? Nayrïr ukat chiqpachansa nayra jakäwinakasatx juk’amp chiqapar uñjat jiskt’awix akawa; “¿Kunatsa jupanakat jan kuns amtktanti?” Chiqpachansa qhipäxan mä cadena nayra jakäwinakas utjaspa ukhaxa, ¿janit amuytʼañjamäkaspa uka nayra jakäwinakat walja detalles ukanakat amtañaxa, sañäni, familia, yatiqañ utanaka, qamañ utanaka, irnaqäwinaka, chuymankipstaña? ¿Kunatsa nayra jakäwisat ukanak jan amtktanti, aka jakäwit patak patak, waranq waranq sarnaqäwinakatsa jankʼak amtasksna? Ukhamasti, ¿janit ukax qhan uñachtʼayi, uka nayra jakäwinakax janipuniw utjkänti, kunattix jan ukhamäkaspa ukhaxa, chiqpachansa amtassnawa? 

   Jumatix Machaq pacha movimiento ukankirïsta ukat reencarnación ukar iyawssta ukhax jiskt’asiñamawa kunats uka nayra jakäwinakat jan kuns amtasktati. Ukat reencarnación ukar arkirinakax waljaniw uka nayra jakäwinakat amtasisksna sasin sapxi, uk amuytʼarakiñäni. H. B. Blavatsky, sociedad teosófica ukan utt’ayiripampi, jupax inas taqit sipans juk’ampirus occidental markanakan 1800 maranakanx reencarnación uñt’ayawaychi, kunats jan amtasktanti sasaw jiskt’asitayna:

Inas sissna, mä jiwir jaqin jakäwipanx janiw ukham t’aqhisiñanakax almampi janchimpix utjkiti, ukax janiw mä juchan achupa ukhamarak jan walt’awipäkaspati, ukax nayra pachanx lurasiwayi. Ukampis mayni tuqitxa, jichha jakäwipanx janiw ukanak amtañax utjkiti. 1) .

Jaqinakan jilxattatapa.  Payïr jan walt’awix jiwasanakan uñstayatawa, ukax jaqinakan jilxattatapawa. Reencarnación ukax chiqächi ukat maynix moksha ukaruw purispa ukat ciclo ukar jaytxaspa ukhax aka Uraqin jaqinakan jakhüwipax juk’aptayañapawa – jan ukax mä juk’a pachax janiw jilxattañapäkiti. Mä arunxa, jichhax aka Uraqinx nayrat sipan juk’a jaqinakakiw utjañapa.

   ¿Kunatsa jan waltʼäwinakax mayjäpacha? Kunapachatixa jaqinakaxa taqi pachana jisk’achapxañapawa kunatixa jaqinakaxa ciclo ukata sarxapxi, ukaxa, uka lantixa, sapa kutiwa jilxattaski, ukhamata jichhaxa niya 10 kuti jaqinakawa utji 500 maranakata ukhamaraki niya 30 kuti jila 2.000 maranakata. Chiqansa, jichhax aka Uraqinx nayrat sipans juk’amp jaqinakaw utji ukatx patak patak maranakanx sapa kutiw jilxattawayi.

   Chiqansa, janiw mä qawqha waranq maranakat juk’amp qhipäxar sarañax wakiskaspati – jichha jaqinakan jilxatatapat jakhüwinakar uñtasita – janïr cero punto ukar puriñkama, kawkhantix jan jaqinakax utjkaspän ukaru. (Génesis 1:28 qillqatampi chikachasiña, “Wawanipxam, jilxattapxam, aka uraqiru phuqantapxam...”).

   Jaqinakan jilxattatapax chiqpach jan walt’awiwa reencarnación tuqitxa, juk’ampirus yaqhip almanakax uka ciclo ukanx qhispiyatäpxiwa. Ukajj janiw reencarnación ukar yanaptʼkiti; ukax contradictorio ukhamawa.

Oriente ukat occidental ukanakan reencarnación ukanaka. Inti jalsu tuqinkir jaqinakan amuyunakapanxa, mä jaqix mä uywaruw tukuspa jan ukax mä quqaruw tukuspa, ukampirus occidental markanakanx jaqinakax jaqinakjamaw qhiparapxi sasaw amuyapxi. Nayra ukat juk’amp nayrïr Asia tuqin uñjatax taqi kasta jakawiruw uñt’ayi; ukatwa almanakan transmigración satawa. Amuyt’añataki, Olavi Vuori (p. 82,  Hyvät henget ja pahat ) jupax China markan wali uñt’at religionapat akham qhanañcht’awayi:

China markan wali uñtʼat religionapanjja, reencarnación toqet mä amuyuw utji. Taqi tribunalanakar sarasinxa, almax akapacharux wasitat jaqir tukuni. Kunjamsa maynix wasitat jaqir tukuni ukax nayra jakäwipat dependeriwa. Khitinakatix uta uywanakar jan wali uñjapki ukanakax uta uywanakjamaw yuripxani. Uka laykux religioso chino jaqinakax janiw uywanak jiwayapkiti. Laotse jupax nayratpach iwxt’awayi, “Uywanakamp suma jaqichasiña. Jupanakax nayra achachilanakamäpxaspaw —sasa.

Ukhamajj inas jisktʼassna, ¿kunatsa occidental toqenjja uka aspectojj jan sinti jilsuwaykiti? Wali juk’akiw – jan ukax janipuniw – maynix challwa jan ukax bacteria ukhamaw sasin ullart’tan, sañäni, nayra jakäwipanx; ukat ¿khitis mä animaljam nayra jakäwipat amtaspa? Yaqha jisktʼax qhanäkaspas ukhamawa: Nayra jakäwisanxa bacterias jan ukax quqanakjamas jakaskstan ukhaxa, ¿kunsa ukapachan yatiqawaytanxa? Chiqansa, bacterias ukat quqanakax janiw sum amuytʼapkiti.  Walja jaqinakaw reyinakäpxänwa jan ukax yaqha uñt’at jaqinakaw sasaw amuyapxi ukampis reencarnación tuqit yatxatäwinakanx janiw ist’ktanti maynix nayra jakäwipanx mä uywakïkaspas ukhamaw – aka kasta sarnaqäwinakax taqpach chhaqhata.

   Kunatsa occidental markankirinakampi oriental toqenkir jaqenakampejj wali mayjäpjje sasin inas cheqaparjam jisktʼassna. ¿Janit ukax yaqha uñacht’äwix jaqinakan jan kuna chiqa yatichäwinak yatipkiti? Amuyunakapax iyawsäwinakat apst’atawa, uka iyawsäwinakax ch’amawa jan ukax janiw chiqaw sañjamäkiti.

Reincarnaciones ukanaka taypinxa mä intervalo.  Reincarnación taypin yaqha contradicción ukax reencarnación ukanakan mayj mayj intervalos ukanakawa, ukax yaqha pachan sarnaqañ pachawa. Amuyunakax mayj mayjawa, cultura jan ukax sociedad ukarjama. Aka uñachtʼäwinakaw uka mayj mayjätap uñachtʼayi:

- Oriente Medio uksana Druus ayllunakanxa jaqinakaxa reencarnación directa ukaru iyawsapxi; janiwa kuna intervalos utjkiti.

- Cruz de Rosas movimiento ukanxa, reencarnación ukax sapa 144 maraw utjañapa sasaw suyt’ata  .

- Antroposofía ukaxa 800 maranakawa reencarnación ukarux iyawsi.

- Reincarnación yatxatirinakaxa sapxiwa, uka pachaxa 5 marata 60 marakamawa.

Ukhamajj mä suma jisktʼajj akawa, ¿uka amuyunakatsa ukat creencianakas kawkïris cheqäpacha, jan ukajj taqenis jan walïkiti? ¿Janit uka jan walt’awinakax uñacht’aykiti, uka jaqinakax janiw chiqpach yatiyawinakap aka tuqit yatipkiti, ukat taqinin k’ari iyawsäwinakapat jiskt’asiñakiw sasina? Inas uka intervalos ukat nayra jakäwinakax janipuniw utjkchïnti.

   Yaqha juk’amp jach’a jan walt’awix akawa, tunka jan ukax patak maranaka ukat walja kutis yaqha pachankstanxa, ¿kunatsa jupanakat jan amtktanxa? ¿Kunatsa uka tiemponak ajayunakan sarnaqatapat jan yatktanjja, kunjamtï nayra jakäwisajj yatktanjja? Yaqhepajj uka jan amuyunïtapatjja, inas amuyusajj chhaqtayatäjjchi sasaw qhanañchapjje. Ukampis amuyusajj chhaqtayatäjjäna ukhajja, ¿kunjamatsa reencarnación utjatap uñachtʼaysna? Nayra jakäwisat ukat kuna pachanakas uka jakäwisat jan amtaskstanxa, reencarnación ukar yanaptʼir yatiyäwinakax wali jukʼakiw utji.

Frontera uksat juk’ampi conexión ukat reencarnación.  Machaq Edad movimiento ukankirinakax waljaniw reencarnación ukar iyawsapki ukanakax jiwatanakan ajayunakapat yatiyawinak katuqapxi sasaw amuyapxaraki. Chiqpachansa, reencarnación ukax chiqäkaspas ukham amuyapkchisa, jiwatanakamp chiktʼatäpxaspaw sasaw amuyapxi. Inas sesiones especiales espirituales ukanakar wakicht’apxchispa, ukanx frontera uksat nayratpach sarxir jaqinakat yatiyawinak katuqapxi sasaw amuyapxi. Amuyt’añataki, wali uñt’at medios ukanakat maynïrix Leslie Flint jiwatax Marilyn Monroe, Valentino, Victoria reina, Mahatma Gandhi, Shakespeare, Chopin ukat yaqha uñt’at jaqinakampiw jikisiñatak utt’ayawayi.

   Kuntix walja Machaq pacha movimiento ukankirinakax jan amuyapki ukax kunjams uka pä jan walt’awinakax – reencarnación ukat jiwatanakamp jikisiña – mä pachanx chiqapar uñjatäspa. Jiwasatix jupanakar mayachthapiñ yant’añäni ukhax amparanakasanx mä q’añukiw utjani. Ukjja jutïr uñachtʼäwinakanwa uñjsna:

¿Khitinakampis jikisissna?  Nayrïr jan waltʼäwix khitimpis jikistan uk uñtʼañawa. Maynix qhipäxanx tunka kunayman jaqir tukuñanak aka Uraqin utjchi ukat jichhakiw Mateo satäkis uka jaqirjam frontera uksat jukʼampi sarxaspa ukhaxa, ¿kawkïris uka tunka jaqinakat jikisisktanxa?

   Uka tuqit qhanañchtʼir aka lista uñakiptʼañäni. Encarnaciones ukax cronológicamente wakicht’atawa – pachpa jaqin sutinakapakiw mayjt’i kunayman jakäwipanxa. Aka Uraqin qhipa jaqir tukutapax Mateo ukat nayrïr jaqir tukutapax Aarón satawa.

1. Aaronasa

2. Adana

3. Ian

4. Walt sat jaqi

5. Richard jilata

6. Waynaxa

7. Santiago

8. Edward sat chacha

9. William sat chacha

10. Mateo

Jan waltʼäwix akawa, kunapachatï uka tunka jaqinakax chiqpachansa mä jaqikïpki ukhaxa, ¿tunka jaqinakampix jikisissnati jan ukax Mateompiki, jupax qhip qhipa aka Uraqin jakasïna? Jan ukajj ¿frontera cheqankir mä jaqejj kunatï wakiski ukarjamajj mayj mayja lurañanak luraspa, ukhamat awisajj Mateo, awisajj Aaron, awisajj Richard, ukat awisajj yaqha ukhama? Muspharkañawa, khitinakatix frontera uksanx mayacht’atäpxtwa sasin amuyapki ukanakax janiw ukham jan walt’awinakar puripkiti. Jupanakax munapki uka jaqinakampiw jikisipxi sasaw amuyapxi. Ukampisa, aka uñachtʼäwirjamaxa, jisktʼasiñjamawa.

Uka jaqix wasitat jaqir tukuwayxi ukat jichhax aka Uraqin jakaskchi ukhaxa, ¿kamachasmasa?  Nayra amuyunakampi sarantaskakiñäni ukhaxa, uka pachpa jaqix tunka jaqir tukuñ qhipäxankiwa, jichhax aka uraqinx mä q’al machaq jaqirjam wasitat jaqir tukuwayxi sasaw amuyt’sna; jichhax jupax Gary ukham kutt’anxi. Ukhamasti, jupax aka Uraqin pachpa jaqin tunka mayan jaqir tukutapawa.

   Aka suma cason jan walt’awipax akawa, jichhax tunka jaqinakat maynimp jikisiñ yant’añäni janïr jichha jaqimp (Aaron, William, ukat juk’ampinaka, Mateomp tukuyañataki), ¿kunjamarak askinak jikxatsnasti kunatix jichhax uka jaqix aka Uraqin jakaski? Amuyt’añataki, nayraqat arsut Leslie Flint jupax Marilyn Monroe ukat yaqha uñt’at jaqinakampiw jikisispa sasaw amuyasïna ukampis uka jaqinakax nayratpach aka Uraqin wasitat jaqir tukupxaspän ukhax kunjamarak uka mayacht’asiwix lurasispäna? ¿Janit jan sinti chʼamäkaspäna? (Leslie Flint jupax machaq jaqir tukuñan aka Uraqin uñt’aspa ukhax ukhamäspawa.)  Ukhamasti, uka pä filosofía ukar mayacht’añ yant’añäni ukhax jach’a jan walt’awinakaw utji.

¿Maynix jupa pachpampi jikisispati?  Ukat inas mä jan waltʼäwimp uñjasiraksna, ukanjja Gary sat tunka mayan jaqejj nayra jaqepar tukuskäna ukanakat mayniruw jikisiñ yantʼi. Chiqpachansa, nayra jaqir tukutapat maynimp jan ukax taqinimp mä pachpa tiempon jikisiñatakiw chʼamachasispa. Jiskt’awix akawa, ¿kunjamarak ukax lurasispa kunatix aka jaqix pachpaw jichhax aka Uraqinkxi ukat janiw frontera uksat anqäxankxiti? Akax pä chiqan jan walt’awipawa: ¿kunjamarak pachpa jaqix pä chiqan mä kutikix utjaspasti? Janiw ukhamäkaspati, uk amuysnawa.

¿ Kunatsa jaqinakax wali ciclo ukankapxi ? Reincarnación ukax mä sapa ciclo de desarrollo ukanktanwa sañ muni, ukat karma kamachix kunjams nayra jakäwisan jakawayktan ukarjamaw premio churarakistu ukat mutuyarakistu. Civilizado sarnaqawi ukhamaraki suma sarnaqawixa sapa kutiwa akapachanxa jilxatañapa, kunjamatixa jilxattaski ukhama.

Ukampis akanx reencarnación tuqitx mä jach’a jan walt’awiw utji. Akapachax janiw sapürus suma thakhinjam saraskiti, jan ukasti juk'amp jan waliruw saraski (kunjamtix Pablox siskänxa: "Ukampis aka chimpuntapxam: Qhip qhipa urunakanxa jan wali pachanakaw utjani. Jaqinakax jupanakpachaw munasiri, qullqi munasiri, jach'a jach'a tukuri, jach'a jach'a tukuri, jan wali jaqi, awk taykapar jan ist'iri, jan yuspärasir, jan qullan, 2 Tim 3:1,2).Jan wali lurañanakax janiw juk'apkiti jan ukasti juk'ampiw jilxattaski.Nayra pachanakanx pampanakanx janiw punku jist'antañax wakiskänti, janirakiw lunthatanak apnaqañas wakiskänti alarmanaka lunthatanakar axsarasa, ukampis jichhürunakanxa apnaqatarakiwa.Ukhamarakiw aka qhipa patak maranakanxa, jaqinakan sarnaqäwipanxa, pä chʼaxwäwinakaw utjawayi, ukat millón millón jaqinakaw jiwarapxi armas ukat tecnología ukanakanx utjawayiwa, janiw jaqinakanx utjkänti.

Maysa tuqitxa, waranq waranqa jaqinak qhipäxan utjchi ukhaxa, ¿janit jichhakamax taqi jan chiqapar uñjañanakax tukusxaspa? Jan wali karma usump chikt’ata, pisinkañampi ukat yaqha t’aqhisiñanakampix nayra jakäwisax jan wali lurawinakatx utjapunispa ukhaxa, ¿janit taqinix waranq waranq jaqir tukuñ pachanx luratanakapax kuna jan walt’awinaks apanispa uk yatxatapxañapäki? Ukampis ¿kunatsa wali ‘ciclo’ ukanktanxa ukat kunatsa nayrar sartawix jan ukat juk’ampi nayrar sartawaykiti, taqiniw nayratpach jan jakt’kay experiencianakanïpxchi, luratanakapan jan walt’awinakapat yatiqañataki? Aka chiqanx qhanpach jan walt’awiw utji, ukat ukax mä ch’aman yänakawa, ukax reencarnación ukar jan walt’ayi.

Aka Uraqin jakañasa ukat frontera uksat juk’ampi. Occidental uksankir reencarnación uka amuyunakax juk’ampirus, jiwatat qhipat mä samart’äwir sarañatakix sapa kutiw frontera uksar sarapxta sasaw amuyapxi. Ukhamarus, kunapachatix jiwatat qhipat ukhamarak frontera uksat jakañax utjki ukhax occidental markanakanx mä armonía, sumankañ ukat munasiñamp phuqhantat ukhamaw sasaw qhanañchasi. Sañäni, wali uñt'at pankan "Kuolemaa ei ole" Rauni Leena Luukanen uka amuyunakax qhan uñacht'ayatawa. Jutïr qillqatax librot apst'atawa (p. 209, 221), ukanx qillqirin "abuela" satäkis ukax mä yatiyaw frontera uksat automático qillqañ tuqiw apayani (Chiqans, mä engañjir ajayuw qillqirin awichapjam uñstawayi) .Yatiyäwix frontera uksan jakañ tuqitwa parli, ukatx ukax aka Uraqin jan munasiñampi ukat thaya pachampiw uñtasi:

Munasiñax jaqinakarux mayachthapi. Arunaka, amparanakampi, qhanañchtʼañas janiw wakiskiti. Janiw jañchin munasiñax utjkiti. Taqi munasiñax ajay tuqitwa. Jaqenakajj chachanakäskpasa, warminakas jan ukajj wawanakas ukhamarakiw munasipjje. Chiqpach munasiñax ukhamarakiw aka Uraqinxa ukampis kunayman tuqitwa uñachtʼayasi, kunattix cuerposax jukʼakiw utji.

   Aka Uraqin jaqinakax jan munasiñampi ukat thaya pachan jakasipxi. Aka Uraqinxa yateqtanwa, ukhamakipansa, akanxa mayampi mayampi kutt’añasawa chiqapa munasiña yatichawi yatiqañataki, yatiqañataki ukhamaraki sarnaqañataki jiwasana nayraru sartawiparjama, jaqi masinakasar luqtañataki ukhamaraki munasiñataki.

   (...) Aka Uraqinx janiw maynix mayni chiqpachan munasiñampi suma uñnaqt’anïtapat amuyt’kaspati. Kunapachatï jaqinakax aka chiqar jutapxi ukhaxa, kunayman saminakani, suman jakasitapa ukat suma uñnaqtʼanïtapat muspharapxi, janiw arumpikix qhanañchañjamäkiti.

Ukampirus, frontera anqäxan jakañax ukhamächi ukhax (jan arrepentisit jan wali luririnakax inas mayninakar t’aqhisiyapkchi, Hitler ukham jaqinakax millones de jaqinakar jiwayañ juchanïpki ukanakat kamsaraksnasa; ¿jupanakax ukhamarakit uñjasipxi?) ukhamax kunats jan pachpa atmosfera ukax akan aka Uraqin apnaqaski ? Taqinitï taqi kunas mayj mayjäki uka fronterat jukʼampiruw sarawaystanxa, ¿kunatsa aka Uraqinxa jan pachpa lurañax jan paski? Ukax janiw kuna jan walt’awis utjañapäkiti kunatix pachpa jaqinakan ukankapxatapat ukhamarak akan utjatapat jiskt’awiwa – uka chiqakiw mayjt’awayi.

   Ukajj reencarnación ukan yaqha jan waltʼäwipawa; kunatsa pachpa jaqinakax aka pä chiqanakanx taqpach mayj mayj jakasipxi; jupanakax maynit maynikamaw suma ukat jan wali sarnaqapxi, kawkhantï jakapki ukarjamaw sarnaqapxi. Ukax mä jach’a jan walt’awiwa, kunjamatix janiw kuns amtasktanti intervalos ukanakat jan ukax nayra jakäwisat.

¿Kunatsa aka Uraqin yuriñax wakisispa?  Yämas occidental markanakanx jiwatat qhipat jakañax kusisiña, sumankañ, taqi cadenas materiales ukanakat qhispiyasiñaw sasaw yatichapxi (uka tuqitx nayrïr t’aqapanx nayraqatw arsuwayapxta), ukat kunapachas aka Uraqin wasitat jaqir tukuñäni ukx ajlliraksnawa , jukʼampejj “amuyusan jiljjattatasat layku”. Ukax uñjasispawa, sañäni,  Mitä on New Age?  (Kati Ojala kullaka, 22 jana). Uka libronjja, aka Oraqen wasitat jaqenëjjañäni ukhajj kunjamsa jakassna uksa ajlliraksnawa sasaw qhanañchi.

  Ukhamaraki jupanak laykuxa, mä juk’a pachatxa astral uksatxa mistuñäni ukatxa mä jisk’a nivel de vibración uksaru kutt’añäni, materia física ukaru ukhamaraki machaq encarnación ukaru. Ukampis janïr uk lurkasaxa, kuna jan walinakansa uñjasiñäni ukat kuna pachas jutïrin jakañäni uk ajlliñäni.

  (...) Jiwasax awk taykasar, amigonakasar, vecinos...

Ukampis jiwatat qhepat jakañajj kusisiña ukat sumankañakïchi ukhajja, ¿kunatsa aka Oraqen wasitat jaqer tukuñ munsna? Jiwasatix jan wali karma (santi, Hitler ukat walja jan wali luririnaka) layku t’aqhisiñanakax suyt’askistu uk yatsna ukhaxa, janiw khitis aka Uraqin wasitat jaqir tukuñ munkaspati. Jiwasax "kusisiñ urunak" frontera uksat juk'amp sarnaqañ munapxta – kunatix jiwasax jiwasanak munañanirakïtanwa – ukat janiw akan kutt'anxañ munktanti. Ukatxa, chiqpachansa aka Uraqix wali ch’usakïspawa ukat janiw jichhax walja jaqinakax utjkaspati.

   Ukat amuyunakasan jilxattañ munatasat aka chiqar wasitat jaqir tukussna ukax jisktʼasiñjamawa. Ukajj jisktʼasiñjamawa, kunattejj inas sapa patakat 90 jaqenakajj janipuniw uka toqet lupʼipkchiti. Reincarnación jiwasatak wali wakiskir razonäspa ukhajja, cheqapuniw qalltatpach amuyunakasajj chʼamaktʼayaspa, ukampis janiw ukhamäkiti.

   Mä jan walt’awix occidental jaqinakan reencarnación tuqit amuyunakapanx juk’ampiw uñsti, ukax janiw Asia tuqin nayrïr amuyunakaparjamäkiti. Inti jalsu tuqinx amtäwix ciclo ukar jaytañawa ukampis kunats jupanakax aka Uraqin wasitat jaqir tukuñ munapxaspa, jupanakax nayratpach amtap phuqhapxaspän ukhaxa? Jupanakajj jan jukʼamp aka Oraqen nasipjjañ amtampikiw amtap phoqapjjaspäna. Inti jalsu tuqinx janiw ukax lurasispa sasin iyawsapkiti, ukat uka amuyunakax wasitatw uka jan walt’awinakat maynïri, ukax reencarnación yatichäwin uñsti.

¿Kunjamsa karma kamachix irnaqaski? Reincarnación ukan misterionakap uñakipt’añäni ukhaxa, ukanakat maynïrix karma kamachiwa. Tipico amuyunakaparjamaxa, irnaqañapawa ukhamata sapa kuti jaqinakaru premiar jan ukaxa mutuyañataki kunjamsa nayra jakäwipanxa jakasipxi. Maynitï jan walinak lurchi jan ukajj jan wali amuyunak amuytʼchi ukhajja, jan walinak luraspa; mayni tuqitxa, suma amuyunakax mä suma nayrar sartawiruw puriyani.

   Ukampirus, kunjamsa kuna jan jaqirjam kamachis ukham irnaqaspa ukax janiw yatiskiti. Janiw kuna ch’amas jan ukax kamachis amuyt’kaspati, lurawinakat mayjt’aykaspati, jan ukax kuntix lurawayktan ukx amtaskaspati – kunjamatix mä libro de estatutos ukax janiw uk lurañjamäkiti: sapa kutiw kamachi ejecutor, mä ser personal ukax munasispa; kamachikix janiw uk lurañjamäkiti.

   Janirakiw jan jaqirjam kamachix jutïr jakäwinakasatakix kuna amtanakas luraspati, janirakiw kuna condicionanakans yuriñäni ukat jakasktan ukanak amtkaspati, uka lurawinakax sapa kutiw jaqirux munasi, ukat karma kamachix janiw jaqikïkiti. ¿Kunjamatsa mä kamachikix nayraqat parltʼanirjam irnaqaspa?

   Payïr jan walt’awix akawa, karma kamachix kunjams nayra jakawisanx sarnaqawayktan ukarjamax sapa kutiw premio ukat mutuyañax wakisispa, ¿kunatsa nayra jakäwisat jan kuns amtasksna? Nayra jakäwisat mutuyatästan ukhajja, kunatsa mutuyatätan uk yatiñasawa. Kunatsa mutuyañax jan qhanäkani ukhaxa, ¿kunatsa mä kamachix utji? Akax uka misterionakat maynïriwa ukat jisktʼa chimpunakax reencarnación yatichäwimp chiktʼatawa.

¿Qalltat kamsaraksnasa?  Aka pata tuqinxa, jan wali karma amuyt’apxta, ukax aka Uraqin jakawipankiwa. Reincarnación ukax aka Uraqir walja kuti kutt’añ sañ muni, ukat reencarnación ukax sapa kutiw kunjams nayrax jakawaytan ukarjam lurasi sasaw yatiqapxta. Jilapachax amuyt’atawa, Inti jalsu tuqinx juk’ampirus, nayra jakäwinakan karma ukax jiwasan destino ukat aka jakäwin lurawisaruw amti. Kunatix jan wali karma ukax nayra jakawinakasat uñstayatawa jaqinakax ukat chhaqtayañatakiw ch’amachasipxi, juk’ampirus Inti jalsu tuqinxa. Jupanakan amtapax reencarnación ukan qhispiyasiñawa, ukhamat jan juk’amp aka Uraqin reincarnación ukar puripxañapataki. Sañäni, Buda chachajja, llätunka tʼaqani thakijj uk lurañatakejj mä thakïnwa sasaw yatichäna.

   Mä puntojja, jaqenakajj janiw amuyapkiti, ukajj qalltawiwa. ¿Kunjamas qalltawix utjäna, kunawsatix jan khitis aka Uraqin jakaskäna ukat nayra jakäwinakat jan wali karmax utjkänti? Kawkhantix qalltawipax utjañapawa, janiw kunas ukat jan khitis aka Uraqin utjañapäkiti.

   Mä suma jiskt’awix akawa: ¿kunas qalltawix utjäna? Jaqinakan chiqapar uñjat sarnaqäwipax janiw 5.000 marat jila pacharux kutt’kiti, kunawsatix yapu luraña, qillqañ yatiña, cerámica, utanaka ukat markanakax luratän ukhaxa. Janirakiw globo, uraqin jakawipa, jan ukax Intix wiñayatakïkaspati – jan ukhamäkaspa ukhax Intin ch’amapa ukat ukhamat aka Uraqin jakañax nayratpach tukusispänwa.

   Ukhamajj mä misteriojj ¿kunjamatsa “jan wali karma”jj nayraqat qhanstawayi? ¿Kunjamatsa aka Uraqin jakawisarux jan walt’ayañ qalltawayi, kunatix janiw nayrïr jakawis utjkistuti, ukat ukax jikxataskaspänwa? Jiwasax aksa tuqinx irpatawa, aka jakäwinx kuntix nayra jakawisan yapuchawayktan uk apthapiñasawa ukampis qalltanx jan nayrïr jakäwinakax utjkchïnxa, ¿kunjamarak aka yatichäwix karma kamachit chiqäspasti? Chiqansa, ukax sañ muniwa, qalltanx janiw nayra jakäwisat jan wali karma utjkaspän ukhax ukapachax niyaw perfecto ukhamäsna ukat janiw ciclo de reencarnación ukax wakiskiti. Chiqächi ukhaxa, ¿kunjamarak uka ciclox lurasïna, nayra jan wali jakäwinakasat jan wali karma ukakiw uñstayaspa ukat sarantaskaspa ukhaxa? ¿Kunas uka qalltäna?

   Uka puntonakajj jutïr arumpiw qhanañchasispa. Kunjams ciclo ukax inas chika taypit qalltaspa ukampis janiw qalltan jan walt’awiparux yäqkiti. Aka qhanañchäwi qillqirix budista monjenakampiw aruskipt’i:

Pu-ör-an sat budista templon mä tama monjenakampiw qontʼasiyäta. Uka aruskipäwix kawkitsa jaqin ajayupax juti uka jiskt’awiruw kutt’awayxi. . Kunapachatï uka jaysäwix jan satisfackäna ukhaxa, mä monjex akham sasaw jaysäna: “Almax Buda tuqitwa inti jalant tuqinkir alaxpachat juti” sasaw jisktʼasta: “Kawkitsa Budax juti ukat ¿kunjamatsa jaqin almapax jupat juti?”, ukanwa mayamp mä jach’a arst’äwiw nayrir ukhamarak jutïr Budanakatxa, jupanakax jaya pachatx maynit maynikamaw arktasipxani, mä jan tukuskir ciclo ukhama.Kunjamatix aka jaysäwix janiw nayarus satisfactati, nayax jupanakarux akham sasaw sista: “Jumanakax chika taypit qalltapxtaxa, [...] ukampis janiw qalltatpachäkiti. Jumax nayratpach mä Buda ukax aka pachar yuriwayi ukat ukjatx yaqha mä Buda wakicht’ataw utji. Jumax mä phuqhat jaqinïtawa, jupax ciclopan jan tukuskir pachanakanwa pasaski” sasa. Nayax jiskt’awijarux qhana ukat jisk’a jaysäwi jikxatañ munta: ¿kawkitsa nayrïr jaqimpi nayrïr Budampix jutapxi? ¿Kawkitsa jach’a ciclo de desarrollo ukax qalltawayi?

    (...) Janiw khitis monjes jayskänti, taqiniw amukt’apxäna. Mä juk’a pachatxa akham sasaw sista: “Akxa sapxäma, janis nayamp pachpa religionapar uñjapksta ukhasa. Jakañ qalltawipax Diosawa. Jupax janiw Budanakamar uñtasitäkiti, jupanakax mä jan tukuskir serie ukham jach’a ciclo ukan arknaqasipxi”. de desarrollo ukampis Jupax wiñayatakiw pachpaki ukat jan mayjt'irjamawa, Jupaw taqi kunan qalltapaxa, ukat Jupatw jaqin ajayupax qalltaski." (...) Janiw yatkti jaysäwijajj jupanakar satisfactati janicha. Ukampirus, jupanakamp jakañax kawkhans utji uka tuqit parlt’añax mä ch’am jikxatawayta, uka jakkir Diosax jupan utjatapakiw mä jiskt’äw askichi, kawkhans jakañax utji ukat kawkhans aka pachax uñstawayi uka tuqita. 2) .  

2. Reincarnación uñakipaña

Maynitï reencarnación tuqit Machaq Pachamaman qillqatanakapsa ukat qillqatanakap liytʼchi ukhaxa, inas uka libronakan kuna yatxatäwinakatï uka tuqit lurawayki ukanak uñtʼchispa. Inas jupajj amuychïna, reencarnación toqet yatjjatañatakejja, hipnosis ukat espontáneo recall sat pä lurañaw jukʼamp uñtʼatäna.

   Uka thakhinakata yaqha amuyt’awi jikxatañatakixa, aka chimpunaka uñxatt’añaxa wali askiwa. Chiqansa, uka lurañanakax janiw sinti atiniskañjamäkiti ukat sum amuytʼasiraki. Nayraqatax hipnosis apnaqañ tuqit uñakipt’tanwa:

 Hipnosis uka apnaqaña

Janiw normal modalidad ukax utjkiti . Nayrïr razonax hipnosis apnaqañ tuqit jiskt’asiñax janiw jiwasan estado normal ukhamäkiti. Janiw estado normal ukax normalmente lurasktanti, amuyt’ktan ukat amtktan ukakiti. Janipuniw samkanakasansa kunanaksa amtasiñ qalltktanti, jan ukasti ikisktan ukhakiw amtañ qalltktanxa. Ukax normales estudios ukanakatakis ukhamarakiwa, ukanakx yatiqañ utanakan ukhamarak yaqha chiqanakan lurapxta. Kunapachatï ikisktan ukhajj pasapuniwa, janiw ikisktan ukhajj paskiti.

    Ukatwa, nayra jakäwinakax chiqäspa ukhaxa, estado normal de despertar ukan amtasiñaparakiwa, janiw hipnosis ukakikiti, ukax janiw jiwasan normal estado de ser ukasakiti. Ukanakat jan amtasktan ukhajja, ¿kunapachas ukanak jakasjjtanti sasaw maynir jisktʼasi.

Subconsciente ukax mä juk’a pachanakanwa . Hipnosis ukan yaqha jan walt’awipax akawa, subconsciente ukax ukar mantaspawa. Inas sesión ukan jikxataski ukax jan nayra jakäwit jutchispa, jan ukasti mä novela jan ukax yaqha material ukanakat jutchi, ukanakx hipnotizado jaqix awisax liyt’iwa. Aka probabilidad ukax sapa kutiw utji.

    Harold Rosen chachan “Un informe científico sobre la búsqueda de Bridey Murphy” sat libropanjja, mä suma uñachtʼäwiw ukham lurasi:

Amuyt’añataki, hipnosis ukanx mä chachax Oski indoeuropeo aru arsuñ qalltawayi, ukax Campani , Italia markanx 3r ^siglo  janïr Cristor purinkipanw arsutäna. Jupax mä juramento Oski arun qillqt’arakispawa. Qhepatjja, walja kutiw hipnosis lurapjjäna, uka chachajj jichhakiw bibliotecan oski arut gramática librot uñakiptʼäna, ukajj qhanänwa. Subconscientepax oski arut walja idiomanak amtasïna, ukatx uka arunakax hipnosis ukan “uñstawayxänwa”.

Mä lurañar yatintasiña.  Hipnosis tuqit kimsïr jan walt’awix akawa, inas hipnotizado jaqix kuna lurawitix jupat suyt’atäki ukarukix yatintchi ukat hipnotizador jaqin iwxt’awinakaparjamakiw jaysaspa. Walja yatxatirinakax 95% hipnosis ukax mä rol uñacht’ayañakiw ukat hipnotizador ukamp iyaw sañakiw sasaw amuyapxi (Bradbury Will, s. 174,  In i det okända , Reader’s Digest, Sthlm 1983). Ian Stevenson sat wali uñtʼat reencarnación toqet yatjjatirirakiw mä rol lurañasa ukat hipnotizador jaqen munañaparjam yatintasiñas hipnosis satäkis ukan lurasispa sasaw säna:

"‘Personalidades’ ukanakax hipnosis ukamp jan walt’ayat ‘nayra jakawi’ pachanx jakäwiparuw puriyapxirïna, ukax mayj mayj elementonakanïkaspas ukhamawa. Inas uka pachanx jaqin sarnaqäwipatx kunas utjchispa, kuntix hipnotizador ukax suyt’kän ukanak suyt’atapata". juparux, kunjams nayra jakäwipax utjañapän ukanak amuyunakapan uñacht’äwinakapa, ukat inas elementos paranormales ukanakas ukhamaraki”. 3) .

Jan uñt’at ajayunaka.  Pusïr jan walt’awix hipnosis ukampiw utji, uka sesiones ukanx jaqinakax jan uñt’at ajayunakampiw jikisipxi, ukat yatiyawinakax jupanakat juti. Ukax wali chiqapawa kunatix walja jaqinakaw jasakiw hipnotizados ukanakax jakäwipanx walja fenómenos paranormales ukanakaw uñjasi, espiritualismo ukan jikxataski ukar uñtasita.

  Helen Wambach jupax  nayra jakäwinakap hipnosis tuqiw uñakipt’i  , jupax pachpaw ajayux hipnosis ukan ch’axwañapa sasaw arsuwayi. Jupajj akham sänwa:

Walja jaqinakaruw uñt’ta, jupanakax ocultismo ukamp atipjayasipxi, jupanakax amuyapxiw mä saxrampi katuntatäñax chiqpachapuniw hipnosis ukan sarnaqir jaqinakatakix mä jan walt’awiwa. (...) Niya pantjasiyatätwa. Kunapachatï ajayunaka, jan uñtʼat mensajenaka ukat automático qellqatanakajj ajay toqet parlir sesiones ukan uñstañ qalltäna ukhajja, kuntï amuykayäta ukat sipansa jukʼampwa yateqawayta. 4) .

Espontáneo amtawinaka

Hipnosis ukat sipansa, reencarnación ukax   espontáneo amtawinak satäkis ukanakampiw uñakipata . Awisax mä jaqit wali chiqap qhanañchäwinak ist’araksna, walja kutix mä wawa, jupax yaqha jaqïkaspas ukham amuyasi ukat nayra jakäwipat arsu. Aka lurawinxa jan walt’awinakaxa akanakawa:

Jila parte jaqenakajj janiw kuns amtapkiti.  Ukat jukʼamp jan walijja, jila parte jaqenakajj janiw nayra jakäwinakapat amtasipkiti. H. B. Blavatsky sat chachasa, jupajj teosófica sat sociedad uttʼayirïnwa, ukat Occidente uksar reencarnación sat yatichäwi apanirakïnwa, jupajj uk iyaw sänwa. Jiwasatï cheqpachapuni nayra jakäwinakan jakastanjja, ukanak amtañasarakiwa. Ukampis ¿kunatsa jan lurañjamäkaspa?

Uka culturar chint'ata . Payïr uñjawix luraraksnawa, jaqinakan saräwipampi, suyt’awinakapampix chint’atawa. Kawkhantix jaqinakax reencarnación ukar iyawsapki ukanx juk’amp amtawinak jikxatapxaraktan ukampis occidental markanakanx juk’akiw ukanakax utji. Taqe kunat sipansa, jiwañat qhepat reencarnación niyaw purini sasaw creyir jaqenakan jikjjatasipjje. Cultural ukar uñt’ayasiñapatakix chiqpachans amtawinakax kuna askis utji sasaw amuyt’asispa, kunatix occidental markanakanx juk’akiw uñsti.

Yaqha conexiones ukanaka.  “Reincarnación amtañ” walja jaqenakajja, paranormal phenomenanak uñjapjjaraki, ukanakajj ajayunakat jisktʼasiñatakïpachati janicha uk pächasiñaruw puriyistu. Inas jaqinakax yatiyawinakap uka jan uñt’at ajayunakat katuqapxchispa ukat janiw chiqpach reencarnación uka jiskt’äwikiti.

   Ian Stevenson sat chachasa, amtañanakat wali uñtʼat yatxattʼat jaqisa, walja jan waltʼäwinakax reencarnación uñachtʼayirjam uñjatäki ukanakax chiqpachansa ocultistanakan sarnaqäwinakapatwa ukat jan uñtʼat ajayunakampi chiktʼatäspawa sasaw säna. Ukhamarus Stevenson jupax mä jist’arat qillqat katuqawayi, mä hinduswami (Sri Sri Somasundara Desika Paramachariya) jupax India del Sur uksankirïnwa. Aka qillqatanx hinduswami jupax akham sasaw iwxt’äna, kunatix nayraqat arsuwayktan uka tuqita. Jupajj akham sasaw qellqäna:

Uka 300 casonakatxa janiw maynis reencarnación ukar yanaptʼkiti. (...) Ukanakanx mä ajayun ch’amapar mantañ jiskt’awiwa, ukax India del Sur uksankir yatiñan jaqinakax janiw sinti askit uñjapkiti. 5) .

Pachpa jaqirjama jakaña.  Reincarnación sarnaqäwinakanxa, pä wawanakax pachpa jaqirjam jakasipxatap amtapxi, ukanakaw wali askixa. Ukhamaw Said Bouhamsy sat chachan sarnaqäwipax pasäna, Ian Stevenson sat chachax wali sum yatxatäna.

    Bouhamsy jupax druso ukhamawa, jupax mä auto accidente ukanw jiwxatayna, 1943. Jiwatapatx chika maraw kullakapax mä yuqall wawar yuritayna, jupax niya nayrïr arunakapanx Bouhamsy wawanakan sutinakapwa arsüna. Uka waynax uka jan walt'äwit yatiyarakïnwa, uka jan walt'äwix "nayrir jakäwip" tukuyäna, ukat walja maranakaw camionanakarux sinti axsaräna.

    Jan walt’awix qhipat 1958 maranx yaqha yuqall wawaw 50 km ukch’a jayan yuritayna, jupax nayrir jakäwipatx Said Bouhamsy sutimp amtañ qalltarakitaynawa! Jupax accidente ukat wawanakapan jakhüwipa ukat ukham yaqhanak amtasïna. Jupasti camionanakarojj wali ajjsarañwa qalltäna.

    Ukhamasti, kunapachatï ukham jan waltʼäwinakat parlkasaxa, pä jaqix mä pachpa jaqirjam jakasipxatap amtapxi ukhaxa, janiw reencarnación satäkis uka tuqit qhanañchañjamäkiti. Ukhampachasa, janiw kunatsa pä jaqinakan jakäwip mä pachpa jaqit amtapxi. Inas uka tuqinakanxa, mä ajayun chʼamapar purtʼasiñax utjchispa.

Jaqix wali jakaskiwa.  ¡Awisax mä wawax nayra jakäwipat amtasi, wali jakkir jaqirjama! Akax Jasbir Lali ukan jan amuyt’kay casopawa, yaqhax Ian Stevenson ukan uñakipatawa.

   1954 maranx Jasbir jupax 3,5 maranïkän ukhax niyaw viruela usump jiwxäna ukatx mä juk’a pachatx uka usut qullatäxasax kunjams nayrir jakäwipanx Sobha Ram jak’ankir ayllun yuqall wawakïn ukxat arsuñ qalltawayi. Uka waynan jakäwipat sum qhanañchäna; kunanakatï cheqäskapuniti janicha uk yatjjatasispäna.

   Ukampirus Jasbir Lali tuqitx jan walt’awix Sobha Ram jupax janïr Jasbir yurkipanx janiw jiwkänti; jupax Jasbir 3 maraniw jiwxäna.

   Ukhamasti, aka juiciojj janiw reencarnación toqet parlkaspati, kunattejj uka jaqejj jakaskakïnwa. Yaqha qhanañchäwiw utjañapa.

Walja Napoleonanakawa.  Ukat reencarnacionanakampi jan lurañjamäki ukat kusiskañ casonakas utjarakiwa. Amuyt’añataki, América markanx walja jaqinakaruw jikxatsna, jupanakax Cleopatra jan ukax Napoleón ukham jakawayta sasaw sapxi! Uraqpachan sarnaqäwipanx mä Cleopatra ukat mä Napoleón sapakïkchïnsa, nayrax Cleopatra jan ukax Napoleón ukham jakasipxta sasaw sapxi. Ukhamarakiw amuyañasa, patak jila jaqinakaw utji, jupanakax H. B. Blavatsky, sociedad teosófica ukan utt’ayiriparjamaw jakasipxta sapxi!

   Mä aski jiskt’awix aka casonakat jiskt’añatakix akawa: ¿espontáneo amtawinakax ch’axwawaypachati? ¿Kuna cimientos uka arsutanakan utji? Uka pachpa jach’a lurawix Daniel Home jupaw uñjarakïna, jupax uka pachan wali uñt’at medios ukanakat maynïriwa. Jupax pä tunk Alejandro Magnos ukanakamp yaqha uñt’at jaqinakamp uñt’asiwayi, sañäni. Aka kasta amtawinakax janiw chiqäkaspati, ukx amuyaraksnawa:

Nayax tunka payan Marie Antoinettes ukanakamp jikisiñax wali kusisitaw jikxatasiyäta, suxta jan ukax paqallqu María, Escocia markan reina, mä taqpach tama Luis Jach’a ukat walja yaqha reyinakampi, ukat niya pä tunk Alejandro Magnos ukanakamp jikisiñataki, ukampis janipuniw John Smith ukham ordinario jaqimp jikisiñax utjkänti. Chiqpachansa, ukham jan uñtʼat casompi jikisiñ munta.

Casos fronterizos , jiwata frontera uksat juk’ampiruw visitt’apxi, janiw ukhamakiti nayra jakäwit amtatanakanxa, jan ukasti reencarnación ukarux contradicir ukhamarakispawa. Ukhamatwa, sañäni, Maurice Rawlings sat chachajja, niya 35 maranakaw doctoran irnaqtʼäna, ukat jiwañar puriñatak jan waltʼäwinaka ukat akatjamat jiwañar purtʼasisaw arkäna, jupajj doctorjamajj janipuniw jaqenakar entrevistasajj reencarnación sasin kuna pruebas katoqkti sasaw säna. Jupax Rajan taakse ja takaisin (p. 106, Infierno ukat kutt’añ) libropan qillqt’awayi:

Wali muspharkañawa, janiw kuna visionanakansa jiwañ utan mä kutis reencarnación tuqit parlir uñjkti, jaqinakax reencarnación tuqiw aka Uraqir kuttʼapxi, jan ukax yaqhip jaqin nayrat yurir jaqin jakasipxaskakiwa. Aka ‘dueño’ amuyunakax jan suyt’ataw reencarnación tuqit yatxatat Ian Stevenson jupax uñacht’ayäna, khitinakatix nayratpach yuripki ukanakan jakañ tuqit qhanañcht’añataki”.

3. ¿Reincarnación jan ukajj wiñay jakaña?

¿ BIBLIAX REINCARNACIÓN UKAT YATICHASPA ? I Maynitï reencarnación toqet parlir libronak liytʼchi ukhajja, inas Bibliajj reencarnación toqet yatichiraki, jan ukajj mä jukʼa tiempon uka librot apsuwayjjpachäna, inas 553 maran Concilio de Constantinopla sat tantachäwin apaqatächïna.

   Ukampis ¿chiqapunit uka yatiyäwinakax chiqäpacha jan ukax janicha? Ukjja jutïr yatiyäwinakat amuytʼasaw yatjjataskañäni:

Concilio de Constantinopla 553. Nayraqatxa, kunapachatï reencarnación yatichäwix cristiano iyawsäwit apsutäkaspas ukham amuyasi ukat Bibliax Concilio de 553 ukan apsutäxänwa, ukax janiw chiqäkiti. Aka tantachäwinxa janiw chiqpachansa reencarnación tuqit parlkänti, jan ukasti almax nayratpach utjatapatwa parlapxäna, ukax Orígenes sat yatichäwiruw uñachtʼayäna. Uka tantachäwinjja janiw istʼatäkänti.

    Ukhamatwa reencarnación ukax janiw Bibliat apsutäkänti, kunattix janipuniw utjkänti. Orígenes pachparakiw qellqatanakapan reencarnación sat yatichäwirojj janiw istʼkänti, kunjamtï jupat nayrajj iglesiankir walja awkinakajj lurapkäna ukhama. Mä arunjja, Mateon Evangeliopat qhanañchkäna ukhajja, Bautisir Juanampi Elías profetampejj kunjamsa apasipjjäna uka toqetwa lupʼïna (¡Mä pä tʼaqa uñjjattʼäta!) ukampis ukajj janiw reencarnación ukamp kuns lurkiti, “uka yatichäwijj muspharkañawa” sasaw säna Diosan iglesiaparux janiw Apostolanakat jutkiti, janirakiw Biblian kawkhans uñstkiti” sasa.

Manuscrito ukax jikxatasiwayi. 553 maran Concilio ukan reencarnación ukax chhaqtayatäxänwa sañax janiw chiqaw sañjamäkiti, kunattix qillqat jikxatatanakax janiw Biblian mayjtʼäwip uñachtʼaykiti, uka qillqatanakax uka tiempot nayraw uñsti. Jan ukasti, uka qillqat jikxatatanakax Bibliax jichhürunakan uñstataparjamaw utjaskatap uñachtʼayi, ukax janiw reencarnación ukar yanaptʼkiti. (Taqpachax 24000 jilaw griego arunsa ukat yaqha nayrïr qillqatanakansa jikxatasiwayi, 100 marat 400 marakama. Uka jakhüwix wali jach’awa, kunapachatix jutïr juk’amp copiat qillqatax Homer chachan Iliada qillqatapawa sasin amuyt’añäni ukhaxa: 643 qillqatanakakiw utji .Ukaxa sañ muniwa, jichhürunakanxa, Iliada qillqatat sipansa, niya 40 kuti nayra Biblian qillqatanakapaw utjistu).

    Ukatsti, 11 jiskʼa tʼaqanakat sipansa, 11 jiskʼa tʼaqanakat sipansa, taqpach Machaq Testamentojj wasitatwa lurasispa, uka qellqatanakajj Jesusan tiempopat 300 maranak qhepatwa iglesian awkinakapat imatäski, ukajj wali askirakiwa. Museo Británico ukan yatxatäwiparjamaxa, jichhax niya 89.000 chiqanakaw utji, uka chiqanakax Ut. Aka jakhüwix jach’awa ukatx uñacht’ayiw qawqha Ut ukax nayra pachanx nayratpach apnaqatäna. Ukat uka qellqatanakanjja, Machaq Testamentojj jichhajj kunjamäskis ukhamakïskatapwa uñachtʼayaraki, ukajj janiw reencarnación ukar yanaptʼkiti.

Bautisir Juanampi ukat Elías profetampi. Inti jalsu tuqinkir walja místicos ukat Machaq Edad movimiento ukankirinakax mä jiskʼa tʼaqax Jesusan Bautisir Juan Elías satätapat siskäna uka arunakawa (Mateo 11:11-14 ukat Marcos 9:11-13). Ukajj reencarnación uñachtʼayaspawa sasaw amuyapjje.

    Ukampirus wali askiwa, sañäni, Lucas 1:17 qillqatanx uñacht’ayiwa Juanax Jesusat nayrar sartawayi “Eliasan ajayupampi, ch’amapampi”. Mä arunxa, nayra Testamenton nayrïr jaqipjamarakiw Ajayun chʼamañchtʼat ajllitäxäna, ukampis jupax taqpach yaqha jaqïnwa.

    Ukatjja, Juanajj janiw Elías ukhamäkänti, uk jan istʼasajj jupan arunakapaw qhan uñachtʼayi. Cheqas jupa pachpaw khitïtapsa jukʼamp sum yatïna, kunattejj akham sänwa: 

 - (Juan 1:21) Ukatsti jupanakarux jiskt’apxänwa: “¿Ukhamasti? ¿Jumajj Eliasätati? Jupasti sarakïnwa: —Janiw nayajj ukhamäkti —sasa. ¿Jumajj uka profetätati? Jupasti sarakïnwa: —Janiwa —sasa. 

Mä kuti jiwaña . Biblian taqpach yatichäwinakap uñakiptʼañäni ukhaxa, janiw reencarnación ukarux yanaptʼkiti. Jiwasatakix tunka jan ukax patak patak jisk’a t’aqanak jikxatassnawa, ukanakax khuyapayasiñampikiw qhispiyatäsna sasin amuyt’ayistu (Efe 2:8,9: Jumanakax khuyapayasiñampiw iyawsäwi tuqi qhispiyatäpxtaxa, janiw juma pachpat qhispiyatäpktati, ukax churäwiwa Diosan: Janiw luratanakapatkiti , jan khitis jachʼañchasiñapataki.) , Jesus tuqi ukat jichhax maynix juchanakapat pampachatäspawa sasaw sapxi. Ukax qhanpachaw reencarnación yatichäwimp jan walt’ayasi, kawkhantix jaqix juk’at juk’at walja jakäwinakampi ukat juk’at juk’at nayrar sartañamp qhispiyasiñ yant’i.

    Ukhamarakiw wali askixa, kunapachatix jiwatat qhipat utjaskakiñat parlki ukhax Bibliax janiw machaq janchir reencarnación ukat parlkiti, jan ukasti condenación ukat alaxpacha ukat jupanak nayraqatan taripäwit parli - ukanakx reencarnación ukax taqpach jaqukipi. Juchañchawix mä jaqi jiwatapatw lurasi - janiw walja kutikiti:

 - (Hebr 9:27) Ukat kunjamtï jaqinakax  mä kuti jiwañap amtapki ukhama, ukampis uka qhipat taripäwi :

- (2 Cor 5:10) Taqinipuniw   Criston taripäwip nayraqatan uñstañasa. ukhamat sapa maynix janchipan luratanakap katuqañapataki,  aski jan ukax jan wali luratanakaparjama .

¿KUNJAMASA ORIENTAL UKAT BIBLIA TUQIT TUQIT ARSUÑANAKAX MÄKÄKITI? Ukhamaraki, oriental ukat biblia amuyunakax walja niya kipkakïpxiwa, sañäni, jaqinakan responsabilidad uka amuyunakapax wali muspharkañawa. Kunattix occidental tuqinx juchañchañ amuyunakax walja kutiw k’umisi, oriental ukan amuyunakapax chiqpachapuniw pachpa amuyunakampi ukat jaqiw luratanakapatx juchani sasaw sapxi. Ukax uñacht’ayatawa, sañäni, aka tuqinakanxa:

Yapuchaña ukat apthapiña.  Inti jalsu tuqinkir religionanakanx kunjamsa responsabilidad uñachtʼayasi ukxat qalltañäni ukhaxa, jukʼampisa reencarnación sat yatichäwimpi ukat uka tuqit utjki uka karma sat yatichäwimpiw uka tuqit amuytʼayi, ukat maynix jan wali luratanakapat askichañapawa ukat ukanak pagañapawa. Yaqhep jaqenakajj taripatäñasa ukat juchañchatäñasa siski uka amuyunakajj janiw sapkchejja, reencarnación toqet nayrïr yatichäwinjja, kuntï yapuchawayktan uk apthapiñasawa, mä arunjja, jan wali luratanakasat pagañasawa sasaw sapjje.

    Sataña ukat apthapiñ amtax Rauni-Leena Luukanen jupan wali uñt'at pankapanw uñstawayi "Kuolemaa ei ole" , qhipa chiqanwa, kawkhantix qillqirin "abuela" sasin uñt'atäki ukax mä yatiyaw frontera uksanx automático qillqañ tuqiw puriyi. Aka qillqataxa (p. 186) lurawinakasatxa juchaniwa, ukatxa kuntix yapuchawayktan ukxa apthapiñäni sasin amuyt’awiruw uñt’ayi:

Mä wakiskir yatichäwix akawa: Jaqix yapuchatapat apthapi. Taqinitak, kunatix lurawayktan ukax jiwasax juchanïtanwa. (...) Jaqinakax janiw karma kamachix kunja wakiskiris ukx amuyapkiti.

Machaq Testamenton yatichäwipax niya ukhamarakiwa: kuntï yapuchktan uk apthapiñäni. Ukax sañ muniwa, taripäwix lurawinakarjamaw lurasi kunjamatix aka jisk’a t’aqanakan uñacht’ayaski ukhama:

- (Gál 6:7 )  ... jaqix yapuchi, uk apthapiraki.

- (Col 3:25) Ukampis khititix jan wali lurki ukax jan wali luratapat katuqani.

- (Apo 20:12-15) Jiwatanakarus uñjaraktwa, jisk'a, jach'a, Dios nayraqatan sayt'atäsipki; libronakax jist'aratäxänwa, yaqha librosti jist'aratäxänwa, ukax jakañ librowa,  jiwatanakax libronakan qillqatäki ukanakat juzgatäpxäna,  luratanakaparjama .

13 Lamar qotasti ukankir jiwatanakar katuyjjänwa. Jiwañampi infiernompisti jiwatanakaruw katuyapxäna,  sapa mayniw luratanakaparjam taripatäpxäna .

14 Jiwañasa, infiernosa nina qutaruw jaquntatäxäna. Akax payïr jiwawiwa.

15  Khititejj jakañ libron qellqat jan jikjjataskäna ukajja, nina qotaruw jaqontäna .

Condenación tuqit amuyt’awi. Jiwasan responsabilidad ukat jan wali luririx luratanakapat qullqi churañapa uka amuyunakax janiw nayrïr cita ukat reencarnación yatichäwimpikikiti. Uka pachpa amuyunakax walja religionanakansa utjarakiwa, ukanxa taqiniw infiernorux iyawsapxi ukat jan wali luratanakax jan waliruw puriyistaspa. Islam ukat judaísmo religionanakax infiernoruw iyawsapxi, ukampis budismo religionax uka tuqit mä jukʼa amuytʼaraki. Aka qillqatanx Inti jalsu tuqinkir amuyunakatw arsu: 

Yatiqirinakajax akham amuyapxi: suma jaqinakakiw paraisor puripxaspa ukat jan wali jaqinakax infiernor sarapxañapawa. Budismo japonés ukax uka panpachan “chiqanakan” utjatapat yatichi, ukatx janiw kuna axsaras “infierno” uka aru local religioso aru apnaqañax axsarapkiti. Wawanakajj jupanak pachpaw jan walinak lurapjjatap amuyapjjañapatak chʼamachasta. 6) .

Wiñay wiñayataki.  Kunapachatï lurañasata ukat wiñayatak taripañ tuqit parlktan ukhaxa, Inti jalsu tuqinkir reencarnación sat yatichäwixa, Movimiento de Nuevo Edad ukan walja jaqinakaw iyawsapxi ukat yanaptʼapxaraki, ukax chiqpachapuniw pachpa ukat niya kipkakïspa.

    Mä jan wali luririx (santi Hitler ukham jaqix) jan walinak luraskakini ukat jakäwipan saräwip jan chiqañchkani ukhaxa, jupax ukhamarakiw jutïr jakäwipanx karma kamachirjam qullqi churañapa. Jan wali lurir jaqen castigopajj mä arunjja wiñayatakïspawa, janitï jakäwip mayjtʼaykaspa ukhajja. Ukajj reencarnación satäkis uka yatichäwirjamaw lurasispa. Ukhamasti, kamachirjamaxa, Biblian parlki uka wiñay juchañchäwitxa janiw kuna tuqitsa mayjäkiti.

    Wiñay taripañ amuyunakax chino religión popular ukan uñstarakiwa. Yaqhep jaqenakata, jukʼampejj jaqe jiwayirinakatakejj mutuyatäñajj wiñayatakiw sasaw amuyapjje. Janiw wasitat jaqir tukuñs chʼamanïpkiti, kunjamtï jutïr qillqatax sistu ukhama:

Chino religión popular ukax reencarnación uka amuyumpiw uñt’ayasi. (...) Jiwayirix janipuniw mayampsa aka Uraqin yurkaniti. Jupajj wiñayatakiw castigop tʼaqhesjjani. Ukhamakipansti, mä jaqix nayra jakäwipanx wali suma jaqit uñt’atächi ukhaxa, reencarnación ukan muyupat qhispiyatäniwa ukat inti jalant tuqinkir alaxpacharuw sarxani, ukanx Buda ukar tukuni. 7) .

! Biblian yatichäwipax taripäwiw utjani sasaw alaxpachat apsutäna, ukampis kusiskañ yatiyäwix akawa, sapa mayniw Jesucristo tuqix taripäwit juchañchatäñat qʼal qhispiyasispa. Cheqas ukhamawa, kunattejj Jesucristojj janiw jaqenakar taripañatakejj akapachar jutkänti, jan ukasti jupanakar qhespiyañatakiw jutäna. Jupajj jaqenakar qhespiyañatakiw jutäna, taqenis Diosamp mayakïñapataki ukat jan Infiernor sarañapäñapataki. Biblian jutïr jiskʼa tʼaqanakapajja, uka wakiskir toqetwa parli:

- (Juan 3:17)  Diosax janiw Yuqaparux akapachar juchañchañatak khitankiti; jan ukasti akapachan jupa tuqi qhispiyatäñapataki .

- (Juan 12:47) Maynitix arunakaj ist'asax jan iyawskchixa, janiw nayax jupar taripkti,  janiw akapachar juchañchir jutta, jan ukasti akapachar qhispiyañatakiw jutta .

 - (Juan 5:24) Chiqpachansa, chiqpachapuniw sapxsma, khititix arunakax ist'kitu, khititix khithankitu ukar iyawski ukax  wiñay jakañapawa, janiw juchañchatäkaniti; ukampis jiwañat jakañaruw pasawayxi .

- (Rom 8:1) Jichhasti Cristo Jesusamp mayakïpki ukanakarux janiw juchañchañas utjxiti, jupanakax janiw jañchin munañaparjam sarnaqapkiti, jan ukasti Ajayunjam sarnaqapxi.

Ukhamajj jichhajj Jesucristor kuttʼañaw jukʼamp askejja, jupampiw juiciojj chhaqtayasi. Juparukiw ukat Jupar kuttʼasakiw wiñay jakañ katoqasma ukat juchañchatäñat qhespiyatäsma. Uka wakiskir toqet yatichaski uka jiskʼa tʼaqanakatwa yatjjatañäni:

- (Juan 5:40)  Janiw nayar jutkätati, jakañ utjañapataki .

 - (Juan 6:35) Jesusasti jupanakarux sänwa: —Nayax  jakañ t'ant'ätwa, khititix nayar jutki ukax  janipuniw manq'at awtjatäkaniti; Khititix nayar iyawskitu ukax janipuniw umat pharjaskaniti.

 - (Mat 11:28-30)  Nayar jutapxam, taqi irnaqir masinaka, jach'a q'ipinaka, nayasti samarañ churapxäma .

29 Nayan yugox apt'asipxam, nayat yatiqapxam; Nayasti llamp'u chuymanïtwa, llamp'u chuymanïtwa, jumanakasti samarañ jikxatapxäta —sasa.

30 Nayan yugoxax janiw ch'amäkiti, q'ipixax llamp'ukiwa.

- (Juan 14:6) Jesusasti juparux sänwa: “  Nayaw thakisa, chiqasa, jakañasa, janiw khitis Awkin ukar jutkiti, jan ukasti naya tuqikiw juti .

- (Juan 6:68,69) Simón Pedrosti juparux sänwa:  —Tata, ¿khitirurus sarañäni? wiñay jakañ arunacanïtawa .

69 Nanakajj iyawsapjjaraktwa, jumajj jakkir Diosan Yoqapätawa.

REFERENCES:

1. Quote from Reincarnation , Mark Albrecht, p. 123

2. Toivo Koskikallio , Gilded Buddha , p. 105-108

3. Quote from Reincarnation , Mark Albrecht, p. 79

4. Same p. 89

5. Same  p. 14

6. Mailis Janatuinen , Happened in Tamashima , p. 53

7. Olavi Vuori , Good spirits and bad spirits , p. 82,83